Elm adamları uzun illərdir qarışqaların qida axtarmaq üçün uzun məsafələr qət edib, sonra heç azmadan yuvalarına necə qayıtdıqlarını araşdırırlar. Xüsusilə Saxara səhrasında yaşayan səhra qarışqalarının günəş vasitəsilə istiqaməti müəyyən etdikləri məlum olsa da, onların bu diqqətçəkən xüsusiyyəti elm adamlarını bu sahədə daha dərin tədqiqatlara təşviq etmişdir.
Səhralarda istiqaməti müəyyən etməyə kömək edən heç bir iz və ya işarə olmadığı halda, ziqzaq xətt üzrə yem axtaran Saxara qarışqalarının yem tapdıqdan sonra gəldikləri ziqzaq yolun əksinə, düz xətt üzrə yüz metrlərlə yolu qət edib yuvalarına qayıtdıqları və bunun üçün Günəşdən istifadə etdikləri bundan əvvəl elmə məlum idi.
Ancaq Almaniyanın Ulm və İsveçrənin Sürix Universitetinin mütəxəssisləri tədqiqatlarını bir az da dərinləşdirdilər və sıx bitki örtüyünün olduğu yerlərdə qarışqaların yollarını necə tapdıqlarını tədqiq etməyə başladılar. Nəticədə, bu canlıların yuvalarına addımlarını sayaraq qayıtdığı məlum oldu. Bu kiçik canlıların belə bir xüsusiyyəti heyranedici idi. Catalglyphis fortis adlandırılan Saxara qarışqaları atdıqları addımları sayır və geri qayıdarkən eyni sayda addım ataraq yuvalarına çatırdılar.
Bu nəticəyə gəlmək üçün belə bir təcrübə keçirildi: Elm adamları Saxara qarışqalarının yuvalarından yemə qədər düz xətt boyu yerimələrini təmin etdilər. Qarışqalar yemə çatdıqdan sonra, yəni yem ilə yuvaları arasındakı məsafəni əzbərlədikdən sonra qarışqaların yarısının ayaqlarına fiziologiyalarına uyğun material əlavə edilərək ayaqlarının boyunu uzatdılar. Yəni addımlarını böyütdülər. Qarışqaların digər yarısının isə ayaqları bir əməliyyatla qısaldıldı, yəni addımları kiçildildi. Addımların ölçüsünün dəyişdirilməsində məqsəd qarışqaların yuvalarından çıxdığı andan etibarən öyrəndikləri məsafəni addımları ilə ölçüb-ölçmədiklərini müşahidə etmək idi. Yenidən yuvalarına qayıtmaq üçün yola buraxılan qarışqalardan addımları böyük olanlar yuvalarının yanından keçib gedirdilər. Ayaqları qısa, addımları kiçik olanlar isə hələ yuvaya çatmadan dayanırdı. Ancaq qarışqalar tədricən yeni ayaq uzunluqlarına alışdıqdan sonra yuva-yem arasındakı məsafəni yenidən öyrənir və heç yanılmadan yuva ilə yem arasında gedib-gəlirdilər.
Bu təcrübə ilə Ulm Universitetindən neyrobioloq Harald Vulfun rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu belə nəticəyə gəldi ki, qarışqalar addımlarını sayırlar.
Qarışqa şüuru, ağlı, qərar vermə, mühakimə etmə qabiliyyəti olmayan canlıdır. Şübhəsiz ki, bu canlının öz iradəsi ilə yuvasından çıxıb addımlarını sayaraq yemə doğru gedib, sonra yenidən addımlarını sayaraq yuvasına qayıtması qeyri-mümkündür. Saxara qarışqaları da digər bütün canlılar kimi yaradıldıqları andan etibarən Allahın ilhamı ilə hərəkət edirlər.
R. Əkbərov
XƏBƏR LENTİ
Fiziki və hüquqi şəxslərin hesablarına nəzarət gücləndirilir
Damarları təmizləyən qidalarla tanış olun!
Yuliya Timoşenkonun azad edilməsi üçün petisiya hazırlandı
Günün ulduz falı
Koronavirusun yayılmadığı yeganə ərazi - FOTO
Həftə sonunun HAVAsı
Sabahın HAVAsı
Burak saçlarını uzatdı-FOTO
15 kq arıqlayan aktrisanı TANIMAYACAQSINIZ – VİDEO
Qəbiristanlıqda şok olay: tabut boş çıxdı
Ebru Gündeş bahalı geyimi və aksessuarları ilə diqqət çəkib-FOTO
Bir insanı anında tanımaq üçün 7 işarə
Beren Saat və Kenan Doğulunun AYRILIQ SƏBƏBİ
Ətsiz xoşbəxlik olar?
Bu şagirdlər universitetlərə imtahansız qəbul ediləcək
Saç düzümləri
Yaponiyada güclü zəlzələ olub
Apple yeni şirkət alıb
Gəlin öz toyunda UŞAQ DÜNYAYA GƏTİRDİ: bəylə oynadığı an... - FOTO
Əhalinin dayanıqlı rabitə ilə təmin olunması üçün hazırlıq işlərinə başlanıldı
O, evdar qadındır
Azərbaycanlılar Ermənistanın BMT-dəki nümayəndəliyinin başını ağrıtdılar
Qadin.Netlilərin başına gələn maraqlı hadisələr (1)
Sən kişi olsaydın...
Ali məktəblərin tələbələrə verdiyi biliyin səviyyəsi artırılacaq
Ən bahalı toy
Ət qovurması necə bişirilməlidir?
Toxuduqlarım - 2
Samsung Galaxy X gəlir
Yaşlı insanlar koronavirusa necə qalib gəlir? - ARAŞDIRMA
Potensial təhlükəli asteroid Yerə yaxınlaşır
İnanılmaz ekstremal vəziyyətlərdə görüntülər
Evdəki bu əşyalar xərçəngə səbəb olur
Müdafiə Nazirliyi: Ordumuzda qan ehtiyatları ilə bağlı heç bir problem yoxdur
Demet Özdemirin paltarı 50 minə satıldı
Türkiyə Azərbaycanda hərbi baza quracaq? - AÇIQLAMA
Mehriban Əliyeva qayğanaq bişirdi - Foto
Ohanyan Azərbaycanla genişmiqyaslı müharibədən danışdı
7 metrlik qanad sahibi quş
13 yaşlı aktrisa vəfat etdi-SƏBƏB
Yeni 10 manatlıqlar dövriyyəyə buraxılıb-FOTO
Məşhur müğənninin anası öldü-FOTO
"Sərhədçi"lər çimərlik futbolunda birinci oldular
İlham Əliyevdən daha bir yubiley medalının təsis edilməsi haqqında FƏRMAN
Saçlarınız üçün lazım olan qidalar
Hipnoz altında beyin əməliyyatı etdilər-FOTO
Melanya Trampın XÜSUSİ PROQRAMI - Fəaliyyətə başladı
"Oladi" (foto-resept)
Mehriban Əliyeva azərbaycanlıları təbrik etdi
Google-un gəlirləri azalır
- ŞƏRHLƏR