Havaların istiləşməsi və təbiətin canlanması ilə birlikdə bir çox insan park və bağçalarda gözəl havanın dadını çıxarmağa başladı. Ancaq tədbir almadan yaşıllıq sahələrə çıxanlar pis sürprizlərlə qarşılaşa bilirlər. Çünki bu aylarda gənə dişləmələriylə bağl hadisələri artım göstərir.
Gənələr kiçikbaş heyvanlardan qan əmərkən aldıqları virusları iribuynuzlu heyvanlara və insanlara keçirdirlər. Virus heyvanlarda əlamətsiz bir infeksiyaya səbəb olarkən; insanlarda ölümlə nəticələnən, qanamalarla və ciddi bir xəstəliyə səbəb olmaqdadır. Virus həyati təhlükəyə səbəb olur.
Risk qurupunda ola bilənlər
1- Kənd yerində yaşayan, heyvanlarla əlaqəsi olanlara, sahələrdə xüsusilə kolluqlar və otların olduğu yerlərdə gəzinti, ov və ya müxtəlif məqsədlərlə olanlara yoluxa bilər.
2- Baytarlar, ovçular, qəssabların və fermerlərin peşə xəstəliyi olaraq görülə bilər. Ayrıca bu heyvanların ətlərinin hazırlanması zamanı ev xanımlarına və bu işlə məşğul olanlara yoluxma riski yüksəkdir.
3- Həkim, tibb bacısı və sağlamlıq işçisi və laborantlar kimi səhiyyə işçiləri ilə evdə xəstə baxan xəstə yaxınlarına bu yolla keçə bilməkdədir.
Yüksək atəş, baş ağrısı və qusma ola bilər.
Bir gənənin insandan qan əmməsi ilə xəstəlik əlamətlərinin ortaya çıxması arasında ortalama 2, günlük bir vaxt keçməkdədir. Xəstəliyin ilk əlamətləri iştahsızlıq, baş ağrısı, yüksək atəş, əzələ ağrıları, mədə ağrısı, qusma və bəzən də ishal şikayətləri ilə özünü göstərir. Bir neçə gün içində gözlərdə və üzdə qızartı, sinədə nöqtə qanamalar, bədəndə dəri altı qanamaları, burun qanaması, nəcisdə və sidikdə qan olması kimi ciddi qanama pozuqluğu tapıntıları görülə bilər.
Ağciyər, qaraciyər və böyrək çatmazlığına səbəb ola bilər.
Ağır hallarda xəstəliyin beşinci günündən sonra qaraciyər və böyrək çatmazlığı ilə ağciyər çatmazlığı və sinir sistemi pozuqluqları inkişaf edə bilər. Xəstələr, ümumiyyətlə xəstəliyin 2-ci həftəsində qaraciyər, ağciyər və ya böyrək çatmazlığı, ya damar içi laxtalanma pozğunluğu səbəbi ilə ölə bilərlər.
Vaxt itirmədən həkimə müraciət edin.
Bu xəstəlikdə müalicə yönlü olaraq dərmanlardan istifadə edilir. Xəstələrə dəstəkləyici müalicə edilərək orqanizm xəstəliyi atana qədər pozulan fizioloji tarazlığı qorumaq və xəstənin ehtiyacı olan dəstək təmin edilməlidir. Bu məqsədlə ediləcək müalicə cəhdləri arasında; maye və elektrolit tarazlığının qorunması, laxtalanma pozğunluğu inkişaf edənlərdə təzə qan və laxtalanma faktoru verilməsi, ağızdan qidalanan xəstələrin uyğun üsullarla bəslənmələrinin təmin edilməsi, yüksək olan atəşin nəzarət altına alınması və şikayətlərin aradan qaldırılması üçün lazım olan müalicələrin edilməsi sayıla bilər. Nəzarət altında tutulan xəstələrin yaxşılaşma müddəti 10-cu gündən sonra başlayır, bu proses bəzi hadisələrdə dörd həftəyə qədər uzana bilir.
Açıq rəngli paltarlar geyinin.
Xəstəlikdən qorunmaq üçün tədbir alınmalıdır. Bunlar bu şəkildə yekunlaşdırıla bilər:
Gənə cəhətdən şübhəli və təhlükəli olan bölgələrdən uzaq dayanılmalıdır.
Heyvan sığınacaqları və ya gənə yaşayan sahələrdə, çılpaq ayaqla dolaşılmamalı, qısa geyimlər giyinilməməli, mümkünsə açıq rəngli (gənəni asanlıqla görə bilmələri baxımından), uzun qollu və uzun paçalı geyimlər geyinilməlidi.
Bədənə yapışan gənə qətiliklə əzilmədən və gənə ağız hissəsi qoparılmadan (bir pensle sağa sola oynadaraq, mismar çıxarılması kimi) çıxarılmalıdır.
Meşələrdə işləyən işçilərin və ova çıxanların rezin çəkmə geymələri və ya şalvarlarının paçalarını corab içinə keçirmələri gənələrdən qorunma yoludur.
İstər insanları, istərsə də heyvanları gənələrdən qorumaq üçün böcək qaçıran dərmanlardan diqqətli bir şəkildə istifadə edilməlidir.
Heyvan sığınacaqları gənə yaşamasına imkan verməməlidi. Gənə olan heyvan sığınacaqları dərmanlanmalıdır.
Xəstələrlə təmasdan qaçınılmalı, zəruri olaraq təmas edənlər isə mütləq lazımlı tədbirləri almalıdırlar.
Xəstə kəslərə aid əşyalar uyğun şəkildə dezinfeksiya edilməlidir.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR