Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Humanitar Elmlər Bölməsinin akademik-katibi, akademik Teymur Kərimli dilimizdəki bəzi sözlərin düzgün yazılmadığı, bəzi sözlərin isə cümlələrdə yersiz işlənildiyi fikrindədir.
Qadin.Net xəbər verir ki, bununla bağlı Trend-ə fikirlərini açıqlayan T.Kərimli deyib ki, bu gün dilimizi eybəcərləşdirən sözlərdən biri də təzə tikintilərin hasarını "bəzəyən" "narahatçılıq" sözüdür: "Narahat sözü "rahatsız" deməkdir. Buna bir "çılıq" şəkilçisinin artırılması görünür ki, "inşaatçı-dilçilərimizin" kəşfidir. Bu qəbildən olan söz yaradıcılığının biri də "məktəb ləvazimatları" ifadəsindəki "ləvazimat"lar sözüdür".
T.Kərimli qeyd edib ki, "ləvazimatlar" sözünün özündə 3 dənə cəm şəkilçisi var. Sözün belə formada işlənilməsi isə düzgün deyil: "İş burasındadır ki, ərəb dilindəki "lazım" sözünün cəmi "ləvazim"dir, yəni bu da "lazım olanlar, lazımlılar" deməkdir. "At" özü də ərəb dilində cəm şəkilçisidir. Buna Azərbaycan dilindəki "-lar" cəm şəkilçisini artıranda isə 3 dəfə cəmlənmiş əcaib bir söz meydana çıxır. Əslində, bu ifadə "məktəbə lazım olanlar" şəklində işlənsə, daha doğru olar".
T.Kərimli hesab edir ki, Azərbaycan dilində cümlələrin tərkibində bəzi sözlərin işlədilməsi də yersizdir.
O, bunlara "malik olmaq", "təşkil etmək", "tərəfindən", "tərəfimizdən" kimi sözləri misal göstərib.
Hələ bir neçə il əvvəl akademik Ağamusa Axundovun da "malik olmaq" sözünü yersiz hesab etdiyini açıqlayan akademik qeyd edib ki, dilimizdə "var", "yox" sözləri, olmaq feili, -dır, dir, dur, dür şəkilçisi olduğu halda, malik və təşkil kimi varvarizmlərə ehtiyac yoxdur: "Məsələn, havanın temperaturu 35-37 dərəcə təşkil edəcək cümləsi "Havanın temperaturu 35-37 dərəcə olacaq" kimi verilməlidir. Yaxud "Filankəs 180 sm boya malikdir" cümləsi "Filankəsin 180 sm boyu var" kimi olmalıdır. İnzibati orqanların nitqində daha çox səslənən "tərəfimizdən", "tərəfindən" sözü də bu qəbildəndir. Bunlar cümləyə əcaib bir forma verir. Məsələn, "Tərəfimizdən aşkar edilərək götürülmüşdür" ifadəsi "aşkar edərək götürmüşük" şəklində olmalıdır".
T.Kərimli hesab edir ki, belə halların aradan qaldırılması üçün daha çox maarifləndirmə işləri aparılmalıdır: "Dil canlı orqanizmdir, ona yad ünsür düşsə, fəsad verir. Zaman-zaman orada möhkəmlənir və onu dildən çıxarmaq çox çətin olur".
XƏBƏR LENTİ
Rusiyalıların təxminən 28%-i...
Dünyanın ən uzun karnavalı davam edir
Çimərlik geyimində paylaşımlar etdi, həyatı dəyişdi - FOTO
Ermənilər Bakı-2015-dən nə qədər qazanacaq?
Ağ-qara illüstrasiyalar
Doğulmamış Şahzadənin adı, cinsiyyəti və doğum tarixi...
Teledərslərin yayımı müvəqqəti dayandırılacaq
“Hörümçək adam” həmkarı ilə sevgilidir - FOTO
AMEA kitabxana-oxucu münasibətlərini tam avtomatlaşdıracaq
Məleykə Abbaszadə: "Kütləvi proseslər aparılır"
İlham Əliyev: “Gəncənin raket atəşinə tutulması insanlığa qarşı törədilmiş cinayətdir”
Leyla Əliyeva: "Yubileyin mübarək, ana!"
Qadın.Netlə bağlı ən xoş xatirələrimiz (2)
Xərçəng olduğunu deyib 55 min yığdı, həbs olundu - FOTO
Modal sözlər və Nida
Azərbaycan ombudsmanı beynəlxalq təşkilatlara bəyanat göndərdi
HAVA necə olacaq? 9 İyun
Bu günün tarixi (21.08.2014)
Hər növ saç üçün maskalar
Uşaqlara məcburi yemək yedizdirmək doğrudurmu?
"Netflix"də yayımlanacaq ilk türk filminin tizeri - VİDEO
FHN çimərliklərlə bağlı əhaliyə müraciət etdi
Azərbaycanla Ermənistan arasında humanitar məqsədli atəşkəs başlayıb
İtaliyanın baş naziri hər kəsi qorxutdu-VİDEO
Bakı sakinlərinə şad xəbər
ÜST rəsmisi: “Vəziyyət son dərəcə kritikdir”
Obamanın qızı Harvardda oxumağa başladı
Mayk Tayson görünüşü ilə pərəstişkarlarını sevindirdi– FOTO
4 gün iş olmayacaq
Xoruldayan hamilə qadınlar Qeysəriyyə olunur
Özcan Dəniz evini çəkiliş meydanına çevirdi: Baş rolda... - FOTO
Baralgin həbləri satışdan niyə yığışdırıldı?
"РњРёСЃСЃ Р РѕСЃСЃРёСЏ-2015" modelliklə vidalaşdı
Körpə
Milli Şuradan istefalar gözlənilir
Luici Bokkerini
Balıq salatı (foto resept)
Canlıların təbii "kompasları"
14 fevral nə geyinməli?
Metroda gediş haqqını nəqliyyat kartları ilə də ödəyə biləcəksiniz
Nağıl kimi toy üçün gəlinliklər
Ebru Gündeş birdəfəlik Amerikaya köçdür-SƏBƏB
Daha top atmırlar...
Yaddaş itkisi və əlamətləri
Müdafiə Nazirliyindən cəbhədəki son vəziyyətlə bağlı AÇIQLAMA
Albalı parfe (foto-resept)
Rəngarəng çanta modelləri
Əməliyyat olunan Səudiyyə kralı evə buraxılıb
Şəki işıqsız qalıb
Fahriye Evcen “Dünyanın ən gözəl 30 qadını” siyahısında