Təsəvvüf insanın daxili dünyasıyla ruhi və mənəvi cəhətdən özünü inkişaf etdirməsidir. Təsəvvüf termin olaraq Quranda və hədislərdə keçmir. Hicri tarixinin ilk iki yüz ilində insanın özünün daxili dünyasındakı dərinliyə və zənginliyə enməsini bildirən ifadə zühd, təqva, ibadət kimi kəlmələr istifadə olunur.Belə kəlmələrə zahid və abid deyilir. Hicri III əsrdə daha əhatəli olaraq təsəvvüf, “sufi”, “sufiyyə” kimi terminlərdən istifadə edilməyə başlandı. Və bir müddətdən sonra təsəvvüf ayrı bir elm və davranış forması kimi ortaya çıxmışdır.
Təsəvvüf Allahın ad və sifətlərini, kainatın meydana gəlməsini və insanın özünü “vəhdət-i vücud” fikiri ilə açıqlayan dini, fəlsəfi və mistik bir təlimdir. Təsəvvüfdə ana fikir kainatda tək varlığın olduğu tezisdir. Digər bütün varlıqlar isə o tək varlığın görünüşlərindən ibarət olaraq qəbul edilir. Bu baxımdan panteizmlə çox vaxt qarışdırılır. Panteizm kainatın bütününü tanrı olaraq qəbul edən fəlsəfi görüşdür. Təsəvvüfdə dini hiss, həyəcan və məlumatlar tərbiyəvi məqsədlər üçün araşdırılır. Bu halda bir yerdə təsəvvüf pedaqoji sahədir. Təsəvvüfdə bu xüsus “əxlaq” və “ədəb” sözü ilə ifadə edilir. Həqiqətən də təsəvvüf hər şeydən əvvəl bir ruh tərbiyəsidir və bu baxımdan da tərbiyə və əxlaq elmi ilə münasibətdədir. Ürək təmizliyi, gözəl əxlaqi və nəfsin təmiz hala gətirilməsi təsəvvüfün həm mövzusu, həm də məqsədidir. Bu xüsusları reallaşdıran insan kamil insandır. Bu halda təsəvvüfün məqsədi insanı yetkinləşdirmək və fəzilətlərlə təchiz etməkdir. Qısaca insanı insan etməkdir.
Qurani-Kərim, “..Ona bənzər heç bir şey yoxdur..” ayəsi ilə Allah Təalanın, heç bir şeyə bənzəmədiyini (bununla birlikdə bütün varlıqların xaricində və) onların yaradıcısı olduğunu ifadə etməkdədir. Halbuki təsəvvüf, əsas etibarilə Allahın, hər şeyin öz qaynağı olduğunu müdafiə edən bir düşüncədir. Bu səbəbdən təsəvvüfə görə kainatda nə varsa hər şey (haşa!) onun bir parçasıdır. Təsəvvüfün təməl daşı budur.
Qurani-Kərimə görə insan, sırf Allaha qulluq etmək üçün yaradılmışdır. İnsan varlıqdır və Allahın quludur. Təsəvvüfə görə isə insan Allahın təcəllisidir; Onun bir surətidir; hətta Onun bir parçasıdır... Ona aşiq olmalı, yenidən Ona dönməli, Onda əriyib bütünləşməli və Onunla birlikdə ölümsüzləşməlidir. Təsəvvüfün xülasəsi budur. Hallacı Mənsur, Ömər Xəyyam, Şihabuddin Suhrəverdi, İbn. Ataillah əl-İsgəndəri, İbn’ul-Fərid, Muhiddini Ərəbi, Molla Məscid və Abdulkərim əl-Ciyli kimi mutasavvıflar təsəvvüfü belə anlamış və açıqca belə işləmişlər.
O, hər şeyi bilən; elmi, yerlərin ən alt qisimiylə göylərin ən üst nöqtəsi arasında cərəyan edən hadisələri əhatə edən, zərrəciklərin də elmi xaricində qala bilmədiyi bir alimdir. O, atmosferdəki zərrəciklərin hərəkətlərini, bütün sirləri və ən gizli şeyləri bilir. Bütün bunları qədim və əzəli elmiylə bilməkdədir. Bu elm əsla dəyişməyəcək, heç bir zaman itməyəcək bir elmdir. Sonradan var olub bir zamana qədər davam edəcək bir elm deyil.” Şübhəsiz ki, Allah göylərin və yerin qeybini (gözə görünməyən sirlərini) bilir. O, ürəklərdə olanları da biləndir!”
