İnsan orqanizminin ən mühüm, təəccüblü sistemlərindən olan immun sisteminin çox həyati funksiyası var. İnsan fərqinə varsa da, varmasa da, bu sistemin bütün vahidləri eynilə bir ordu kimi orqanizmi qorumaq üçün vuruşur və bu işi dəqiqliklə yerinə yetirirlər.
Bakteriya, virus və bənzər mikroorqanizmlərə qarşı bədəni müdafiə edən hüceyrələr güclü döyüşçülərdir və qeyri-adi bacarıqları var.
Yad orqanizmlər bəzən dəri, tənəffüs və həzm sistemi kimi maneələrdən keçərək bədənə daxil olmağı bacarırlar. Ancaq onları immun sisteminin güclü döyüşçüləri gözləyir. İmmun hüceyrələri adlandırılan bu döyüşçülər faqositlər, makrofaqlar, limfositlər kimi hüceyrələrdir. Bu hüceyrələrin orqanizmdə mübarizə apardığı zaman göstərdiyi ağıl, şüur və fədakarlıq nümunələri bunları öyrənən hər kəsi heyrətləndirir. İndi immun sistemi vahidlərindən birini – antitelləri təhlil edərək sistemdəki mükəmməlliyə baxaq.
Antitellər hər düşmən üçün ayrı-ayrı hasil edilir.
Antitellər orqanizmə daxil olan yad hüceyrələr üçün hasil edilən zülal əsaslı silahlardır. Bu silahları immun sisteminin əsgərlərindən biri olan B hüceyrələri hasil edir. Düşmən orqanizmləri zərərsizləşdirmək funksiyası daşıyan antitellərin iki başlıca vəzifəsi var: birincisi, orqanizmə daxil olan düşmən hüceyrəyə (antigenə) yapışmaq. İkincisi, yapışdıqdan sonra antigenin bioloji quruluşunu pozaraq onu məhv etmək.
Qanda və hüceyrədən kənar mayedəki antitellər xəstəliklərə səbəb olan bakteriya və viruslara yapışırlar. Yapışdıqları yad molekulları bədənin döyüşçü hüceyrələri üçün işarələyib zərərsizləşdirirlər. Bu, müharibə meydanında düşmən tankının tank əleyhinə idarə olunan raketlə vurulmasına və tankın hərəkətinin və atəş açmasının qarşısının alınmasına bənzəyir. Antitel birləşəcəyi düşmənə (antigenə) üçölçülü quruluşda, eynilə açar-qıfıl uyğunluğu ilə tam yerləşir.
Hər xəstəliyə qarşı fərqli antitel
Orqanizm demək olar ki, hər düşmənə uyğun bir antitel hasil edir. Üstəlik, antitellərin hamısı eyni tipdə deyil. Hər düşmən üçün onun quruluşuna uyğun, onun öhdəsindən gələn antitel hazırlanır. Çünki bir xəstəlik üçün hasil edilən antitel başqa bir xəstəliyə təsir etmir.
Bədəndə hər düşmənə uyğun xüsusi antitel emal edilməsi, həqiqətən, düşündürücüdür. Çünki belə bir prosesin baş verməsi üçün B hüceyrələri qarşılaşdıqları hər düşməni çox yaxşı tanımalı, quruluşunu çox yaxşı bilməlidirlər. Ancaq təbiətdə milyonlarla düşmən (antigen) var.
Bu, milyonlarla qıfılın hər birinə uyğun açarı ilk dəfə qarşılaşdıqda düzəltməyə bənzəyir. Ancaq burada əsas cəhət budur ki, açarı düzəldən insan qıfılı əlinə götürüb tədqiq etmədən, hər hansı qəlibdən istifadə etmədən, əzbər şəkildə açarı emal etməlidir.
Bircə açarın formasının belə əzbər yadda saxlamaq insan üçün çox çətindir. Bəs insan milyonlarla qıfılın hər birini açan milyonlarla açarın üçölçülü formasını yadda saxlaya bilərmi? Əlbəttə, xeyir. Ancaq gözlə görmədiyimiz kiçik B hüceyrəsi hafizəsində milyonlarla məlumat saxlayır, lazım gəldikdə bu məlumatlardan düzgün kombinasiyalarda şüurlu şəkildə istifadə edir.
Kiçik bir hüceyrənin içinə milyonlarla məlumatın yerləşdirilməsi insana göstərilən böyük möcüzədir. Ancaq daha maraqlısı budur ki, hüceyrə bu məlumatlardan insanın sağlamlığını qorumaq üçün istifadə edir.
Açıq-aydın görünür ki, kiçik hüceyrələrin bu qeyri-adi müvəffəqiyyətinin sirrini insan ağlı qavraya bilmir. Qısaca desək, bu gün insan beyninin və qabaqcıl texnologiyanın gücü hüceyrələrin nümayiş etdirdiyi ağılın gücü qarşısında acizdir.
Hüceyrələr insan ağlının hüdudlarını aşır.
