Ə

Əbdül - Qul, kölə, itaət.

Əbdülhəmid - Bəyənilmiş kölə.

Əbil - Yüksəklik atası.

Əbru - (Fars.) 1.Qaş. 2.Bulud rəngində, buluda bənzər, bulud kimi dalğalı, buludlu. 3.Kağız üzərində özünə

xas üsulla edilən, mərmər, damarlar kimi dalğalı şəkilli bəzəmə. Cildçilikdə və hüsn-ü xətdə istifadə.

Əbubəkir - (Ər.) 1.Dəvə balasının atası. - Hulefası Raşidinin ilkidir. 2.Hz. Əbubəkrin ləqəbidir. Rəsulullah

(səs) -ın peyğəmbərliyindən əvvəl də sonra da ən yaxın yoldaşı olmuşdur. 3. Məhəmməd peyğəmbərin

əshabəsinin adı.

Əbuzər - (Ər.) Qızıl sahibi, sərvət və zənginlik sahibi.

Əbülfəz - Fəzalət, hünər sahibi.

Əcəmi - Ərəb olmayan adam, qeyri ərəb 2. İranlı 3. Təcrübəsiz, bacarıqsiz, xam.

Ədalət - İnsaf, mürüvvət.

Ədib (Ədibə)) - (Ər.) 1.Ədəbli, tərbiyəli, zərif, incə. 2.Ədəbiyyatla məşğul olan kimsə.

Ədil - 1.Bərabər, tay. 2.Rəqib, düşmən.

Ədiyyə - (Ər.) Dəvalar, dərmanlar, çarələr.

Əfifə - İsmətli, vicdanlı.

Əfiyyə - Alaqaranlıq.

Əfqan - (Ər) 1.Həyəcanlı, tez hirslənən. Orta Asiyada yaşayan müsəlman bir qövm. 2. Döyüşçü, igid.

Əflatun - (Yun.) Böyük alim, məşhur Yunan filosofu. 2. Aristotelin müəllimi. Sokratın tələbəsi, 1. Açıq

bənövşəyi.

Əfnan - Üç budaq.

Əfra - Ağ.

Əfrahim - (İbr.) Hz.Yusufin ikinci oğlu. Orta Fələstində yerləşən İsrail qəbiləsinə adını verdiyi deyilir. Bu

qəbilə Hz.Süleymanın ölümündən s onra əsl İsrail birliyinin 12 qola ayrılmasında faktor oldu.

Əfras - (Ər.) Atlar, at, qısraqlar.

Əfrasiyyab - (Fars.) 1.Yandırmaq, alışdırmaq. 2.Turan türkləri böyük qəhrəman xanın Fars adı. Alp Ər

Tonga əsl adıdır. Böyük İskəndərdən əvvəl yaşamışdır. Qaşgardaki ilk müsəlman Türk sülaləsi Qaraxanlılar

Əfrasiyyab nəslindən gəldiyi deyilməkdədir. Alper Tonga Xosrov tərəfından öldürülmüşdür.

Əfraz - (Fars.) Qaldıran, yüksəldən. - Firar. Yüksəldən, görkəmli, böyük, məşhur, bilinən.

Əfrudin - (Fars.) Cəmşid nəslindən anlayış və zəkasıyla məşhur bir İran hökmdarı.

Əfruğ - (Fars.) 1.Parıltı, işıq. 2.Nur. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.

Əfruz - (Fars.) 1.Yandıran,alışdiran 2.Şölələndirən, parladan. 3.Dəbdəbəli gözəl.

18

Əfsanə - (Fars.) 1.Əsassız hekayə. 2.Əfsanə, boş söz, əsli olmayan hekayə, dastan. - Dillərə düşmüş,

məşhur olmuş hadisə.

Əfsun - 1.Sehr, cadu. 2.Gözbağlıca 3 İşvə, naz.

Əfşan - (Fars.) Əlavə olunduğu sözlərə səpən, səpələyən, saçan, əkən, ipək" mənası verir.

