Fast-food restoranlarını bu gün ölkəmiz daxil dünyanın hər yerində - məktəblərdə, iş yerlərində, aeroportlarda, alış-veriş mərkəzlərində, xəstəxanalarda tapmaq mümkündür. Sənayeləşmə uşaqlara kompüter və televiziya qarşısında sedanter bir həyat təqdim edərkən, fast-food dediyimiz ayaqüstü bəslənmə vərdişini qazandırıb.
Fast-food qidalanma formasının sağlamlığa təsirləri haqqında Amerikada geniş müzakirələr aparılsa da, Hindistan və Çin kimi ölkələr başda olmaqla, dünyanın bir çox ölkələrində fast-food geniş yayılmaqdadır.
Ölkəmizdə uşaqların fast-food qidalarla qidalandığı əsas yerlərdən biri məktəb bufetləridir. Araşdırmalara görə, qız uşaqlarının 55, oğlanların isə 49 faizi məktəb bufetlərindən yağlı və şəkərli qidalar alır. Uşaqların 42 faizi kolbasa və sosiskalı buterbrodlar istehlak edir.
Ümümdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatlarına görə, Şimali Amerikada uşaqların 40 faizi, Avropa ölkələrində uşaqların 38 faizi, Qərbi Pasifikdə 27 faizi, Cənub-şərqi Asiyada 22 faizi həddən artıq kök və piylənmə xəstəliyinə məruz qalıb.
Mütəxəssislərin fikrincə, fast-food qidalar piylənməyə səbəb olmaqla yanaşı eyni zamanda mədə-bağırsaq xəstəliklərinin əmələ gəlməsinə də səbəb olur. Dietoloq Samir Quliyevin sözlərinə görə, hazır qidalar həddən artıq, duzlu, yağlı, şəkərli olduğu üçün bu uşaq orqaniminə zərər verir.
Həddindən artıq duzlu qidalar təzyiqin qalxmasına, mədə bağırsağın pozulmasına səbəb olur: "Bəzi valideyinlər uşaqlarını fast-food qidalara lap kiçik yaşlarından alışdırır. Bu səbəblə də elə uşaq yaşlarında onların orqanizmi hazır qidaların mənfi təsirinə məruz qalır. Bu cür qidalara qısa müddətə aclığı aradan qaldırsa da, orqanizmə heç bir xeyri yoxdur. Və həm də ölkəyə gətirilən fast-food qidalar gigyena baxımından keyfiyyətsizdir. Fast-food qidalarda uşaqlarda və gənclərdə köklük, şəkər xəstəliyi, sümük əriməsi kimi sağlamlıq problemlərinə yol açır.
Fast-food qidaların həm kalorisi, həm də yağlılığı yüksəkdir. Bu qidaların istehsalında çox zaman qırmızı ətdən istifadə olunur. Xərci azaltmaq üçün çox zaman ətin tərkibinə yüksək nisbətdə quyruq və iç yağı əlavə edilir. Tavada bişirmə və ya qızartma ilə müqayisədə yağ nisbətləri yüksək olur".
Fast-food menülərinin kalori dəyəri 1000 kaloridir. Bu qidalarda karbohidrat üstünlük təşkil edir. Fast-food yeməklərinin hamısına şəkər əlavə edilir. Yüksək xalesterola malik olduqları üçün xalesterolu artırırlar. Çox zaman istifadə edilmiş qızardılmış yağlardan hazırlandıqları üçün xərçəng riski daşıyırlar. Fast-food qidalara çox üstünlük verən insanlarda vitamin mineral əskikliyi özünü daha çox biruzə edir.
Hamı Fast-foodun sağlamlığa zərər erdiyini bilsə də, bu yeməklərdən imtina edilmir. Müsahibimiz bildirir ki, Fast-food məhsullarında yağların çoxu heyvani yağlarıdır. Buna görə də əksəriyyətində doymuş yağ turşuları var. Yağdan gələn enerjinin artması başda tac ürək xəstəlikləri və xərçəng olmaq üzrə bir çox xroniki xəstəliklər üçün risk faktorudur.
Fast-food qidalar tez hazırlandığı üçün onların mineral və vitamin tərkibi çox aşağıdır. Bu qidalar A vitamini, C vitamini və kalsium cəhətdən qeyri-kafidir. Bildiyiniz kimi C vitamini, A vitamini və ön elementi olan karotenoidlərin aşağı səviyyələrdə alınması immunitet sisteminin zəifləməsinə və katarakt riskinin artmasına səbəb olur.
Dərin yağda qızartma üsulu bütün fast-food restoranlarında istifadə edilir. Bu yağlar 10-12 saat istifadə edildikləri üçün kimyəvi və fikziki dəyişikliklərə uğrayırlar. Qızartma zamanı E vitamin itkisi meydana gəlir və zülallıqidaların yanması ilə xərçəng riski yüksəlir. Bütün bunlarla yanaşı Fast-food menyularında çay, kola, qəhvə təklif olunur ki, çox kofein istehlakı əsəblərin pozulmasına, yuxusuzluğun meydana gəlməsinə səbəb olur.
