Down Sindromu nədir, niyə olur? Ümumiyyətlə insanlarda diaqnoz edilən Down Sindromu heyvanlarda da olurmu?
Down Sindromu 21-ci xromosomda hər zamanki iki nüsxə yerinə artıqdan bir kopyanın olması səbəbiylə görülən genetik bir anormallıqdır. Bu xromosom pozuqluğunda hüceyrələr anormal olaraq bölünür, 21 xromosomda üçüncü bir kopya meydana gəlməsinə səbəb olur. Bu genetik pozuqluğu olan kəslər öyrənmə çətinliyi, problem həll etmə, ağıl tələb edən məsələ həllində çətinlik çəkirlər.
Down Sindromu olan kəslərdə yumru üz, çıxıq qulaqlar, basıq burun kökü və yuxarı əyilmiş gözlər kimi xarakterik üz xüsusiyyətləri görülməkdədir. Ancaq Down Sindromu yalnız insanlarda görülməz, heyvanlarda da genetik pozuqluqlar ola bilər.
Bəzi şimpanzelərin Down sendromuna bənzər əlamətlər göstərdikləri təsbit edilmişdir. Dünyada insan irqinə ən yaxın irqin meymunlar olduğu bilinməkdədir. İnsanlar ilə şimpanzelərin genetik strukturları yüzdə 99 nisbətində bənzərdir. Şimpanzelər 48 xromosom (24 cüt) daşıyarkən, insanlar 46 xromosom (23 cüt) daşımaqdadırlar. Bu səbəblə şimpanzelər insanlar ilə eyni xəstəliklərdən əziyyət cəkə bilirlər.
Down Sindromu itlərdə isə çox nadir olaraq görülür. İtlər hüceyrə başına 78 xromosom daşıyırlar və 21-ci xromosomda hər hansı bir qüsur olarsa, itlər üçün ölümcül ola bilər. Down sindromlu bala itlərin uzun müddət həyatda qalma şansı olduqca aşağıdır. Bunun səbəbi xromosom anormallıqları olan inkişaf etməkdə olan dölün ana bətnində düzgün büyüyə bilməməsidir.
Dəri oyuqları, xroniki quru burun, qeyri-kafi saç və tez-tez tük itkisi səbəbiylə kürktə incəlmə kimi qeyri-adi fiziki xüsusiyyətləri səbəbiylə Down sindromlu itləri asanlıqla digərlərindən ayırd edə bilərik. Bu genetik vəziyyətdən əziyyət çəkən itlər, ümumiyyətlə bədən istiliyində dalğalanmalara gətirib çıxaran tiroid pozuqluqları, ürək qüsurları, pis görmə və eşitmə problemlərinə sahib olma meylindədir. Ən sadə əmrləri belə yerinə yetirməkdə çətinlik çəkərlər və qeyri-adi davranışlarda ola bilərlər.
İnsanların əksinə, pişiklərdə yalnız 19 cüt xromosom vardır. Bu səbəbdən 21-ci xromosoma sahib olmadıqlarından, pişiklərdə Down Sindromu olmaz. Ancaq pişiklərdə idrak və inkişaf pozuqluqlara səbəb ola bilən Klinefelter sindromu kimi digər xromosom pozuqluqları görülə bilməkdədir. Bu vəziyyətdəki pişiklər həddindən artıq böyük görünür və çox sürətli çəki alırlar.
Ümumi olaraq, 21-ci xromosomdakı qüsur, Down Sindromunun altda yatan səbəbidir. Eynilə pişiklərdə olduğu kimi bütün heyvanlarda 21 cüt xromosom tapılmaz. Ancaq 21-ci xromosom xaricində fərqli xromosomların cüt kopyası ola bilər və bu hallar Down sindromu simptomlarına oxşaya bilirlər.
Ağ pələng Kenninin hekayəsi
Amerika Birləşmiş Ştatlarının cənub bölgəsində olan bir çöl həyatı sığınacağında doğan ağ bir pələng olan Kenny qohum evliliyi nəticəsində doğulmuşdu. Qohum olan heyvanların birləşdirilməsi nəticəsində doğan Kenninin Down sindromlu olduğu deyilirdi. 2011-ci ilin iyun ayında Amerika Zoologiya Dərnəyi tərəfindən rəsmən qadağan edilənə qədər ağ pələnglərin qohumları ilə birləşdirilməsi məşhur bir metod idi.
Ağ pələng Kenni də bu genetik pozuqluq səbəbiylə zehni əlillər və müxtəlif idrak pozuqluqlar göstərir. Down sindromundan görülən tipik yumru üzə malikdir. Tipik xüsusiyyətləri hər nə qədər Down sindromuna bənzəsə də, pələnglər yalnız 19 xromosoma malikdir. Kennidə bu simptomlara səbəb olan genetik xəstəliyi təyin etmək olduqca çətindir.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Evlilik məsləhətləri
Barmaqlarımız haqqımızda nə deyir?
Ukrayna Tiflisə Saakaşviliyə görə "yox" dedi
Bir az da əylənək
Cenevrədə Azərbaycan və Ermənistan Xarici İşlər nazirlərinin görüşü başlayıb
Bel hissənizdəki yağları əridəcək içkilər
Günün ulduz falı
Bel və kürək piyləri ilə mübarizə
Günün ulduz falı
"Jara" festivalına o da gəlir-VİDEO
Ayaqqabı ayaqlarınızı sıxırsa - Bunları edin!
52 yaşlı ulduz görənləri TƏƏCCÜBLƏNDİRİR
5 kiloqram arıqladan kök pəhrizi.
HAVA necə olacaq?
Sızanaq izləri üçün maska
Quran və elmi kəşflər
Ərdoğandan bütün qadınlara qeyri adi təbrik -Video
Hindlilərin xoşbəxtlik məsləhətləri
Hava haqqında - 20.01.2014
Kitab qadağası
Sevdiyiniz şəxsə söylənilən ləqəblər
Yay kimi gərilən insan...
Serenay xəstəxanaya yerləşdirildi-SƏBƏB
YouTube artıq çatdırmır
Məşhur cütlük yenidən barışdı
Mavi ayaqqabılar
Bu, milyon ildə bir olur
Toyuq ətli, kartoflu piroq (foto resept)
ÜST-dən stadionlarla bağlı XƏBƏRDARLIQ
Boğazında qaşıq qalmış gənc-FOTO
Tərtərdə nə baş verir?
40 yaşından sonra evlənən məşhurlar
Baş Nazirdən təhsillə bağlı mühüm QƏRAR
Bayramda neçə gün iş olmayacaq?
O, mənə xəyanət edir!
Ana dilimizə sahib çıxaq
Dolu yağacaq
Günorta yaranan baş ağrılarının səbəbləri
Nokia Lumia 1520-ni göstərəcək
Nə üçün əsgər paltarları xaki rəngdədir?
Diş ağrısını azaldan üsullar
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Azərbaycanda artan əməliyyat - mədə kiçiltmə
Məkkəylə bağlı 8 elmi fakt: hərəkət dayanmır; niyə saat əqrəbinin əksinə?
Antibiotiklər: xeyri, yoxsa zərəri daha çoxdur?
Küləkli hava Şəkini işıqsız qoydu
Əməkdar artist tanınmış türk aktrisa ilə bir arada
Dəbli kostyumlar (1)
Pilot sükan arxasında yatdı
Qadınlar və kişilər hansı iPhone-u seçirlər?
- ŞƏRHLƏR