Təsəvvüf yolunda irəliləyə bilmək üçün, Allahdan başqa hər şeyin sevgisini ürəkdən çıxarmaq lazımdır. Allah Təalanın lütfkarlığı ilə, ürək heç bir şeyi görməz olsa, deyilən şey hasil olar. Beləcə, istənilən şey hasil olar ki, axtarılan da budur. İslam dininin həqiqəti buradadır. Buna qovuşan şəxsə, Allah Təalanın razı olduğu, sevdiyi kimsə deməkdir.. Nəfs, küfrdən xilas olub, Allah Təalanın qəza və qədərindən razı olar. Allah Təala da ondan razı olar. Özünü anlar. Böyüklük, özünü bəyənmək xəstəliyindən xilas olar.
XƏBƏR LENTİ
Avtomobil nə zaman cərimə meydançasına aparıla bilər?
BMW-nin xüsusi buraxılışı
Bu da İŞİD-in qırıcıları
Marsda müəmmalı baza tapıldı-FOTO
Rusiyada həbsxanalarda cəzaçəkmə qaydaları dəyişdirilib
Dərsliklər üçün rəylərin öyrənilməsinə başlanıldı
Şəkər xəstəliyi hansı xəstəliyin əlamətidir?
Banan maskası
Taner Yıldız: "Azərbaycan qazı ucuzdur"
Üzü Qara ev
Qızılın qiyməti ucuzlaşdı
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq
Omnio şirkəti wow-klaviaturaları istehlakçıların ixtiyarına verdi
Ölülərinin skeletlərini daşıyan ermənilər meşələrimizdəki ağacları da kəsib aparırlar - VİDEO
7 qatlı bar (foto resept)
“Koronavirusla bağlı dünya ölkələri ilə müqayisədə, ən yaxşı nəticələr bizdədir” - AÇIQLAMA
Dünyada topla ən sürətli qaçan futbolçusunun adı
12 kiloqram arıqladan yumurta pəhrizi
Ev şəraitində hörgülü toppuz yığmaq üsulu
Onların toyu ilin ƏN YAXŞISI OLDU - FOTO
İTV-dən Elnur Hüseynovla bağlı açıqlama
Kremli kek (foto resept)
İzləyicisinin evlilik təklifini qəbul etdi
Azərbaycanda ilk dəfə onlayn məzun günü: Təhsil naziri “Son zəng”i çaldı - CANLI
Qəlbinizi fəth edək ziyafət donları
Düşmənin başına od ələyən qəhrəman artilleriyaçılarımız - VİDEO
Bakıda saxta “İvanovka” süd məhsulları istehsal edilirmiş
Günün qoroskopu:Bədxərclik etməyin!
Yolda qalan birinə yardım etdi, həyatı dəyişdi
Kolumbiya gözəllik kraliçasını seçdi-FOTO
Quru meyvəli yulaflı biskuvit (video-resept)
Azərbaycanda yalnız qadınlar üçün çimərlik AÇILIR
CeyLonun konsert üçün istək siyahısı
Leonardo Da Vinçinin saçı tapıldı-FOTO
Zövqlə bəzədilmiş tərəvəzlər
Yaşa görə dərinizin ehtiyacları
Qadınlar, yoxsa kişilər tez kökəlir?
Nyu-York küçələrində koronavirusdan ölənlər üçün soyuducular peyda olub
ABŞ Türkiyəyə qoşun yeridir
2014-cü ilin gündəlik geyim nümunələri
Maraqlı İlluziyalar
Toyuqlu dolma (foto resept)
İyul ayında bizi necə hava gözləyir?
Nura həsrət gözlər
Meqan Foks Çanakkaledə-FOTO
Qat-qat salat (foto resept)
Hava haqqında - 30.11.2013
Günün qoroskopu: Axtardığınız sevgini tapacaqsınız!
Sağlamlıq və təhlükəsizlik standartları(3-4 yaş)
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi müsabiqəsinə başlanılır
- ŞƏRHLƏR