Müsahibimi bildirir ki, ayaüstü qidaların hazırlanması zamanı rəngləndiricilərdən, dadlandırıclardan, antimikrobiyal maddələrdən və s. qatqı maddələrindən istifadə edildiyi üçün insane orqanizmi zamanla zəhərlənməyə məruz qalır. Bu qidaların gigenik baxımdan təmiz olmaması da infeksiya riskini artırır.
Quliyev deyir ki, fast-food qidaların istifadəsində əsas səbəb insanların yemək hazırlamağa ayıracaqları zamanı itirilmiş zaman hesab etmələridir: "Əslində isə yemək zamanı həyatdan kef almaq üçün ayırdığınız zamandır. Alışın ki, yemək yeyərkən, yaxınlarınız və dostlarınızla yeyəsiniz. Heç olmasa həftədə və ya on beş gündə bir ailə ilə bir ənənəvi restorana gedin. İşləyirsinizsə, günorta yeməyi zamanı hər gün eyni yeməyi yeməyin. Arada bir evdən işə yemək aparın. Uşaqlarınız üçün bağçaya və ya məktəbə evdə bişirdiyiniz yeməklərdən qoyun. Uşaqlarınızı fast-food restoranlarından uzaq tutmağa çalışın. Və bacardığınız qədər təbii qidalara, meyvə-tərəvəzə üstünlük verin. "Sağlam bədəndə sağlam ruh olar" fikrini əldə əsas tutub sağlam qidalarla qidalanın ki, xəstələnməyəsiniz".
XƏBƏR LENTİ
Dünya xalqlarının çay mədəniyyəti
2020 Qızıl Qlobus Mükafatının Sahibləri
Laçın-Sünik sərhədində dalğalanan bayrağımızın görüntüsü yayıldı - FOTO
1 iyunda uşaqlara sürpriz (foto resept)
Bir neçə gün sonra Azərbaycanda hava soyuyacaq
Bəşər Əsəd Suriyada kimyəvi silahın tətbiq edilməsində öz iştirakını inkar edir
Saçların tez çirklənməsinin qarşısını almaq üçün...
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Təəsüf ki.Arsen Vengerin komandası öz ad günündə məğlub oldu
Azərbaycanda qeyri-adi əməliyyat-FOTO
Məşhur film haqda 40 il sonra gələn etiraf
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-60
13-cü mərtəbədən yıxılan uşağı aşağı mərtəbədəki qonşu havada tutdu - VİDEO
Xocalı soyqırımından 28 il ötür
Bred Pittlə Cenifer Enistonun yaşadığı malikanə illər sonra satıldı-VİDEO
Neftin qiyməti 50 dollar ətrafında tərəddüd edib
Nazir: “Süni mayalanma mərkəzləri 2-3 aya istifadəyə veriləcək”
İllərə görə ən çox qazanan filmlər (1950-1970)
Hava haqqında
Qreypfrut yağının 14 möcüzəvi faydası!
Fındıq qabığındakı möcüzə
HAVA necə olacaq?- 6 APREL
İsrail yenə raket zərbələri endirdi
Dəbli polto modelləri
Günün ulduz falı
Deniz Çakırın məşhur seriala "qayıdışı"-VİDEO
Dərs ilinin müddəti artırıla və yay tətili ləğv oluna bilərmi? - RƏSMİ
Doğuş üçün ideal yaş
Fransanın Azərbaycandakı səfiri: “Gərginlik dövrü bitdi, o səhifə bağlandı”
Türkiyənin baş naziri Azərbaycana rəsmi səfər edəcək
Elmə məlum olmayan dəniz canlısı tapıldı - FOTO
Koronavirusla bağlı "Qaynar xətt" fəaliyyətə başladı
Azərbaycanda ali məktəblərə və rezidenturaya qəbul imtahanlarının vaxtında dəyişiklik edilib
Şahzadə Diananın əlyazısı REKORD qiymətə hərraca çıxarılıb - FOTO
Əliyev ermənini yerində oturtdu
Soyuqdəymənin aradan qaldırılması
Gizli insan üzlərini tapın
Hərbi vəzifəlilərin səfərbərlik üzrə yola salınmasına başlanıldı - RƏSMİ
Stiv Cobs onun qəhrəmanıdır
Məşhur dieotoloq oruc tutmağın faydasından danışdı
Şamaxı Rəsədxanası: Azərbaycanda maqnit qasırğası hiss olunub və ürək-damar xəstəlikləri olan insanlara təsir edib
Mehriban Əliyeva Azərbaycan xalqını təbrik etdi
XƏBƏRDARLIQ: Dolu düşəcək, qar yağacaq
Rusiya Ərdoğanın məktubuna CAVAB VERDİ - İlk reaksiya
Arı “istilası”na məruz qalan şəxsin bədənindən 400 “iynə” çıxarıldı - FOTO
Gəlinliyə uyğun buzqalter necə seçilir?
Apple servisləri artırır
Saçları ilə ailəsinə ev aldı - FOTO
2020 qarderobunuza ilham olacaq məşhurlar
Azərbaycan coğrafiyasının inkişaf tarixi-7 (son)
- ŞƏRHLƏR