Planktonlar dəniz altındakı həyat zəncirinin ən mühüm, ən vacib halqalarından biridir. Bu canlıların ölçüsü bir neçə mikrometrədən çox deyil. Bir mikrometrin bir metrin milyonda biri olduğu nəzərə alındıqda bu canlıların gözlə görünməyəcək qədər kiçik olduğu başa düşülür. Bəs gözlə görülməyəcək qədər kiçik olan bu canlıları bu qədər əhəmiyyətli, hətta həyatın davamlılığı üçün lazımlı edən hansı xüsusiyyətdir?
Dəniz altındakı bir çox canlının əsas qidası bitki və heyvan əsaslı olmaqla iki qrupa ayrılan planktonlardır. Bu səbəbdən planktonların azalması balinalardan kiçik dəniz canlılarına qədər bir çox canlı üçün təhlükə yaradır. Bu mikroskopik canlıların əhəmiyyəti sadəcə bununla məhdudlaşmır. Xüsusilə bitki əsaslı planktonlar dünyadakı müxtəlif müvazinətlərin təmin edilməsində mühüm faktordur.
Fitoplanktonlar bitki əsaslı planktonlardır və əsasən dəniz axınları ilə hərəkət edən tək hüceyrəli mikroskopik orqanizmlərdən ibarətdir. Fitoplanktonlar dənizlərdəki qidalanma zəncirinin ilk halqasını təşkil edirlər. Bundan başqa quruda bitən bitkilərdə olduğu kimi birbaşa günəş enerjisi vasitəsilə fotosintez prosesini həyata keçirir və öz qidalarını hazırlayırlar. Ona görə də okeanların əsas üzvi maddə mənbəyi olan bitki əsaslı planktonlar eyni zamanda oksigen dövranında da tarazlayıcı rol oynayırlar.
Fitoplanktonların həyata keçirdiyi fotosintez prosesi əsnasında havadakı karbondioksid udulur və böyük miqdarda oksigen əmələ gəlir, yerdə bitkilərin hər il atmosferə xaric etdiyi 110 milyard tonluq oksigenin 70%-i bu yolla təmin edilir.
Fitoplanktonu əmələ gətirən tək hüceyrəli su yosunlarına çox sayda misal göstərmək olar. Səthi geometrik formalarla bəzənmiş, silisium oksidindən ibarət kapsulları sayəsində asanlıqla tanınan diatomlar və iki qamçısının köməyilə yerlərini dəyişdirmə xüsusiyyətinə malik olan dinoflagellatlar fitoplanktonlara misal göstərilə bilər.
Heyvan əsaslı planktonlar da əsasən tək hüceyrəli canlılardan ibarət olur, amma bu qrupda çox hüceyrəli heyvanlar da olur. Demək olar ki, məlum olan bütün dəniz canlıları qruplarının plankton formaları var. Məsələn, onurğasız heyvanlar sürfə halında ikən balıqlar da inkişaf mərhələlərinin başlanğıcında dənizlərdəki müvəqqəti planktonları əmələ gətirir.
Plantktonların həm çox müxtəlif növləri, həm də hər növün özünə xas xüsusiyyətləri var. Burada izah edilən çox az nümunələrdən də göründüyü kimi bu mikroskopik canlılarda həm görünüş, həm də ümumi quruluş cəhətdən qüsursuzluq müşahidə edilir. Bu canlılar üstün yaradılış nümunəsi olaraq yerdəki bir çox tarazlığın təmin edilməsinə kömək edirlər.
Kazımov İzhar
XƏBƏR LENTİ
Fahriye Evcen yeni şəkillərini paylaşdı
Eşqin meydana gətirdiyi fiziki və psixoloji dəyişikliklər
İncə belə sahib olmaq üçün...
Antalyada Qarabağ müzakirəsi
“Mübariz postu”na Azərbaycan Bayrağı sancan zabitimiz ata oldu - VİDEO
Neft bahalaşmağa başladı
“Mucize”nin aktrisasının toyu olacaq-FOTO
Qışda gözlər də üşüyür
Hava haqqında - 01.12.2013
Gəlin öz toyunda UŞAQ DÜNYAYA GƏTİRDİ: bəylə oynadığı an... - FOTO
Limonlu keks (foto resept)
Ölkədə yağmursuz hava olacaq
Kartoflu tost (foto-resept)
Uşaqlarına- "Aza, Oyalı,Taz..." adlarını qoymaq istədilər
Ed Şeranın yeni klipi rekord izləmə topladı
Azərbaycanda verilən rəqəmsal imzaların sayı artıb
Putin canlı efirdə Qarabağ münaqişəsinin həlli yolundan danışdı
Pəhriz saxlayanların nəzərinə
Lazımsız boşqablarla evinizi bəzəyin
"Fənərbağça"ya şok cəza
ABBA 35 il sonra qayıdır
BERMUD ÜÇBUCAĞI
Qadın ölümcül Ebola virusundan xilas oldu
Avropanın ən çox qazanan ulduzları - Forbes
Qarda sürüşməmək üçün nə etməli?
HAVA necə olacaq? 8 İyun
Xoşbəxt evlilik sizin əlinizdədir
Fonetika - Səslər
Avropalı gənclər Cavad xan küçəsində
Maqnit qasırğası dörd gün davam edəcək
Rusiyada azərbaycanlı komandirə qarşı böyük hörmətsizlik!
Düşmən orduda böyük itki
Xəstəliklərimiz özünü dırnaqlarımızda göstərir
Doğuşdan sonra göbək yırtığı
Qızıl və platin iPhone istəyirsiniz?
Hellouində yadda qalan kostyumlar
Qadınların, kişiləri cəzb edən xüsusiyyətləri
Leyla Əliyevanın dəstəyi ilə Rusiya-Azərbaycan komediya FİLMİ ÇƏKİLDİ - FOTO
Azərbaycanda kreditlə maşın satışı dayandı?
2018-2019 Qış şalvar trendləri
Dünyanı titrədən xəbər
Yonca Evcimik 56 yaşını belə qeyd etdi-FOTO
Ermənistana avqustda qaranlıq çökəcək?
Holland pendirli, vetçinalı maffinlər (foto resept)
Metro istifadəçilərinə ŞAD XƏBƏR
Dünyanı gözləyən təhlükə
Cəbhə xəttində erməni təxribatı davam edir
Birinci xanım: Cəza alacaqlar
Alpinist dağın başında xəzinə tapdı
Bakı... Sözün bitdiyi yer - FOTOSESSİYA
- ŞƏRHLƏR