Bəs yaxşı, yediyiniz dönərin hansı ətdən və ya nə ətindən hazırlandığını bilirsinizmi?
Türkiyə dönərin vətəni hesab edilir və Azərbaycanda xüsusilə geniş yayılıb. Demək olar ki, bütün kafe və restoranlarda ən çox satılan ayaqüstü yemək dönərdir. Dönər nə qədər insana xoş gəlsə də, sevməyənləri və necə hazırlandığını bilən insanlar da az deyil. Hətta bəzi insanlar necə və nə ətindən hazırlandığını bildikləri halda, dönər yeməyə davam edirlər.
Amma uzun müddətdir ki, dönərlə bağlı mübahisələr, istifadə edilən ətlərin mənşəyi ilə bağlı iddialar irəli sürülür.
Publika.az dönərlə bağlı xüsusi araşdırma aparıb.
Məlum olduğu kimi dönərin hazırlandığı yer ayrıca olaraq təmiz olmalıdır. Əgər anti- sanitarik yerdə hazırlanarsa, xərçəng xəstəliyi belə yarada bilər. Dönərin közdə və ya işıq istisində bişməsində də fərqlər var.
Amma tam sözlə deyə bilərik ki, ikisi də insan sağlamlığı üçün böyük təhlükə yaradır. Dönər ətlərinin bir çoxunun Hindistandan gətirildiyi,
Azərbaycanda isə ölü heyvan ətlərindən hazırlandığı ifadə edilir. Kömürdə bişən dönərin odla təması halında kanserogen (xərçəng xəstəliyini törədən amillər) riski yaradır.
Gün boyunca bişməyən dönərin bir gün sonra təkrar satılması isə ölümcül qida zəhərlənməsinə yol aça bilər. Ümumiyyətlə, dönər çalışıldığı qədər az istilikdə bişməli və ən azı istilikdən 15 sm uzaq olmalıdır. Dönərin ucuz başa gəlməsi üçün dönərçi müəyyən qədər qənaət edərsə, dönər daha da zərərli olar.
Məsələn, köhnə ət, keyfiyyətsiz tərəvəzlər, solmuş göyərti və s. İnsan dönər yeməsi üçün bütün bunları nəzərə almalıdır. Hər şeydən əvvəl öz sağlamlığını.
Hazırlanması
Toyuq kəsimi və parçalanması olunan yerlərdə, zibilə atılması lazım olunan hissələri və dərisi, bəzi işçilər tərəfindən yığılaraq dönərçilərə satılır.
Hətta artıq ətlərin dadı hiss olunmasın deyə, ətə bəzi baharatlar vasitəsi ilə xüsusi ləzzət qatılır. Satılmamış, yəni dünəndən qalan dönəri isə, farş halına gətirilir. Sonrada təzə dönərin içinə farş formasında əlavə olunur.
Dönər bıçağının tez – tez itilənməsi insan sağlamlığına zərər verən əsas şərtlərdən biridir. Dönər bıçaqları adətən poladdan olur. İtiləndikdə isə onun üstündə polad qırıntıları toz şəkilində qalır. Fikir versəniz, görərsiniz ki, dönər bıçaqları itiləndikdən sonra yuyulmur və ət kəsməyə davam edir. Bu, çox böyük təhlükədir.
Gözlə görünməməsi onun zərərli olmaması demək deyil. Çünki öldürücü mikroblarda gözlə görünmür.
Ədviyyatları
Dönərin hazırlanmasında 1 çay qaşığı duz əlavə olunur. Amma həmin duz yodlaşdırılmamış olur. Belə duzları yemək üzərinə əlavə
etmək yol verilməzdir.
Bu insan həyatı üçün çox təhlükəlidir. Amma dönərin hazırlanma prosesində təhlükəli duz məhlulundan istifadə halları geniş yayılıb. Kəklik otu və ya digər ədviyyatlar isə köhnə ətin dadını hiss etdirməmək üçün istifadə edilir.
Həkimlərin rəyi
Tibb elmlər namizədi Aman Mehdiyev publika.az –a dönər ilə bağlı şok açıqlamalar verib: “Dönərçilər ən azı hər altı aydan bir müayinədən keçməlidir. İstər gigiyena, istərsə də xəstəlik cəhətdən bu insanların təmiz olması əsas şərtdir.