Bu günə qədər orqanizmdə antitellərin necə hasil edildiyi hələ tam məlum olmamışdır. XXI əsrin texnologiyası bu mükəmməl hasilatın metodlarını üzə çıxarmaq üçün çalışır. Gələcəkdə insana xidmət üçün yaradılmış bu kiçik hüceyrələrin hansı metodlardan necə istifadə etdikləri aşkar olduqda bu hüceyrələrdəki mükəmməllik və sənət daha yaxşı başa düşüləcək.
Qarşılıqlı söhbət etmək, razılaşmaq, plan qurmaq və bu planlar əsasında mütəşəkkil hərəkət etmək kimi xüsusiyyətləri hüceyrələrdən və ya orqanlardan gözləmək doğru olmaz. Düşünün ki, burada söhbət gözlə görünməyən antitellərdən gedir. Şübhəsiz ki, böyük insan kütləsi belə bu qədər qüsursuz şəkildə təşkilatlanaraq unutmadan, qarışıqlıq olmadan işlərini yerinə yetirə bilməz, üstəlik, müdafiə kimi ciddi vəzifəni yerinə yetirmələri çox çətindir. Bundan əlavə, dövrümüzdə orqanizmdəki immun sisteminə bənzər müdafiə sisteminin qurulma ehtimalı olduqca azdır. Bu gün elm adamları immun sistemini tədqiq etməyə başladıqca qarşılaşdıqları mənzərədən heyrətə düşürlər. Çünki tapılan cavablar başqa bir çox sualı da doğurur, hüceyrədəki ağıl və şüur getdikcə aşkar olur.
Burada açıq-aydın həqiqət üzə çıxır: bütün hüceyrələri yaradan və onlara insan bədənini müdafiə etməyi ilham edən Allahdır.
R. Əkbərov
XƏBƏR LENTİ
Rianna rəfiqəsinin toyunda-FOTO
Valideynlərə təcili kömək -3
Qələmlə sənət əsəri yaratmaq
Azərbaycanda sərin hava şəraiti nə vaxtadək davam edəcək?
Məhbuslarla görüş və sovqat verilməsi bərpa edildi
Madonna məhkəməlik oldu-SƏBƏB
Engin Altan yeni obrazda efirlərə qayıdır-FOTO
Bakı möhtəşəm Novruz şənliyinə hazırlaşır
Cennifer Lopezin "fotoşopsuz" şəkilləri
Banklardakı pulumuz artdı
Mehriban Əliyeva xalqı təbrik etdi
Marqanisin yoxa çıxmasının SƏBƏBİ
Yerin dərinliklərində nəhəng dağlar aşkar edildi
Bu da ilk əyilə bilən smartfon
Ata oğlunu karantin vaxtı evdə saxlamağın qeyri-adi üsulunu düşündü– FOTO
Üç gün dənizdə kömək gözlədi - VİDEO
Azərbaycan millisi üçün qələbə şansı
Kıvanç Tatlıtuğ “Çukur”a gəlir?
Bütün yaz dəbli görünməyiniz üçün nümunələr
Ən böyük virtual "reallıq parkı" açıldı-VİDEO
Burak Özçivitin bloka atdığı gözəl susqunluğunu POZDU
Almalı bulku(foto resept)
İsti havalarda yüksək təzyiqə diqqət!
Tramp prezident seçkilərinə Maykl Penslə gedir
Rus dili - Ыы, Ьь, Ъъ
Pamela Anderson 5-ci əri ilə FOTO paylaşdı
2020-ci ildə Vatsap və İnstaqram OLMAYACAQ - ŞOK QƏRAR
Cəbhə xəttində gərginlik
Qırılan dırnaqlardan xilas ol
MN: “Düşmən cəbhənin müxtəlif istiqamətlərində geri çəkilməyə məcbur edilib”
Azərbaycandakı baha qiymətlər rus turistlərin sayına təsir edir
Rusiyadan Ermənistana "qardaş"lıq
Azərbaycan üçün Avroliqa həyəcanı başlayır
Erməni etirafı: "Azərbaycan musiqisini təhrif edirik, öz musiqimiz kimi təqdim edirik və sonra da bizim payımızı verəndə hiddətlənirik"
Philips-dən yaşlılar üçün telefon
Urmiya gölünün quruması ilə üç milyon azərbaycanlı köçmək məcburiyyətində qalacaq
Alyaskada görünən nəhəng varlıq hər kəsi heyrətləndirdi -FOTO
Tortları bəzəmək üçün güllər düzəldilməsi (foto dərs)
"Məzarıma bir cüt ayaqqabı qoyun"
Dərsliklərin çəkisinin yüngülləşdirilməsi ilə bağlı tapşırıqlar verildi
Əhalinin sayı açıqlandı - Artım var
Mehriban Əliyeva azərbaycanlıları təbrik etdi
Qaçışla necə düzgün məşğul olmalı?
“WhatsApp”da yenilik!
Süd verən analar üçün qidalanma tövsiyəsi
Mehriban xanım Heydər Əliyevi andı
Rəngarəng ayaqqabı modelləri
Prezident İlham Əliyev "BakuTel-2013" sərgisi ilə tanış olub
8 dildə tərcümə maska ixtira olundu
Şimşək çaxacaq, yağış yağacaq
- ŞƏRHLƏR