Əfşar - (Tür) 1.Oğuz türklərinin 24 boyundan biri. Türkiyə, Iran, Azərbaycan və Əfqanıstanda dağınıq olaraq

yaşayırlar. 2.Tez iş görən, çevik, atılgan

Əfzəl - (Ər.) Layiqli.

Əhəd - (Ər.) 1.Bir, tək. 2.Tək, yeganə, bir, şəriksiz 3.Allahın adlarından, bir və tək olan Allah. - Ad olaraq

istifadə edilməz.

Əhliman - (Ər.) İnanclı, inanan kimsə.(ərəbcə -Əhlimən).

Əhliyyət - (Ər.) 1.İşə yarayacaq halda mövcudluq, səlahiyyət. 2.Mahirlik, iqtidar, ləyaqət, qabiliyyət.

3. İqtidar, qabiliyyət və ləyaqət.

Əhlulla - (Ər.) 1.Allahın adamı, vəli, övliya. 2.Allaha təvəccöh etmiş, qulluğunu tək ona yönəltmiş. Küfr

əhlindən, və şirkdən uzaq.

Əhməd - Ən layiqli, ən şərəfli, tərifəlayiq, məşhur, ən çox təriflənmiş, sevilmiş.

Əhya - (Ər.) 1.Diriltmə, dirildilmə, canlandırma. 2.Təzə can verərcəsinə yaxşılıq lütfetme. 3.Yenidən

qüvvətləndirmə. 4.Oyandırma, canlandırma, təzəlik vermə. 5.Allahın sifətlərindən. - Ad olaraq istifadə

edilməz.

Əhsən - (Ər.) Daha gözəl, çox gözəl, ən gözəl. Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir. Əhsəni-təqvim: Ən

gözəl şəkil. Quran-ı Kərimin Tin surəsinin 3. ayəsində insanın əhsəni-təqvim üzrə yaradıldığı bəyan

buyurulmaqdadır. Əhsən sözü, Quranda 16 yerdə zikr edilmişdir.

Əxləm - Müdrik, istedadlı, zəngin təxəyyüllü.

Əjdər - Qüvvə, güc, qüdrət.

Əkbər - (Ər.) Ən böyük, ulu, çox böyük, ən böyük, -Allahın sıfətlərindəndır. Quran-ı Kərimdə 23 yerdə keçir.

Ad olaraq istifadə edilməsi yaxşı deyil. Hindistana hakim olan Türk hökmdarı. 2.Böyük oğuı.

Əkrəm - (Ər.) 1.Ən kəramətli, daha alıcənab, çox lütfkar, lap comərd. 2.Çox şərəf sahibi, çox comərd, çox

əli açıq. Əkrəmü'l-Əkrəmin: Cənab-ı Haqq. (Ələq surəsi: 3).

Əqdəm - (Ər.) Çox qədim.

Əqləm - (Ər.) Çox bilən..

Əqidə - İnam, bir insanın tutduğu yol.

Əqliyyə - (Ər.) Çox gözəl.

Əqzəm - (Ər.) Ucaboy, hündür.

Əlamət - (Ər.) 1.İşarə, iz, nişan. 2.Rəmiz, simvol. 3. Əlamət, işarə. 4.Çox iri, təəccüblü böyüklükdə.

Ələddin - 1.Yüksəklik, ucalıq. 2.Dinin nəcibliyi.

Ələkbər (Əliəkbər) - (Ər.) Böyük Əli.

Ələmdar - Bayraqdar.

Ələsgər (Əliəsgər) - (Ər.)1.Əli əsgəri. 2.Əzəmətli əsgər, qəhrəman döyüşçü.

Əlfir - (Ər.) Üstün.

Əlfiyə - (Ər.) Uca, əzəmətli, uzunömürlü, mehriban, dostsevən.

