Əvvəlcədən qeyd etmək istərdim ki, yüngül şərtlər və ağır ödəniş yükü ilə verilən kreditlər yoxsul təbəqə üçün deyil. Buna baxmayaraq son zamanlar ailə büdcəsini idarə etməkdə çətinlik çəkənlərlə yanaşı özgəsinin hesabına zəngin yaşamaq üçün banklara və qeyri-bank kredit təşkilatlarına müraciət edənlərin sayı artmaqdadır. Hətta bəziləri özünün doğum gününü qeyd etmək, xaricə istirahətə getmək üçün də bahalı kreditlərə müraciət edir. Artıq bəzi banklar yenidən maliyyələşdirmə adı altında müştərilərinə digər banklara olan borclarını qaytarmaq üçün daha sərfəli şərtlərlə kreditlər vəd edirlər, borclarını qaytara bilməyənlər isə başqa banklara və şəxslərə olan borclarını qaytarmaq üçün onlara üz tuturlar.
Təbii ki, bu halda Mərkəzi Bankda yaranmış narahatlığı başa düşmək lazımdır. Həqiqətən də əsasən qısamüddətli istehlaka yönələn bahalı kreditlər maliyyə hesabatları və kredit tarixlərinə əsaslanmadan ayrıldıqda risklər getdikcə artır və kütləviləşir. Əslində belə təminatsız kreditlər daha əsaslı və uzunmüddətli qiymətləndirmə sənədləri və informasiyalarına istinadən ayrılmalıdır.Mərkəzi Bankın ötən ilin dekabr ayına olan son məlumatlına görə, hazırda Azərbaycanda cəmi kredit qoyuluşları 15 milyard 245 milyon manatdan çox olub ki, onun da 34,2 faizi Beynəlxalq Bankın payına düşür. Eyni zamanda Beynəlxalq Bank məlumat verir ki, vaxtı keçmiş kreditlər 795 milyon manat və ya 1 milyard dollardan çoxdur. Bu isə cəmi kredit qoyuluşunun 5,2 faizini təşkil edir. Cəmi kredit qoyuluşlarının 39,6 faizi və ya da 6 milyard 420 milyon manatı ev təsərrüfatlarının payına düşür. Bu isə o deməkdir ki, iqtisadiyyata kredit qoyuluşlarının hər 5 manatından 2-si ev təsərrüfatlarının istehlak ehtiyaclarının ödənilməsinə yönəlir.
Nəticədə də ev təsərrüfatlarının getdikcə artan borc öhdəlikləri fonunda onların maliyyə vəziyyətinin pisləşməsi aşağıdakı riskləri yarada bilər.
Banklar üçün:
- Bankların kredit portfelində cəlb edilmiş vəsait mənbələrinin payının artması, eyni zamanda onun da daxilində bahalı öhdəliklərin çoxalması bankların maliyyə dayanıqlığının pisləşməsinə gətirib çıxara bilər;
- Vaxtı keçmiş borcların artımı kredit portfelinin keyfiyyətini aşağı sala, bankların maliyyə dayanaqlığına təhlükələri çoxalda bilər;
- Bankların maliyyə dayanıqlığının pisləşməsi onların depozitarlar qarşısında öhdəliklərinin yerinə yetirilməsində risklər yarada bilər.
Vətəndaşlar üçün:
- Ev təsərrüfatlarının ödəmə qabiliyyətlərinin pisləşməsi onların öhdəliklərini yerinə yetirə bilməməsinə və borc piramidalarının inkişafına gətirib çıxara bilər;
- Ailə büdcəsində kreditlərə görə borc və faiz ödənişlərinin payının artması onun strukturunun pisləşməsinə və bütövlükdə sosial vəziyyətin daha da gərginləşməsinə gətirib çıxara bilər;
- İnflyasiyanın getdikcə yüksəlməsi səbəbindən əhalinin digər xərcləmələrinin artması onun banklar qarşısında öhdəliklərini vaxtında yerinə yetirməməsinə və kredit münaqişələrinin çoxalmasına gətirib çıxara bilər.
