Gözlərin mikro hərəkətləri
Müəyyən obyektə baxarkən göz onun cizgiləri üzrə saniyədə 2-5 dəfə tezlikli müntəzəm sıçrayışlar edir. Özü də müşahidələrin göstərdiyi kimi mətni oxuyarkən belə sıçrayışlar bir sətir boyunca saniyədə 3-4 dəfə edilir.
Əksər insanlar oxu zamanı baxışın sətirlər boyunca bərabər şəkildə gəzdiyini hesab edərək yanılırlar. Əslində belə deyil. Oxu zamanı gözlər sıçrayışa bənzər hərəkətlər edir, hər sətirdə yalnız iki-üç yerdə dayanır. Bundan başqa görmə analizatoru istənilən təsvirdən, o cümlədən mətndən yalnız informativ hissəni çıxarır, yəni təsviri bir yerdən (torlu qişadan) başqa yerə (beyinə) olduğu kimi köçürür. Görmə sinirinin 1 milyondan çox təcrid olunmuş lifi var, buna görə də göz mürəkkəb bir cihaz kimi seçici işləyir. İnsan gözünün torlu qişasını və onunla genetik olaraq bağlı olan baş beyin qabığının görmə matrisasının şəbəkələrini hesablama sisteınləri ilə müqayisə etmək maraqlı olardı. Kəmiyyət baxımından bu müqayisə göstərir ki, torlu qişa (millisaniyə intervalları ilə paralel olaraq fəaliyyət göstərən ünsürlərinə görə) 70 m2 ərazini əhatə edən və 4 t ağırlığında mürəkkəb elektron təchizatdan istifadə edən müasir rəqəmsal hesablama sisteminə ekvivalent iş yerinə yetirir. Fiziki baxımdan isə məlum olduğu kimi torlu qişanın həcmi 12 sm2*0,01 sm, çəkisi isə təxminən 100 mq-dır. Bu rəqəmlər bioloji mikrominiatürləşmənin səviyyəsini və görmə sisteminə çatan informasiyanın emalı zamanı enerji qənaətinin dərəcəsini xarakterizə edir.
Gözlərin hərəkətinin parametrləri
Gözlərin hərəkətinin rasional texnikasını üzə çıxarmaq üçün sürətlə oxuyan insanla ləng oxuyan insanın gözlərinin necə hərəkət etdiyinə baxaq. Xüsusi aparat oxu zamanı gözlərin hərəkətini ətraflı tədqiq etməyə imkan verir. Sınaqdan keçirilən şəxs maili panel üzərinə qoyulmuş sınaq mətnini oxuyur. Eyni vaxtda gözdə əks olunan işıq şüaları hərəkət edən kinolentdə təsbit edilir. Sınaq mətnlərinin oxunması zamanı gözlərin hərəkətinin qeydə alınması 50 sözdən ibarət beş sətirlik mətnin ləng oxunması zamanı baxışın hərəkəti ilə eyni müddət ərzində 700 sözdən ibarət iki səhifəlik mətnin sürətlə oxunması arasındakı fərq mövcuddur.
Sovet tədqiqatçısı A.L.Yarbus gözlərin hərəkətinin tədqiqinə dair kompleks işlər görüb. Onun işləyib hazırladığı metodika göz almasının səthinə bərkidilən, güzgüsü olan xüsusi rezin sorucu başlığın köməyilə müxtəlif təfəkkür fəaliyyətləri zamanı gözlərin hərəkətinin xüsusiyyətlərini təsbit etməyə imkan verir.
Gözlərin hərəkətinin tədqiq edilməsi psixofiziklərin, fizioloqların, psixoloqların və neyrokibernetika sahəsinin mütəxəssislərinin diqqət mərkəzindədir.Mütəxəssislərin araşdırmalarının təhlili göstərir ki, oxunun sürətini artırmaq üçün bunları etmək lazımdır: gözlərin təsbitinin sayımı və onların müddətini azaltmaq, bir təsbitlə qavranılan sözlərin sayının artırmaq, reqressiyaların sayını azaltmaq.