19

Əli - (Ər.) 1.Uca, ulu, yüksək, hündür. 2.Hz. Əli: Əbu Talibin oğlu. Peyğəmbərimizin əmisi oğlu və qızı Fatma

(r.anha) -nın əri. Dördüncü xəlifə.

Əliabbas - 1.Sərt. 2.Əli və Abbas adlarından...

Əlibayram - (Ər.Tür.) Əli Bayramı.

Əlican - Əli və can adlarının bir araya gəlməsindən meydana gəlmişdir.

Əliəhməd - Əli və Əhməd sözlərindən ibarət.

Əlif - (Ər.) 1.İslami alfbanin ilk hərfi. Ebccd hesabında dəyəri birdir. 2.Musiqidə "la" notasını ifadə etmək

üçün istifadə edilir. 3.Ülfət edən, dost, tanış. 4.Alışmış, alışkın, vərdiş. - İki kəliməli adlar ola bilər (Əlif Beyzə,

Əlif Nur v.s.).

Əliheydər - (Ər.) Şir Əli, aslan Əli.

Əlisa - Əli və İsa adlarından ibarətdir. (Alm. - Gözəl.)

Əlişır - Şir Əli, - "Əli" və "şir" sğzlərindən...

Əlimərdan - Hz.Əlinin igidləri (adamları, tərəfdarları).

Əlişah - Hökmdarların ən ucası. Əlişah Tacəddin. (? -1324). İlhanlı vəziri.

Əlişan - Şan və şərəfi uca və yüksək olan çox qiymətli, adlı sanlı, çox şöhrətli.

Əliyar - 1.Əliyə kömək edən. 2.Əlinin dostu, 3.Uca dost. 4.Yar, dost, sevgili, sevgili adı. - Birləşmiş ad.

Əliyə - Yüksək, uca.

Əliyəddin - Uca din, əsil din.

Əlzəbrə - Şir bürcündən oan ulduz.

Əlzəhra - Peyğəmbərin qızı Fatimənin ləqəbi - işıqlandırılan, açılan.

Əlzübrə - Bax. - Əlzəbrə.

Əmanət - Əmanət.

Əmbər - Qiyməri şey, qızıl-gümüş.

Əmənulla - (Ər.) 1.Allahın əmanəti. Dövlətin hakimiyyəti, xalq, millət.

Əmcad - Ən şanlı, ən şərəfli.

Əmin - (Ər.) Ürəyində qorxu və narahatlığı olmayan, rahatlıqda olan. Qorxusuz. *Özünə inanan. Etimad

edilən. * İmanlı, güvənən. * Çox yaxşı bilən, şübhə etməyən. (Hz. Məhəmməd (s.a.s) və Cəbrayılın adı.

Əminə - (Ər.) 1.Etibarlı, mömin, etimada layiq. 2.Ərəb dilində Əminə sözünün Türkçələştirilmiş şəklidir.

3.Peyğəmbərimizin anasının adı.

Əmir - Rəis, basçı, hakim, hökmdar.

Əmirə - Princess, şahzadə xanım.

Əmcan - Böyüklük, parıltı.

Əmirxan - Əsas rəhbər.

Əmmar - Çıçəklənən.

Əmrah - (Ər.) 1.Əmr verən hökmdar, xanın əmri. 2.Şənlik, şadlıq, təntənə.

Əmrəddin - (Ər.) Dinin əmr etdiyi.

Əmrulla - (Ər.) Allahın əmri.

Əmsal - (Ər.) 1.Hekayələr, dastanlar. 2.Nümunələr, örnəklər.

20

Ənsər - Köməkçilər, tərəfdarlar, yol yoldaşları.

Əntiqə - Gözəl, əntiqə.

Ənvər - İşıq şüaları, çiçəklənmə. Işıqlı, nurlu, daha işıqlı.

Əraslan - (Tür.) Aslan kimi, güclü qüvvətli kişi.

Ərcan - (Tür.) Canlı, diri, sağlam kişi.

