Son illərdə olduqca geniş yayılan xərçəng xəstəliyinin müalicəsi ilə bağlı ən həyəcanverici hadisələr immunoterapiyalarda baş verir.
Qadin.Net publika.az-a istinadən xəbər verir ki, bədənin öz gücü hesabına xərçəngə qalib gəlməsi prosesi olan immunoterapiya yeni bir üsulla əvvəlki müalicələrdə uğursuz olan bəzi qan xərçənglərinin sağalmasını təmin edir. BİTE texnologiyası adı verilən metodun təsiri ağ ciyər, prostat və beyin xərçəngində də araşdırılır.
İnsanın genetik xəritəsinin tamamilə aydınlaşdırılmasından sonra sürətli şəkildə inkişaf edən immunoterapiyalara hər biri əvvəlkindən uğurlu olmaq üzrə yeni metodlar əlavə edilir. Xərçəngin müalicəsində ən son immunoterapiya isə biomühəndislik məhsulu olan BİTE (Bispesifik T hüceyrə bağlayıcısı), yəni ikitərəfli hüceyrə bağlayıcılarıdır. BİTE texnologiyası yetkin insanlarda son dərəcə aqressiv hərəkət edən və sadəcə Avropada ildə 100 min nəfərin ölümünə yol açan bir qan xərçəngi növü olan kəskin limfoblastik leykemiyada bütün digər müalicə üsullarından istifadə etmiş xəstələrdə 70% müsbət nəticə göstərir.
Bu texnologiya Almaniyanın Münhen şəhərində fəaliyyət göstərən “Amgen” biotexnologiya şirkəti tərəfindən tətbiq olunur. BİTE-nin müəllifi elm adamı professor Peter Kuferdir.
İmmunoterapiya nədir?
İmmunoterapiya bədənin öz immun sisteminin gücünü istifadə edərək xərçəng hüceyrələrinin yox edilməsi məntiqinə söykənir. Peter Kufer bildirir ki, müdafiə sisteminin ən güclü hüceyrələri olan T hüceyrələri bədəndə gəzən xərçəng hüceyrələrini axtarır, tapır və yox edir. Bu proses gün ərzində davam edir. Lakin bəzən xərçəng hüceyrələri müxtəlif yollarla immun sistemindən yayına bilir. Bu yollar xərçəng şişinin ətrafında yaranan immun zirehi və xüsusilə, bədənin şişi yox etməklə vəzifələndirilmiş hüceyrələrində ortaya çıxan immun korluğudur. İmmun sistemindən qaçan xərçəng hüceyrələri çoxalaraq xəstəliyin simptomlarını üzə çıxarır. İmmunoterapiyalar müxtəlif yollarla bu zirehi deşərək immun sisteminin xərçəng hüceyrəsini tapmasını təmin edir. Lakin xərçəng hüceyrələri o qədər ağıllı olur ki, bütün müalicələrə rəğmən, immun hüceyrələrindən gizlənməyi bacarır.
BİTE texnologiyası necə işləyir?
İmmun sisteminin T hüceyrələri xərçəng hüceyrələrinə təktərəfli şəkildə bağlanıb onları yox etməyə çalışarkən bəzilərini gözündən qaçıra bilir. BİTE bu durumda T hüceyrələrinin eynəyi rolunu oynayır. Burada xaricdən kimyəvi maddə verilmir. BİTE bir protein zənciri ilə bir-birinə bağlanan iki bağlayıcı qoldan ibarətdir. Bu qolların biri xərçəng hüceyrəsi üzərindəki immun sisteminin onu tanımasını təmin edən alıcıya bağlanır, digəri isə bədənin müdafiə sistemi olan T hüceyrəsinə bağlanır. Beləliklə, xərçəng hüceyrəsinin qaçış yolu olmur. Hələ ki, BTE-lərə qarşı müdafiə sistemi olmadığı üçün xərçəng hüceyrələri immun sistemindən qaçıb gizlənə bilmir. Bu xərçəng hüceyrəsini tanıyan T hüceyrəsi özü bölünərək, çoxalaraq başqa müdafiə hüceyrələri yarada bilir. Bölünən T hüceyrələri də eyni şəkildə xərçəng hüceyrələrini tanıma xüsusiyyətinə sahibdir. Yəni hüceyrə, bir növ, kodlaşdırılır. Hüceyrə bölünərək bənzərlərini yaradır və onlar da xərçəng hüceyrələrinə hücum edir.
Robot kimi
Xərçəng hüceyrələrinin üzərində onları tanımağa kömək edən işarələr olur. BİTE texnologiyasında dərmanın immun sisteminə bağlanan qolu sabit qalmaq şərtilə şişə bağlanan qolunu dəyişdirərək hər xərçəng üçün fərqli BİTE yaranması mümkündür. Bu, eyni robot kimi işləyir. BİTE-nin digər immunoterapiya üsullarından fərqi xəxtəxana apteklərinə tapıla bilən bir dərman formasında olmasıdır. Yəni xəstəyə müdaxilə etmək üçün laboratoriyaya ehtiyac yoxdur.
