Mədə və onikibarmaq bağırsaq xorası, yaxud xora xəstəliyi müxtəlif səbəblərdən baş verir. Xəstəliyin törənməsində sinir sistemi fəaliyyətinin pozulması (psixi travma, beyin travması, sinir sisteminin distrofik dəyişiklikləri zamanı) mühüm rol oynayır. Qida rejiminin pozulması, siqaret çəkmək, müntəzəm spirtli içkilər qəbul etmək, qastrit, endokrin sistemi fəaliyyətinin pozulması, irsi xüsusiyyət və s. xora xəstəliyinin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Xəstəlik adətən hər iki orqanda birlikdə, bəzən də ayrı-ayrı mədədə, ya da onikibarmaq bağırsaqda müşahidə olunur.
Mədə xorası olan xəstələrdə yeməkdən yarım saat, bir saat sonra sol qabırğaaltı nahiyədə şiddətli ağrı, gəyirmə və hətta qusma başlayır. Bu xəstəlik kimdə olsa onun mədə nahiyəsində ağrılar acqarına, xüsusilə gecələr, yaxud da yeməkdən 2-3 saat sonra baş verir, yemək qəbul etdikdə isə ağrı kəsilir. Mədə şirəsi normadan artıq ifraz edilir. Xəstələr müntəzəm pəhriz saxladıqda, lazımi dərmanlar qəbul etdikdə onları heç bir təhlükə gözləmir. Qida rejiminə əməl etmədikdə isə xəstəlik kəskinləşərək ağırlaşır. Nəticədə qanaxma baş verir, mədənin xora yerləşən divarı deşilir və bu da peritonitin inkişafına səbəb olur. Çox vaxt xora yeri çapıqlaşır və mədədən onikibarmağa gedən yol daralır, həzm prosesi çətinləşir.
Bu xəstəlik adətən ilin iki fəslində -yazda və payızda özünü daha kəskin surətdə biruzə verir. Əgər bu iki fəsildə xəstə yeməyinə və istirahətinə yaxşı baxmazsa, xəstəliyin gedişi xeyli ağırlaşar, xəstəlik hətta ölümlə də nəticələnə bilər. Ona görə də belə xəstələr, xüsusən yaz və payız fəsillərində daha ciddi müalicə-profilaktik tədbirlərə əməl etməlidirlər. Xəstəliyin əlamətləri başlayan kimi (mədə nahiyəsində ağrılar, mədədə qıcqırma, ürəkbulanması) dərhal müalicəyə başlamaq lazımdır.
Mədə və onikibarmaq xorası xəstəliyində xəstələrə bir çox pəhriz növləri təyin olunur. Bunlardan ən mühümü bir nömrəli pəhrizdir.
Bir nömrəli pəhrizin üstünlüyü orasındadır ki,bu pəhrizə riayət etdikdə xəstənin mədəsində və onikibarmaq bağırsağında əmələ gələn ağrılar tamamilə kəsilir, mədənin və bağırsağın selikli qişası mexaniki və kimyəvi qıcıqların təsirinə uğramır. Bu pəhrizin tələbinə görə xəstə üçün hazırlanan qida məhsulları əvvəlcə xırdalanmalı, sonra isə ancaq suda və ya su buxarında bişirilməlidir. Belə pəhriz zamanı qovrulmuş, qızarmış xörəklərdən, kabablardan çəkinmək lazımdır. Yeməklər nə çox soyuq, nə də isti olmalıdır. Hər 3-4 saatdan bir yemək yeməlidirlər, lakin hər dəfə yeyərkən az miqdarda yeməlidirlər.
Mədə və onikibarmaq xorası xəstəliyi olananlar üçün bir günün nümunəvi yemək məhsulları bu qaydada olmalıdır:
-buğda çörəyi -400 qram
-süd -0,5 litr
-şəkər -50 qram
-kəsmik -100-150 qram
-kərə yağı -20-25 qram xörəyin tərkibində
-bitki yağı -25-30 qram. Bunu tərəvəz məhsulları və kefirlə qəbul etmək olar.
-göyərti -400-450 qram
-yarma -130 qram
-yumurta -2 ədəd
-mal əti 200 qram yaxud da balıq 200 qram.
Bu xəstəliyə tutulan xəstələrə bu yeməkləri vermək olmaz:
Qara çörək, tort, piroq, şəkərli məhsullar, konservləşdirilmiş yeməklər, kolbasa, duza qoyulmuş tərəvəzlər, konfet, müxtəlif şirniyyatlar, duzlu və qovrulmuş xörəklər, soyuq və qazlı içkilər, dondurma, spirtli içkilər.
Bu pəhrizlərlə yanaşı, xəstələr vaxtaşırı müvafiq dərman müalicəsi də mütləq almalıdır.
Çalışın, hər zaman öz səhhətinizə fikir verəsiniz. Unutmayın, bu həyat bizə bir kərə verilir. Gəlin, Allahın bizə verdiyi bu əmanəti layiqli şəkildə qoruyaq. Allah hər birimizi xəstəliklərdən hifz eləsin! Amin!
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR