Yazın gəlişi ilə birlikdə ağaclar da çiçəklərini açmağa başlar, ətrafınızda müxtəlif rənglərdə bir çox ağac və çiçək görərsiniz. Çiçəklənmə, bir çox bitkinin inkişaf parçasıdır. Bitkilərin çiçəklənməsi özbaşına reallaşan, sıravi bir hadisə deyil. Bitkilər müəyyən fəaliyyətləri üçün müəyyən zamanları seçərlər. Çiçəklənmə də bu hadisələrdən biridir. Bildiyiniz kimi çoxu bitki ilin yalnız müəyyən zamanlarında çiçəklənərlər. Bitkilər sanki çiçəklənmə üçün ən uyğun olan mövsümü seçərlər. Bunu da günəş işığındakı dəyişmələrə bağlı olaraq edərlər. Bu hərəkətlər hər səfərində bitkinin yaşaması və nəsilinin davamı üçün, həmişə ən uyğun zamanda reallaşar. Bir çox bitkidə çiçəklənmə, ilin müəyyən bir zamanında olar və bu, bitkinin çiçəklənməsi üçün ən uyğun zamandır.
1950-ci illərdən bu yana bitkilərin gün uzunluğunu yarpaqlarıyla təyin etdikləri bilinir. Çiçəklər budaqların ucunda əmələ gəldiyi üçün, çiçəklənməni təmin edən siqnal, yarpaqlardan çiçəklənmənin başlayacağı sahəyə doğru irəliləyər. Bitkilərin bu zaman nizamlamalarını edən bioloji saatları, günəş işığının yarpaqlara düşmə müddətini də hesablayar. Hər bitkinin bioloji saatı bu müddəti bitkinin öz strukturca xüsusiyyətinə görə hesablayar. Edilən hesab nə olursa olsun çiçəklənmə ən uyğun zamanda reallaşar.
Bu elə bir molekulyar sistemdir ki, bitkilərə yaz və payız arasındakı sıralama və istilik fərqlilikləri arasında seçim etməsini də təmin edər. Lakin necə olur ki, yaz hüceyrələri gənc filizin soyuğa məruz qaldığını xatırlaya bilirlər? Allah, bu məlumatı, bitkinin DNTsində "yazmışdır"!
İnkişafın əhəmiyyətli bir pilləsi olan çiçəklənmə, bitkidə hərəkətə keçən xüsusi siqnallara və hüceyrə nüvəsində qeydli olan genetik bir proqrama bağlıdır. Yaxşı, görəsən bunları hərəkətə keçirərək çiçəklənmə üçün ən uyğun mövsümün gəldiyini bitkiyə xəbər verən əsas faktorlar nələrdir? Bu faktorlar biri elm adamlarının "Fotoperiyot" olaraq adlandırdığı gündüz müddəti və digəri də soyuq dövrün varlığıdır.
Bitkilərdəki xüsusi xəbərçi: Florigen
Bitkilər günəşə məruz qaldıqları müddəti "florigen" adlı xüsusi bir hormon sayəsində yarpaqları vasitəsiylə qəbul edə bilirlər.
Florigen hormonu çiçəklərdəki mövsümlərə bağlı inkişafları başladan ilk siqnalı verər. Yarpaqlar "florigen" adı verilən bu siqnalı, çiçəklərin olduğu budaqların uc qisimlərinə doğru göndərərlər. Günlər kifayət qədər uzandığında fəaliyyətə keçən bu hormon, bitkilərdə tumurcuqların doğru yer və zamanda ortaya çıxmalarını təmin edər. Bitkilər bu siqnala söykənən xüsusi bir sistemi avqust ayının sonuna qədər istifadə edərlər.
Almaniyadakı Max Planck İnstitutu, Yaponiyadakı Kyoto və İsveçdəki Umea Universitetlərindən araşdırma vəzifəliləri "tərə bitkisi" üzərində etdikləri araşdırma və müşahidələr nəticəsində florigen hormonunun yarpaqlardakı FT geninin (Flowering Locus T) mesajçı RNA üzərindən sintez edildiyini kəşf etdilər. Bitkilər çiçəklənməyi təşviq edən bir xəbərdarlıq götürdükdən sonra FT geni yarpaqlarda xəbərdar edilər. Söz mövzusu mRNA yarpaqlardan böyümənin meydana gəldiyi uca doğru irəliləyir. Orada FT zülalı FD olaraq bilinən böyümə ucuna xas zülalla qarşılıqlı təsirə keçir. Bu cüt təsirli molekulyar ünsür bitkilərdə tumurcuqların doğru yer və zamanda ortaya çıxmalarını təmin edir.
İsveçdəki araşdırmağa qatılan, Grenoble Bitki Hüceyrə Fiziologiyası Laboratoriyas(n)ı CNRS araşdırması məsulu François Parcy bu mövzuyla əlaqədar belə deyir:
"mRNA yarpaqdan yola çıxır və ən ucdakı tumurcuğa çatmaq üçün bitkinin damar şəbəkəsini istifadə edir. Uc nöqtədə, FD zülalına qatılaraq çiçəklənməyi başladan FT zülalına səbəb olur."