Kəskin lenfoblastik leykemiyada təsirli olduğu görüldükdən sonra Amerika Qida və Dərman Dairəsi tərəfindən 2,5 ay kimi qısa müddətdə patentləşdirilən müalicə üsulu Avropa və Türkiyədə də keçərlidir. BİTE-lər daha əvvəl xərçəngdən müalicə olunmuş və xəstəliyi yenidən təkrarlanan Kəskin lenfoblastik leykemiya xəstələrində 44% tam cavab əldə etməyə imkan verir. Bu nəticə xəstələrin yaşamaq ehtimalını 2 qat artırır. BİTE “Multipl Myelom”, “Lenfoma” və “Myeloid” kimi leykemiya növlərində, ağ ciyər, beyin xərçəngi və prostatın müalicəsində sınanılır. İlkin nəticələr bu xəstəliklərdə də uğur əldə edildiyini göstərir. BİTE qan xərçəngində işləyir, lakin orqan xərçənglərində işə yaraması xərçəng xəstələri üçün böyük ümidlər vəd edir. Xüsusilə, prostat xərçəngi üzərində aparılan araşdırmalarda xəstələr 3 aylıq müalicə müddətində metastazlar 90% azaldığı görülüb.
Xəstəliyin təkrarlanması
Xərçəngin müalicəsində ən qorxulu problemlərdən biri təkrarlanmadır. BİTE metodunun təkrarlanma riski olan xəstələrdə istifadə edilməsi müsbət nəticələr verir. Leykemiya kimi sürətlə yayılan xərçəng növlərinin başqa yollarla müalicəsində müsbət nəticə əldə olunsa da, vəziyyətin təkrarlanma riski çox olur. Bu təkrarlanmanın qarşısını almağın ən yaxşı yolu minimal qalıntı ilə xəstəliyi aradan qaldıra bilməkdir. Bu da BİTE texnologiyası ilə mümkündür
XƏBƏR LENTİ
“3 adam” Niyə DAДћILDI?
Yeni planşet satılır
Britaniyanın yeni xüsusi xidmət orqanı 40 ölkədə nümayəndəlik açacaq
"Hər şey yeyirdim" - 64 kiloqram arıqlayan aktyor
Günə yaxşı başlamaq üçün 5 idman hərəkəti
İranlı nazir Təzəpir məscidini ziyarət etdi
“Mad Max” filminin çəkilişləri dayandı
48 saat dayanmadan oyun oynadı-FOTO
Selin Dionun makiyajsız halı sevənlərini qorxutdu-FOTO
Prezident Leyla Əliyevanı Şuraya üzv təyin etdi
Sabah yaz havası olacaq
Zərgərin istedadı
Məşhur aktyor arıqladı!-FOTO
Damarları təmizləyən içki
Reyhanın faydaları
Türk bayrağına hörmətsizlik
Bu il daha uzun olacaq
Rus əsgərlər ukraynalılara atəş açdılar
Yaponiyada quş qripi aşkar edilən bölgələrin sayı artdı
Antonio Vivaldi
Bu rayonda qaz olmayacaq
Asan başa gələn NAPOLEON TORTU (foto resept)
Unudulmaz tərz sahibi: Farah Fawcett
Azərbaycanda karantin rejimi yenidən sərtləşdirilə bilər - XƏBƏRDARLIQ + VİDEO
Almanlara qalib gəldik
Birinci sinfə elektron qeydiyyat dayandırıldı
Azərbaycanda dərs ili uzadılır? - Nazir müavinindən AÇIQLAMA
Şuşa İslam dünyasının paytaxtı elan olunacaq
Sudan gələn sürməli qız
Turistlərlə kobud rəftar edən ölkələrin adı açıqlanıb
Nazirlik GMO-larla bağlı analizlər apara biləcək
Qiymətli metallar bahalaşıb, qızıl ucuzlaşıb
Planetin ən böyük aysberqi Antarktikadan ayrılıb
Banklar ipoteka kreditlərindən imtina edəcək
Azərbaycanda həkimlər xəstəyə dil tikdilər
UNESCO-nun baş direktoru İrina Bokova Prezident İlham Əliyevi təbrik etd
Qeyri-adi yaradıcılıq nümunələri
Ermənistan Azərbaycanı su ilə sınağa çəkmək istəyir
BMT yeni baş naziri dəstəklədi
Bakı-Xırdalan-Sumqayıt elektrik qatarlarının fəaliyyəti nə zaman bərpa olunacaq?
İrəvanda aksiya başladı
Çimərlik geyimləri
May ayının qalibləri!
Kişilərin göz qırpmadan dediyi 15 yalan (1)
Koronavirusa yoluxmamaq üçün bunu etdilər – FOTO/VİDEO
Turşu hazırlayarkən diqqət edilməsi lazım olanlar
Cəlilabadda qeyri-adi olay
Bu muzey 450 milyon dollara satışa çıxarıldı
Möhtəşəm cütlük: əncir və süd
Qadınların sevimli payız aksesuarları