Ərcahan - (t.f.i.) Dünyanın tanıdığı kişi.

Ərcivan - (t.f.i.) Gənc kişi(oğlan).

Ərçin - (Fars.) Nərdivan, pillə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.

Ərdəm - (Tür.) 1.Fəzilət. 2.Məharət, hünər. 3.Ləyaqət. 4.Usta gəmiçi. 5.İnsanın ruhi yetkinliği.

Ərdəmir - (Tür.) Demir kimi güclü kişi.

Ərdoğan - (Tür.) İğit doğulan.

Ərəstun - (Yunan.) Aristotel (b.e.ə.384 - b.e.ə.322) - qədim yunan filosofu. Aristotel şərq ölkələrində və

həmçinin Azərbaycanda Ərəstun adı ilə də tanınır.

Əravənd - (Fars.) 1.Şövq, arzu, istək. 2.Şan, şərəf.

Ərfan - Bilik, idrak.

Ərgin - (Tür.) 1. Ölmuş, yetişmiş, kamala çatmış. 2. Öz haqqlarından istifadə etməsi üçün qanunun

göstərdiyi yaşa gələn.

Ərgün - (Fars.) Sərt başlı, oynaq və sürətli gedən at. Ərgun Cəlaləddin Çələbi: Türk sufi. Mövlana

soyundandır. Kütahya məvləvi xanasına də şeyxlik etmişdir.

Ərgüvən - (Tür.) Özünə güvənən.

Ərman - Mükəmməl, ümid.

Ərsən - Cəsarətli, qorxmaz.

Ərşad - Sevincli, düsüncəli, yetkin, xoşbəxt kişi.

Ərşahin - (Tür.) Kişi şahin, quş.

Ərşan - (Tür.) İğidliyi ile tanınmış, məşhurlaşmış kişi.

Ərvin - (Fars.) 1.Təcrübə, sınama, sınaq. 2.Şərəf və etibar.

Əsəd - (Ər.) Aslan, Allahın aslanı, Qəzənfər, Heydər, Cəsur və qəhrəman adam mənasında istifadə

edilmişdir.

Əsədulla - (Ər.) Allahın aslanı.

Əsər - (Ər.) 1.Nişan, əlamət, iz. 2.Təsir, təsir. 3.Yox olmuş bir obyektdən qalma parça. 4.Bir adamın ortaya

qoyduğu məhsul, müəllif. 5.Hədis, hədis elmi. 6.Emal, icad. 7.Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.

Əsgər - (Ər.) 1.Ordu, ordu ilə əlaqədar. Vəzifə edən. 2.Ölkəni müdafiə etmək üçün öyrədilib təchiz edilən

kimsə. 3.Rütbəsiz əsgər, ər, döyüşçü.

Əshab - Ən mehriban.

Əskinaz - Sərvət, qazanc.

Əsqət - (Ər.) Ən xoşbəxt.

Əsliyə - (Ər.) İndiki (əsl), həqiqi.

Əsmər - Qarayanız, əsmər.

21

Əsriyyə, Əzriyyə - Müasir.

Əşrəf - Ən hörmətli, ən nəcib, ən alicənab, şərəf sahibi.

Ətifə - Rəhmli, mərhəmətli.

Ətir - Parfumerya, qoxu, iy, ətir.

Ətiyyə - Hədiyyə.

Əvəz - Hər şeyə qarşı verilən və ya alınan şey, hər şeyin yerini tutan başqa şey.

Əyyub - (Ər.) 1.Dözum, mutilik. 2.Peşman olmuş. 3.Peyğəmbərin adı;

Əzəl - (Ər.) Əbədilik.

Əzəmət - (Ər.) Cəngavər, qəhrəman.

Əzhəb - (Ər.) Çox gözəl.

Əzim - (Ər.) Böyük. ləyaqət, sövkət, qüdrət.

Əziz (Əzizə) - Sevimli, əzəmətli, istəkli, qiymətli, əziz, xalis.

 

Milli.az