Max Planck Gelişimsel Biologiya İnstitutu idarəcisi Detlef Weigel bunu belə açıqlayır:
"FT genini 1990-ların sonunda kəşf etdik, ancaq bu kiçik zülalın necə olur ki, çiçəklərin əmələ gəlməsini təmin edən genlərin fəaliyyətlərini nəzarət etdiyini uzun illər anlaya bilmədik. Araşdırmalar nəticəsində, FTin bitkilərin böyümə nöqtələrində var olan FD zülalına ehtiyacı olduğunu gördük ki, bunun da çox böyük əhəmiyyəti var. Çünki FD və FT ancaq eyni hüceyrədə güclərini birləşdirdikləri təqdirdə aktiv ola bilərlər."
Edilən bütün araşdırmalar, əldə edilən bu fövqəladə nəticələndirər, bitkilərdəki çiçəklənmə hadisəsinin zamanlamasından, genlərin və zülalların işləyiş və idarəsinə qədər hər cür fəaliyyətlərini təşkil edən, hamısını məlumatı və yoxlaması altında saxlayan üstün bir Ağılın və gücün dəlillərini ortaya qoyur.
Allah üstün gücü və sonsuz elmiylə hər yerdə yaradılış dəlillərini bizlərə göstərməklə, bunları görərək öyüd götürməyizi və düşünməmizi istəyir. Quranda da ifadə edildiyi kimi, ancaq ağlını istifadə edə bilən kəslər öyüd götürüb düşünər və Rəbbimiz lazım olduğu kimi tanıyıb təqdir edə bilərlər.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Milyaderlər uşaqlarına nə hədiyyə edir?
Antibiotiklərin 4 əks təsiri
İki milyon yarım zəvvar Ərafatdadırlar
Üzüm
Bütün ölkə bu gənci axtarır-FOTO
Bu təqaüdçülər pensiyalarını artıra biləcəklər
Cem Yılmaz Acun İlıcalıdan danışdı
Azərbaycanda bu il qış sərt keçəcək - XƏBƏRDARLIQ
Hava haqqında
İstanbulun mərkəzində partlayış: xeyli ölən və yaralılar var
Mikroskopla çəkilmiş şəkillər-2
Kəsmikli-kişmişli piroq (foto resept)
Məşhurlar hansı türk seriallarına baxırlar?
"Ayıb" mentaliteti bizi hara aparır?
Cennifer Lopez Yeni Tərzi ilə Diqqət Çəkdi-FOTO
İbrahimoviçin Bakıya gəliş səbəbi bilindi
Çempionlar Liqasının finalı Bakıda olacaq
Bu günün tarixi
Yapon mətbəxinə səyahət
Kosmetik vəsaitlərin saxlanma müddəti nə qədərdir?
“Avia.Pro.”: “Azərbaycan PUA-sı Ermənistanın “İsgəndər”ini məhv etdi”
Britaniyada son 27 ildə belə qış olmamışdı - FOTO
Əllərə necə qulluq etməli?
Bakı bulvarı tamamilə internetləşdiriləcək
Dəniz Çakır haqda istintaq başladı-SƏBƏB
Düşmən bayrağını endirən “Daşaltı Qartalı” qazi oldu - VİDEO
Məşhur aktrisa ana olacaq-FOTO
İsraildə “Eurovision”a etiraz
Azərbaycanda son 5 ildə ən çox qoyulan adlar
"Qeysəriyyə kəsiyi ilə doğuşda uşağın və ananın sosial uyğunlaşması daha zəif olur"
Məkkəylə bağlı 8 elmi fakt: hərəkət dayanmır; niyə saat əqrəbinin əksinə?
Fahriye Evcen oğlu Karanla FOTO paylaşdı
Günün ulduz falı
Bədən bütövlüyü ilə bağlı şəxsiyyət pozuqluğu
“Ermənistan qeyri-humanistlik göstərərək 84 yaşlı Mişa Melkumyanı təhvil almaqdan imtina edib” - RƏSMİ
Cem Yılmaz Bakıya gəlir
"Ən gözəl geyim obrazı" - QALİB SEÇİLDİ!
Kosmetikanın canlılarla nə əlaqəsi var?
Apple WhatsApp istifadəsinə məhdudiyyət qoyacaq
HAVA necə olacaq?-4 Mart
Hindlilərin xoşbəxtlik məsləhətləri
Astmanın dərmanı: şam qozası
Yerə asteroid yaxınlaşır!
QEYRİ - ADİ RESEPT
Turşuların orqanizm üçün 5 ZİYANI
Öldükdən sonra Facebook hesabınız necə olacaq?
Merilin Monronun sırğaları fantastik qiymətə satıldı
Avropa Liqasının oyunlarına hansı kanalda baxmalı?
Ölkələrə görə qadağalar
Türk Şurası Xocalı soyqırımı ilə bağlı bəyanat verdi
- ŞƏRHLƏR