Ona görə də varlıların pulu (depozitləri) hesabına kasıblara ayrılan bahalı kreditlər depozit faizlərinin yüksək olması səbəbindən bir tərəfdən varlıları daha da varlandıra, digər tərəfdən kredit öhdəliklərinin ağır olması ucbatından kasıbları bir az da yoxsullaşdıra bilər. Odur ki, əhaliyə məsləhətim ondan ibarətdir ki, “məsuliyyətsiz borc vermə” prinsipləri ilə işləyən bankların kreditləri hesabına sosial və maddi problemlərini həll edərkən ehtiyatlı olsunlar.
Mənbə: Mİlli.Az
XƏBƏR LENTİ
Yerə asteroid yaxınlaşır
Mobil telefonların idxalı azaldıb
Şumaxerin taleyi necə olacaq?
Körpələr niyə qusur?
Tez arıqlamağa kömək edən 3 idman hərəkəti
İlk əlcəklər
Rusiyada bir gündə 10 mindən çox “iPhone 7” satıldı
Prezident İlham Əliyev bir sıra görüşlər keçirib
Bu gün Azərbaycanın Milli Qəhrəmanının doğum günüdür
"Bəy çoxdan toy etməyə hazırdır, mənim cavabımı gözləyir" - Mətanət Əsədova
Ölkəmizdə yay vaxtı ləğv ediləcək
İlham Əliyev: “Biz döyüş meydanında nə ediriksə, özümüz edirik”
İnstagram-da izlənməkdən bu yolla qurtulun-FOTO
Görün pişiklər üçün nə ixtira etdilər... – FOTO
Gözəlliyin karyerada rolu
Qısa zaman ərzində çəki atmayın!
Türkiyədən ermənilərə "qırmızı işıq"
WhatsApp-da daha bir yenilik
İldə iki dəfə bu hamımızı narahat edir
Gəncədə bu gün muzeylərə ziyarət pulsuzdur
Kondinsionerin uşaqlara MƏNFİ TƏSİRİ
Şeytanla danışdığını dedi hər kəsi qorxutdu-FOTO
Övladlığa uşaq götürən xarici məşhurlar
Kişilər ağıllı qadınlardan qorxur?
"Sannois" ləqəbli bəstəkar
Üç il ərzində lotoreyadan iki dəfə 4 milyon uddu
Qadın qış çəkmələri
Ramazan ayının 29-cu gününün duası
Bəs yatmasaq necə olar?
Azərbaycanda dolu yağıb - FAKTİKİ HAVA
I-IV qrupların abituriyentləri üçün qəbul imtahanı keçiriləcək
Ev işləri ömrü uzadır
Ordumuz düşmənin xeyli sayda canlı qüvvə və texnikasını məhv edib - RƏSMİ
Albert Eynşteyndən aforizmlər
Koronavirus peyvəndi ilk kimlərə vurulacaq?
Qızıl xeyli bahalaşdı
"Sen anlat Karadeniz" onları məhkəməyə verir
Velosipedə raket mühərriki qoyaraq rekord vurdu-FOTO
Vilayət Eyvazovdan Xocalıya YENİ TƏYİNAT
Hava haqqında
Bekhemin sürücülük vəsiqəsi əlindən alındı-SƏBƏB
Sağlam saçlara qovuşmağın yolları
Süd vəzi xərçəngi
Qarabağda sülh niyə yubanır?
Leyla Əliyeva qida təhlükəsizliyindən danışıb
Işıldayan dəri üçün 10 qızıl qayda
Qızıl yumurta
Daha bir prezident karatedə doqquzuncu dan aldı
Hava necə olacaq?
Dünyanın ən bahalı və lüks göydələni
- ŞƏRHLƏR