Çox zaman cəmiyyətdəki "kişilik" düşüncəsi öz hakimiyyətini legitimləşdirmək və möhkəmləndirmək üçün “qadınları qorumaq”, onları müdafiə etmək diskursundan (müəyyən dünyagörüşünü formalaşdıran sözlər, ideyalar, yanaşmalar, müzakirələr və s) istifadə edir. Buna kişilərin üstünlük təşkil etdiyi toplumlarda daha çox rast gəlinir və adətən qadınlar namus və qeyrət anlayışının “daşıyıcısı”, kişilər isə bunun “təminatçısı” kimi çıxış edir. Misal üçün, əgər yad kişi sizin yanınızda ədəbsiz söz desə, bu halda sizin həyat yoldaşınız o insanın cavabını verməlidir. Amma eyni insan bir qrup kişinin yanında bənzər sözlərdən istifadə edərsə, bu sözlər artıq “ədəbsiz” kateqoriyasına girmir və bunun üçün heç kimin namusunu qorumaq lazım gəlmir. Bu misal yanaşmada olan ayrı-seçkiliyi açıq şəkildə ortaya qoyur.
Beləliklə, qadınlar üçün nəyin daha uyğun və daha ədəbli olduğuna qərarı adətən kişilər verir və qadınlar bununla razılaşır. Bu razılaşma-qəbuletmə daha geniş miqyasda qadınların bir çox hallarda kişilər tərəfindən qoyulmuş qaydalarla oynamalarına səbəb olur.
Burada bir məsələyə də toxunmaq lazımdır. Bayaq qeyd etdiyimiz kimi, qadınlarımız eyni zamanda həm də iqtisadi asılılıqda yaşayırlar. Bir çox ailələrdə qadınlar evdən kənarda işləmir və evin büdcəsinin formalaşmasında iştirak etmir. Təbii ki, son zamanlar bu dəyişməkdədir və indi Azərbaycanda bir çox oxumuş qadın iqtisadi cəhətdən müstəqildir. Amma buna baxmayaraq, hakim düşüncə hələ də onları sıxmaqdadır. İqtisadi müstəqilliyə baxmayaraq onlar hələ də ideoloji və mənəvi savaş verirlər: ailələri, qohumları və cəmiyyətləri ilə. Yəni, iqtisadi sahədə özünü təsdiqləsələr və maliyyə təhlukəsizlilərini təmin etsələr də, ideoloji savaşda hakim diskurs üzərində qələbə çala bilmirlər.
Amma bunu da qeyd etmək lazımdır ki, ideoloji savaşın qazanılmasında iqtisadi müstəqillik çox önəmli mərhələdir. İqtisadi müstəqillik insanın “dilinin uzun olmasını” təmin edir. Yəni, iqtisadi cəhətdən asılı olmayan insan danışa bilir və özünü müdafiə mexanizmini danışmaqla və ya dominant məntiqin təsvir etdiyi kimi “cavab qaytarmaqla” qurur.
İdeoloji savaşı qazanmaq üçünsə ideyalara ehtiyac var. Qadının kişiylə bərabərhüquqlu olduğunu müdafiə edən nəzəriyyəyə feminizm nəzəriyyəsi deyilir. Feminizm qadın huquqlarını mudafiə eden nəzəriyyədir. Bu, bir dunyagorusudur. Feminizmi cox radikal bir yanasma kimi təqdim etmək yanlışdır.
Bunu dəstəkləyənlər tək qadınlar deyil, həm də kişilər olmalıdır. Çünki bu, cəmiyyətimizin ümumi inkişafı deməkdir. Təəssüf ki, Azərbaycanda çox zaman qadınların hüquqları tapdalanır. Qadın seksual obyekt, qulluqçu, uşaq istehsalçısı kimi görülür. Əksər cəmiyyətlərdə qadınlar kişilərdən daha çoxdur. Ona görə də qadınların fəal olmadığı cəmiyyət hesab edin ki, yarı qüvvəsi ilə işləyir. Hətta əgər buna kişi-qadın münaqişəsinin mənfi enerjisini əlavə etsək, demək olar ki, cəmiyyətin faydalı iş əmsalı xeyli dərəcədə aşağı düşür.
Yekunda, mən qadınlarımızı daha fəal, daha özünə güvənən və daha inadkar olmağa, kişiləri isə daha anlayışlı olmağa çağırıram.
Rəşad Elli
XƏBƏR LENTİ
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 7 MART
Bu adaya kişilərin girişi qadağandır - FOTO
Ərdoğan Quran oxudu - VİDEO
Necə nəfəs alırıq?
Türkiyədə azərbaycanlı hünər göstərdi
Azərbaycanda ən çox yoluxma haradadır?
Dünyada internet nə vəziyyətdədir?
Azərbaycanda sürücülər xəbəri olmadan vəsiqəsiz qala bilərlər
Müəllimlər mənzillə təmin olunsun
Saakaşvili Azərbaycanı “təhlükə zonasına” saldı
“Microsoft” korporasiyası “Tiktok” üçün 30 milyard dollar ödəyə bilər
55 yaşlı kişi ən yaşlı tələbə oldu - Azərbaycanda -FOTO
Dişi anakonda erkək olmadan balaladı
Günün qoroskopu - 01.11.2013
Dünya çempionu: "Şəmkirdə ancaq güclülər yarışırlar"
Ermənistan bir həftə sonra məhv edilmiş hərbçilərinin sayını açıqladı
Qarderob otağının faydası
Azərbaycan Xəzərin şərq sahilləri ilə qaz ixracına hazır olduğunu təsdiqlədi
Qarabağda ilk şəhidləri verməyimizdən 28 il ötür
Paytaxtın əsas magistral yollarında sürət həddi ENDİRİLDİ
Ərikli, kişmişli piroq (foto resept)
Mətbəx üçün praktik məlumatlar
Səməni, nə vaxt cücərdim səni?
Qiyməli kartof (foto-resept)
Ən böyük sağlamlıq odur?
Braziliya prezidentinin həyat yoldaşı da koronavirusa yoluxdu
Banan haqqında bilmədiklərimiz
Duyğu xarici qavramalar
Günün qoroskopu: həyatda hər şey gözəldir - məsafələr olmasa...
Dünyanın ən dərin hovuzunu inşa edir-FOTO
Azərbaycanda döş xərçəngi diaqnozu qoyulanlara xoş xəbər...
Qadınlar haqqında maraqlı həqiqətlər
Prezident İlham Əliyev Azərbaycan xalqını təbrik etdi
4 dəfədən çox ailə qurmaq yasaqlandı
Şəkər xəstəliyinin (Diabetin) müalicəsi
Neftçilərin axtarışları yenə nəticəsiz qaldı
Qaraciyəriniz sağlamdırmı?
Qadınlar üçün 12 qızıl qayda
Hava haqqında - 12.11.2013
Anar Məmmədxanov Moskvada anıldı
Serdar Ortaçın keçmiş xanımı SİRRİ AÇDI
Gözəl dərinin sirri
Kəsmikli- göyərtili börək (foto-resept)
Bir oğlanın sevdiyini necə bilmək olar?
Onlayn ticarət sürətlə artır
Anasının xəstəxanalıq olmasının səbəbkarı o deyilmiş - əsl səbəb bilindi - FOTO
Prezident İlham Əliyev Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik etdi
Bakıya gələn 4 nəfər müayinədən yayınıb
Məşhurların istifadə etdiyi topuz modelləri
Əli Abbasov vəzifəsindən azad edildi
- ŞƏRHLƏR