Elm adamları uzun illərdir qarışqaların qida axtarmaq üçün uzun məsafələr qət edib, sonra heç azmadan yuvalarına necə qayıtdıqlarını araşdırırlar. Xüsusilə Saxara səhrasında yaşayan səhra qarışqalarının günəş vasitəsilə istiqaməti müəyyən etdikləri məlum olsa da, onların bu diqqətçəkən xüsusiyyəti elm adamlarını bu sahədə daha dərin tədqiqatlara təşviq etmişdir.
Səhralarda istiqaməti müəyyən etməyə kömək edən heç bir iz və ya işarə olmadığı halda, ziqzaq xətt üzrə yem axtaran Saxara qarışqalarının yem tapdıqdan sonra gəldikləri ziqzaq yolun əksinə, düz xətt üzrə yüz metrlərlə yolu qət edib yuvalarına qayıtdıqları və bunun üçün Günəşdən istifadə etdikləri bundan əvvəl elmə məlum idi.
Ancaq Almaniyanın Ulm və İsveçrənin Sürix Universitetinin mütəxəssisləri tədqiqatlarını bir az da dərinləşdirdilər və sıx bitki örtüyünün olduğu yerlərdə qarışqaların yollarını necə tapdıqlarını tədqiq etməyə başladılar. Nəticədə, bu canlıların yuvalarına addımlarını sayaraq qayıtdığı məlum oldu. Bu kiçik canlıların belə bir xüsusiyyəti heyranedici idi. Catalglyphis fortis adlandırılan Saxara qarışqaları atdıqları addımları sayır və geri qayıdarkən eyni sayda addım ataraq yuvalarına çatırdılar.
Bu nəticəyə gəlmək üçün belə bir təcrübə keçirildi: Elm adamları Saxara qarışqalarının yuvalarından yemə qədər düz xətt boyu yerimələrini təmin etdilər. Qarışqalar yemə çatdıqdan sonra, yəni yem ilə yuvaları arasındakı məsafəni əzbərlədikdən sonra qarışqaların yarısının ayaqlarına fiziologiyalarına uyğun material əlavə edilərək ayaqlarının boyunu uzatdılar. Yəni addımlarını böyütdülər. Qarışqaların digər yarısının isə ayaqları bir əməliyyatla qısaldıldı, yəni addımları kiçildildi. Addımların ölçüsünün dəyişdirilməsində məqsəd qarışqaların yuvalarından çıxdığı andan etibarən öyrəndikləri məsafəni addımları ilə ölçüb-ölçmədiklərini müşahidə etmək idi. Yenidən yuvalarına qayıtmaq üçün yola buraxılan qarışqalardan addımları böyük olanlar yuvalarının yanından keçib gedirdilər. Ayaqları qısa, addımları kiçik olanlar isə hələ yuvaya çatmadan dayanırdı. Ancaq qarışqalar tədricən yeni ayaq uzunluqlarına alışdıqdan sonra yuva-yem arasındakı məsafəni yenidən öyrənir və heç yanılmadan yuva ilə yem arasında gedib-gəlirdilər.
Bu təcrübə ilə Ulm Universitetindən neyrobioloq Harald Vulfun rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu belə nəticəyə gəldi ki, qarışqalar addımlarını sayırlar.
Qarışqa şüuru, ağlı, qərar vermə, mühakimə etmə qabiliyyəti olmayan canlıdır. Şübhəsiz ki, bu canlının öz iradəsi ilə yuvasından çıxıb addımlarını sayaraq yemə doğru gedib, sonra yenidən addımlarını sayaraq yuvasına qayıtması qeyri-mümkündür. Saxara qarışqaları da digər bütün canlılar kimi yaradıldıqları andan etibarən Allahın ilhamı ilə hərəkət edirlər.
R. Əkbərov
XƏBƏR LENTİ
Qadın kişinin çatışmayan cəhətini tez görür
Qızının ev tapşırığı atanın həyatını xilas etdi - FOTO
Soğanın yeni faydaları
Linza taxıb kompüterdə işləmək korluğa gətirib çıxarır
İlk peşəsi müəllim olan məşhurlar
Demet Akalına hücüm etdilər-FOTO
Türk bayrağını təhqir edən aktyora cinayət işi açıldı
Dünyanın ən vahiməli dəlikləri
Dünyanın ən gənc milyarderləri NECƏ VARLANDI? - FOTO
Pəhriz saxlamadan arıqlamanın 15 yolu
Mobil telefonlar üçün qorxulu virus yayılıb
Azərbaycanlı alimdən xəbərdarlıq: yaxın günlərdə ehtiyatlı olun
Plombir tortu (foto resept)
Bəs, Beren Saat hanı?
3 günə arıqlamaq üçün...
Milli Qəhrəman Əliyar Əliyevin doğum günüdür
Texnologiyanın səbəb olduğu dəri problemləri
NASA-dan şok araşdırma
Su ləkələrini necə təmizləməli?
Mehriban Əliyevadan işğaldan azad edilmiş ərazilərimizlə bağlı paylaşım
Şir bürcü qadını
Ürək döyüntüsü şüur itkisinə səbəb olur
HAVA necə olacaq?- 7 MART
Şəhid ailələrindən 1 700-dək şəxsə təqaüd, pensiya və müavinət təyin edilib
Sinem Kobaldan Hamiləlik Açıqlaması
Ailə birlikdir!
Demet Akalın Ərdoğana məktub yazacaq-SƏBƏB
"Hörmət"ə evinizi banka girov qoymayın!
Pazllar ("Canım bacım")
"Müharibəyə hazır olun"
Az tanınan möhtəşəm gözəlliklər
Öz qiymətimi bilmirəm, heç vaxt da bilməmişəm...
Zəlzələ onu da çökdürdü
Əmrah Azərbaycana "yox" dedi
Beyni işləməyə necə məcbur etmək olar?(2)
Xəyalə Muraddan yeni kitab-"Vanuatu adasının sakinləri"
SAÇ HÖRÜLMƏSİNİN ZƏNCİR FORMASI (foto dərs)
2017-ci ilin payız rəngi: Qırmızı
Bəhram Bağırzadəyə təcili ağ ciyər köçürülməlidir - HƏKİM
Ermənistanın PUA-sının məhv edilmə görüntüləri - ANBAAN VİDEO
Riyazi məntiq 6 (rəsmli)
Azərbaycanın ali məktəblərində tədris ili uzadıldı - RƏSMİ
Dünya şokda: koronavirusun dərmanı tapıldı? - Uhanda bir ilk...
İctimai nəqliyyatda yeni gedişhaqqı sisteminin tətbiqi vaxtı açıqlanıb
Naxçıvandan Batumiyə marşrut fəaliyyətə başlayacaq
Vanilin faydaları
Qarpız alaq, almayaq?
100 milyon illik yırtıcı tarakan tapıldı
Minimalist manikür nümunələri
Balıq qoxusunu aradan qaldıran üsullar
- ŞƏRHLƏR