Bəzi dönərçilər vərəm, hepatit kimi xəstəlik daşıyırlar. Bunlar xəstə sayılmır, amma daşıyıcı kimi kiməsə yoluxdura bilirlər. İctimai iaşə müəssisələrində çalışan insanlar sanitar epidemioloji stansiyalar tərəfindən çox ciddi nəzarətdə olmalıdır.
Onların bununla bağlı kitabçaları da var və hər altı aydan bir ciddi müayinədən keçməlidirlər. Dönər çox sağlam heyvanların ətindən hazırlanmalıdır. İstər toyuq, qoyun, istərsə də mal heyvanı olsun heç fərq etmir.
Sağlam olması ilə yanaşı, xüsusi olaraq həkim nəzarətindən keçməsi əsas şərtlərdən biridir. Əgər sağlam heyvan ətləri istifadə edilməsə, o zaman bunların içində “askarida” və digər qurd yumurtaları olur. "Askarida" qurdunun yumurtası müəyyən istiliyə davamlıdır. Onlar 100 dərəcə istilikdən bir qədər yuxarı istilikdə ölürlər.
Bir sözlə, dönər çiy olarsa, "askarida" yumurtası daşıyır. Çox bişərsə, qızarar və ya yanarsa, o zaman kanserogen (kanser – rak - xərçəng) xəstəliyi yaradır. Ümumiyyətlə, dönər insan həyatına kəskin şəkildə ziyan vurur”.
Mənbə:Milli.Az
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycanda qar yağır
AFFA "Binə" klubunu qismən bağışladı
Putin NATO-nu şoka saldı
Pomidor şirəsində skumbriya balığı (foto resept)
Təbii qidalanmağın gözəlliyə təsiri
Günəşdə qəfil qasırğa
Ringelman effekti
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Bəhram Bağırzadə ilə telefonla danışıb
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 25 mart
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-20 Mart
Gürcüstan Azərbaycana hansı variantı təklif edəcək?
Günün qoroskopu: Tələsin!
Çiyələkli dondurma (foto-resept)
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Ədilə Namazovanın vəfatı ilə əlaqədar nekroloq imzalayıblar
Türkiyəyə qar yağdı
ABŞ "İŞİD"ə müharibə elan etdi
Yeni ildə bir həftə iş olmayacaq
Yumurta qabığı - evdə köməkçiniz
İştahı kəsən qidalar
Möhtəşəm səhər yeməyi (foto resept)
Qızıl bahalaşdı
Fikrət Məmmədov hakim və ədliyyə işçilərinə tapşırıq verdi
Günün ulduz falı
Hamiləliyin əlamətləri
Lövhədə "Microsoft"un şəklini çəkdi-Məşhur oldu!-FOTO
Mənim əl işlərim
Hellouində yadda qalan kostyumlar
Qorxulu buludlar
Tağı Əhmədova yeni vəzifə verildi
Qəlbim qırıldı...
İslam dünyası ayağa qalxacaq
Apple bazarı "işğal" edib
“Özlərinə əziyyət verib bu qədər yolu getməsinlər” - Rayona gedənlərin NƏZƏRİNƏ/VİDEO
Ronaldo Evləndi-FOTO
Prezident İlham Əliyevin Avstriyaya işgüzar səfəri
Yüksək yumor hissi olan hərbçilərimiz Kəlbəcərdə mina təmizləyirlər - VİDEO
Ulduzlar ziyafət donları ilə diqqət çəkdilər-FOTO
Nyu-York rəngləndi
Lavaş arası toyuq (foto resept)
Qat-qat xəmirdən pirojki (foto resept)
GÜNDƏLİK MAKİYAJ 2 variantda (foto dərs)
Hindli xanımların gözəl geyimləri
Uzun həsrət illərindən sonra Şuşada işıq yandırdıq - VİDEO
"Donuz qripi" Azərbaycan ərazisinə çatdı
Həyatımızda rənglər hansı mənanı verir?
Koronavirusla bağlı zarafat etdi və xəstəliyə yoluxdu - VİDEO
Tarkan qızına Almaniyada ad günü etdi - FOTO
BMT daha bir ölkəyə hərbi müdaxilə edəcək
Oriqami ilə gül düzəldilməsi
Leyla Əliyeva Azərbaycan xalqını təbrik etdi - FOTO
- ŞƏRHLƏR