Görünür, bu tələblər elə oxu texnikasına cavab verəcək ki, bu zaman oxucunun gözləri səhifənin ortasından çəkilmiş, cüzi olaraq sağda və solda kənara çıxmaları olan xəyali xətt üzrə şaquli olaraq yuxarıdan-aşağıya hərəkət etsin. Ənənəvi ləng oxu zamanı gözlər səhifənin sətirləri boyunca soldan-sağa bərabər şəkildə hərəkət edir və hər sətrin sonunda yenidən növbəti sətrin əvvəlinə keçir. Sürətli oxu zamanı isə gözlərin hərəkəti daha qənaətcildir, çünki gözlər bütün səhifədə qısa yolla düz xətt üzrə gəzir.
XƏBƏR LENTİ
Google Chrome-da səslə axtarmaq mümkün olacaq
"İstanbullu gəlin"ə yeni aktrisa daxil oldu - FOTO
Necati Şaşmaz oğlu ilə şəkil paylaşdı
Məşhur model şahzadə Harridən ayrılmasının səbəbini açıqladı - FOTO
Azərbaycanda çoxuşaqlı ailələrin sayı kəskin azalır
Bu şəlalədən tez qaçmaq gərəkdir
Qadınların seçimi: kosmetika, yoxsa kitab?
Azərbaycanda daha bir nəfər koronavirusdan öldü: 101 yeni yoluxma faktı - RƏSMİ
Ahıllar pulsuz tibbi müayinədən keçirildi
Qaynar Volkswagen göstərildi
Bu da 64 bitlik Android
Fevral ayının qalibləri!
Güclü atışma: Düşmən itki verdi
Bu gün keçirilən imtahanın nəticələri nə vaxt açıqlanacaq?
Amoled-ə 5 milyard dollar yatırılır
Türk zabitlər Azərbaycana gəliblər
İtalyanların sürprizi
"X factor" teleşousunun məşhur iştirakçısına ömürlük həbs cəzası verdildi
Bakıda yarış keçiriləcək
Avropada sonuncu o idi
Dəbdən düşməyən geyimlər
“Taxtların Oyunları”nın “Dağ”ı dünya rekordunu qırdı - VİDEO
Başqalarının paltarlarını geyinmək zərərlidirmi?
Kişilər üçün ayaqqabı
İlham Əliyev xalqa müraciət edir - CANLI YAYIM
Qaziantep paxlavası (foto-resept)
Əl işlərim
Azərbaycanlı alimdən evdə koronavirus müayinələrinin ölümcül nəticələri ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ
Azərbaycanda bu xəstəliyin daha çox yayıldığı rayonlar
Təmizlənmək üçün ən mükəmməl yay pəhrizi
"Ünvanlı sosial yardım alan ailələrin sayı artacaq"
Bədəndəki xalları götürmək olarmı?
Günün qorodskopu:Əhvalınızı yüksək tutun!
Prezident Bakıda yeni ASAN xidmət açdı
Vitaminli xörəklər - 5
Dünyada ilk dəfə: 6 yaşlı oğlan qız oldu
Valideynlər diqqətli olun!
Azərbaycanda koronavirusa yoluxanların sayı 1000-i keçdi
Mübariz İbrahimovun döyüşərək şəhid olduğu post hərbçilərimiz tərəfindən ziyarət edildi - VİDEO
Bakıdan Türkiyə şəhərlərinə yeni avtobus marşrutları açılıb
“Şaurma” (foto-resept)
3 - 6 aylıq körpələrlə oyun variantları
Hava haqqında
Dubayda taksilər sürücüsüz olacaq
Dünya ustadları Şəkidə
Ukraynanın daha bir regionu Rusiyaya keçir
Evdəki tozdan yaranan allergiya və müalicəsi
Sinir hüceyrələri
Ayrılığın yaratdığı fiziki ağrılar
Dünyanın ən çox gözlənilən karnavalı ləğv edildi
- ŞƏRHLƏR