Bədənin hərəkəti və qorunması kimi mühüm funksiyanı yerinə yetirən sümüklər bu işi asanlıqla görəcək keyfiyyət və möhkəmlikdə yaradılmışlar. Məsələn, bud sümüyü dik formada bir ton ağırlığa tab gətirə bilər. Belə ki, atılan hər addımda bu sümüyümüzə bədən ağırlığımızdan üç dəfə ağır yük düşür. Hətta dirəklə hündürlüyə tullanan bir idmançı yerə enərkən bud sümüyünün hər sm2-i 1400 kq-lıq təzyiqə məruz qalır.
Sümüklərdəki nizamın mükəmməlliyinin tam şəkildə başa düşülməsi üçün belə bir bənzətmə edək. İnsanın istifadə etdiyi ən möhkəm və yararlı materiallardan biri poladdır. Çünki polad həm möhkəm, həm də elastik maddədir. Ancaq sümüklər bərk poladdan daha möhkəmdir və 10 dəfə artıq elastikliyə malikdir. Sümüklər poladdan ağırlıq baxımından da üstün quruluşdadır. Bir polad karkas insan skeletindən 3 dəfə ağırdır. Sümüklərdəki qüsursuz quruluşu dövrümüzün tikililərilə müqayisə etmək də mümkündür. XX əsrin ikinci yarısına qədər böyük və hündür binalar inşa etmək insan üçün böyük xərc və uzun vaxt tələb edən çətin bir işi idi. Lakin texnologiyanın inkişafı ilə tikinti sahəsində bir çox üsul inkişaf etdirilmişdir. Bu üsulların ən mühümlərindən biri “qəfəs sistemlər” kimi məlum olan sistemdir. Bu üsula əsasən konstruksiyanı saxlayan dayaqlar tək hissədən deyil, bir-birinin içinə keçmiş, qəfəs formasındakı dirəklərdən ibarətdir. Kompüterlərdə işlənən mürəkkəb hesablamalar sayəsində bu üsuldan istifadə edilərək tikilən böyük körpülər və sənaye obyektləri daha möhkəm və ucuz başa gəlir.
Sümüklərin daxili quruluşu da insanların binalarda və körpülərdə istifadə etdiyi qəfəs sisteminə əsasən qurulmuşdur. Bir sümüyü kəsib tədqiq etdikdə daxili quruluşunda olduqca maraqlı sistem görmək olar. Minlərlə kiçik çubuq iç-içə keçərək mürəkkəb sistem əmələ gətirir. Məhz bu forma sümüklərin içində qurulmuş qəfəs sistemidir. Bu sayədə sümüklər həm çox möhkəm, həm də insanın asanlıqla hərəkət etməsinə imkan verəcək qədər yüngüldürlər. Əgər bunun əksi olsaydı, yəni sümüklərin içi xarici kimi bərk və tamamilə dolu olsaydı, həm sümüklərin ağırlığından insan hərəkət edə bilməzdi, həm də sümüyün quruluşu bərk olduğundan ən kiçik zərbədən çatlayar və sınardı.
İnsanın dövrümüzün texnologiyası vasitəsilə təqlid etməyə çalışdığı sümüklərdəki quruluş yaradılış nümunələrindən sadəcə biridir.
İzhar Kazımov
XƏBƏR LENTİ
Ceki Çanın oğlu narkopriton saxlamaqda ittiham olunur
Oturmaq sağlamlığa necə təsir edir?
Dövlət Bayrağı Meydanı Kompleksindəki bayraq endiriləcək
Prezident Polad Bülbüloğlunu təltif etdi
"Alibaba"nın təsisçisi Azərbaycana gələ bilər
Erməni xüsusi təyinatları heyəti yerli sakinlərlə “gücləndirdi”: Geri çəkilirlər - RƏSMİ
Maraqlı əşyalar
36 yaşlı modeldən gözlənilməz FOTO
Dəri, göz və saça görə dodaq boyası seçimi
Çiyələkli frozen (foto-resept)
Kaş ki, gələn sən olaydın...
Ayaqqabılar
Təbiətin möcüzəsi "albino" heyvanlar
Bu ölkə Avropa Birliyindən imtina edir
Azərbaycanda zəlzələ oldu
Ev aksesuarları
Milli Qoruqlarla bağlı Yeni Qaydalar
İsrail səfiri: "Bakı-2015 Avropa Oyunları brendə çevriləcək"
Bayramın son günlərinin hava proqnozu
Pul haqqında 7 səhv fikir
Şeyma Subaşı ETİRAF ETDİ-FOTO
Xaricdə pul xərcləmədən təhsil almaq olar
Kişi hansı halda arvadından boşana bilməz?
“İşğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarını tərk edin”
Hər kəsi təbrik et
Bayram şapkası (özün düzəlt)
Günün qoroskopu: Ünsiyyətcil olun!
ABŞ yığmasının hücumçusu Azərbaycanda oynayacaq
41 yaşlı Lara keçirdiyi estetik əməliyyatlarla tanınmaz hala gəldi - FOTO
Ramazanda bədən detoksunu gücləndirməyin yolları
Kıvanç Tatlıtuğdan Xəyanət AÇIQLAMSI
Maqnitli kirpik nədir?
Qubadlının işğaldan azad olunan Xəndək və Muradxanlı kəndləri - VİDEOREPORTAJ
Birinci xanım ABŞ KİV-də
Burak Özçivitin bir milyonluq avtomobili - FOTO
Saç rənginin təbii və ucuz yollarla açılması
Göbələkli kartof piroqu (foto resept)
2018-in dəb trendləri
Hadisənin arxiv şəklini yaydı-FOTO
Ermənistan ordusunun alay komandiri ağır yaralandı - RƏSMİ
Məleykə Abbaszadə: Bu il 700 bal toplayan abituriyentlərin sayı 29 olub
İstanbulda yenə Ebola həyəcanı
Bu il Azərbaycanda neçə cütlük boşanıb? - STATİSTİKA
Malyariyaya qarşı dezinfeksiya mütəmadi aparılmalıdır
Tovuzda şəhid olanların ailəsinə Prezident təqaüdü veriləcək
Bitki mənşəli yağlar və faydaları
Ali məktəblərin statuslarının müəyyənləşdirilməsi zamanı tələbə qəbulu göstəriciləri də nəzərə alınacaq
Rihanna son halı ilə sevənlərini qorxutdu - FOTO
"WhatsApp" öz istifadəçilərini məhkəməyə verir-SƏBƏB
Azərbaycanda əlil gənclərin vəziyyəti müzakirə edilib
- ŞƏRHLƏR