Planktonlar dəniz altındakı həyat zəncirinin ən mühüm, ən vacib halqalarından biridir. Bu canlıların ölçüsü bir neçə mikrometrədən çox deyil. Bir mikrometrin bir metrin milyonda biri olduğu nəzərə alındıqda bu canlıların gözlə görünməyəcək qədər kiçik olduğu başa düşülür. Bəs gözlə görülməyəcək qədər kiçik olan bu canlıları bu qədər əhəmiyyətli, hətta həyatın davamlılığı üçün lazımlı edən hansı xüsusiyyətdir?
Dəniz altındakı bir çox canlının əsas qidası bitki və heyvan əsaslı olmaqla iki qrupa ayrılan planktonlardır. Bu səbəbdən planktonların azalması balinalardan kiçik dəniz canlılarına qədər bir çox canlı üçün təhlükə yaradır. Bu mikroskopik canlıların əhəmiyyəti sadəcə bununla məhdudlaşmır. Xüsusilə bitki əsaslı planktonlar dünyadakı müxtəlif müvazinətlərin təmin edilməsində mühüm faktordur.
Fitoplanktonlar bitki əsaslı planktonlardır və əsasən dəniz axınları ilə hərəkət edən tək hüceyrəli mikroskopik orqanizmlərdən ibarətdir. Fitoplanktonlar dənizlərdəki qidalanma zəncirinin ilk halqasını təşkil edirlər. Bundan başqa quruda bitən bitkilərdə olduğu kimi birbaşa günəş enerjisi vasitəsilə fotosintez prosesini həyata keçirir və öz qidalarını hazırlayırlar. Ona görə də okeanların əsas üzvi maddə mənbəyi olan bitki əsaslı planktonlar eyni zamanda oksigen dövranında da tarazlayıcı rol oynayırlar.
Fitoplanktonların həyata keçirdiyi fotosintez prosesi əsnasında havadakı karbondioksid udulur və böyük miqdarda oksigen əmələ gəlir, yerdə bitkilərin hər il atmosferə xaric etdiyi 110 milyard tonluq oksigenin 70%-i bu yolla təmin edilir.
Fitoplanktonu əmələ gətirən tək hüceyrəli su yosunlarına çox sayda misal göstərmək olar. Səthi geometrik formalarla bəzənmiş, silisium oksidindən ibarət kapsulları sayəsində asanlıqla tanınan diatomlar və iki qamçısının köməyilə yerlərini dəyişdirmə xüsusiyyətinə malik olan dinoflagellatlar fitoplanktonlara misal göstərilə bilər.
Heyvan əsaslı planktonlar da əsasən tək hüceyrəli canlılardan ibarət olur, amma bu qrupda çox hüceyrəli heyvanlar da olur. Demək olar ki, məlum olan bütün dəniz canlıları qruplarının plankton formaları var. Məsələn, onurğasız heyvanlar sürfə halında ikən balıqlar da inkişaf mərhələlərinin başlanğıcında dənizlərdəki müvəqqəti planktonları əmələ gətirir.
Plantktonların həm çox müxtəlif növləri, həm də hər növün özünə xas xüsusiyyətləri var. Burada izah edilən çox az nümunələrdən də göründüyü kimi bu mikroskopik canlılarda həm görünüş, həm də ümumi quruluş cəhətdən qüsursuzluq müşahidə edilir. Bu canlılar üstün yaradılış nümunəsi olaraq yerdəki bir çox tarazlığın təmin edilməsinə kömək edirlər.
Kazımov İzhar
XƏBƏR LENTİ
Paşinyan Ermənistanın sərhədlərini Rusiya sərhədçilərinin qoruduğunu etiraf etdi
Rezidenturaya qəbul imtahanında iştirak edəcək namizədlərin nəzərinə
Real həyatda və filmdəki obrazlar
Britaniya alimlərindən xərçənlə bağlı İNANILMAZ İDDİA
Metro istifadəçiləri mütləq oxuyun - Yoxsa, 50 manat cəriməsi var
Hərəsi bir rəngdə bacılar doğuldu
Sevginin gündəlik dünyası
Ətir istifadəsində edilən səhvlər
Microsoft strategiyanı dəyişdi
Günün ulduz falı - 04.09.2013
Azərbaycanın istedadlı balaları
İstirahət güşələrimiz - Tovuz
Tariximiz Qazaxıstanda
Stiv Cobsun xanımı hər kəsi TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ
Tavada dana əti (video-resept)
Bu bayraq Ginnesin Rekordlar Kitabına düşə bilər
50 min dollarlıq estetik əməliyyatın nəticəsi
Üz formasını dəyişən qidalar
Ətəyin ölçüsü, döş xərçəngi riski
Baş infeksionistdən XƏBƏRDARLIQ
ABŞ-ın böyük savaş planı
Venesuelaya meteorit düşdü
İnsanların xoşbəxt olduğu 10 şəhər
Ruhumun Yağmuru
Ofisdə nahar: nəyi, niyə və necə yeməli?
Eminanın ayrılıq xəbərləri yayıldı
Alimlərdən yeni infeksiya barədə XƏBƏRDARLIQ
Sabahın HAVAsı
Uşaqlar üçün vanna otaqları
Bakı metrosunda səssizlik olacaq
Düyü pəhrizi ilə günə 1 kq arıqla
Hərbçilərin pensiya yaşı dəyişdirilə bilər
Rasputinin 9 öncəgörməsi
Çox pul gətirən yeni işlər
"İki üzlü" pişik görənləri çaşdırır (FOTO)
Prezident İlham Əliyev: "Azərbaycan bütün dünyada sivilizasiyalararası və mədəniyyətlərarası dialoq məkanı kimi tanınır və qəbul edilir"
"Ermənistanda başa düşürlər ki, Azərbaycan Ordusuna qarşı dayana bilməyəcəklər"
Çində koronavirusa yoluxanların təxminən 46%-i artıq sağalıb
Kişilər hansı qadınlardan xoşlanır?
Putinin 62 yaşı olur
"Qadin.Net"-lilərin həyatdan qorxuları və qorxmadıqları
Sabah hava necə olacaq?
Ağlayan keks (foto resept)
Orduda könüllü xidmət etmək istəyənlərin sayı 38 minə çatdı
Qan təzyiqini necə tənzimləyək?
Qonaqlığa gedənin diqqət yetirəcəyi ədəblər
HAVA necə olacaq?- 16 MART
Kremli toyuq enchiladas (foto resept)
Daha bir referimiz UEFA-ya daxil oldu
Sabah külək güclənəcək
- ŞƏRHLƏR