Təəssüflər olsun ki, dərslərin başlamasına iki aydan az vaxt qalmasına baxmayaraq, hələ də rəsmi qurumlar bununla bağlı ciddi bir açıqlama verməyib. Bildiyimiz kimi, 2020-ci il 3 mart tarixindən Covid-19 pandemiyası səbəbindən ölkəmizin bütün məktəblərində dərslər dayandırıldı. Etiraf edim ki, dünyanın bir çox ölkələri ilə müqayisədə bu problemə qəfil yaxalanmağımıza baxmayaraq, ölkəmizdə operativlik qənaətbəxş oldu. Çünki gözlənilmirdi, amma operativ şəkildə Teledərslər, qısa müddətdə yaradılan Virtual məktəb layihəsi təhsilimizi nisbətən vəziyyətdən çıxardı və tədris ilini pis-yaxşı başa vurduq. Lakin qarşıda bizi naməlum bir durum hələ də gözləməkdədir. Dərslər əvvəlki kimi olacaq, yoxsa, yeni bir sistem üzərindən gedəcək, bununla bağlı heç bir məlumat yoxdur. Keçən müddətdəki çatışmazlıqları müəllimlər də, valideynlər də anlayışla qarşıladı, lakin bu qədər zaman varkən yeni tədris ilinə ciddi şəkildə hazırlaşmamağımızı, yaranacaq problemləri bağışlamaq çətin olar. Dünyanın bir çox ölkələrində Təhsil Qurumları hələ may ayından A, B, hətta C varinatları üzərində işləyir, ictimaiyyətə müəyyən paketlər təqdim edir.
Hazırkı rəsmi durum onu göstərir ki, dərslər ənənəvi şəkildə, yəni siniflərdə əvvəlki qaydada keçiriləcək. Deyək ki, bu “A variantı”dır və qərarlılıq göstərib bu cür edəcəyik. Sual olunur, buna xalqımız hazırdımı, bunu qəbul edəcəyikmi? Çünki təhlükənin il sonuna qədər davam edəcəyi danılmaz fakt olaraq qalmaqdadır və belə olan halda az da olsa, bir qism valideyn övladlarını məktəbə göndərməkdən imtina edəcək. Onların bu mövzuda olan narahatlıqları da anlaşılandır. Belə olacağı təqdirdə, 30 faiz şagird məktəbə gəlməzsə, bu zaman nə baş verəcək? Heç düşünürükmü? O zaman yenə iki yerə bölünüb qanadı sınıq quşlar kimi doğru-dürüst uça bilməyəcəyik. Əgər bu cür olacaqsa belə, Təhsil Nazirliyi indidən maariflənmə işləri aparmalı, təlimatlar hazırlamalı, məktəb rəhbərlərinə təlimlər keçirilməli, valideynlər və şagirdlər üçün yaddaş kitabçaları hazırlanmalı, mütəmadi şəkildə məlumatlandırılmalı, valideynlər inandırılmalıdır ki, “biz övladınızı sizin qədər sevir və qoruya biləcəyik!” Əgər bu inam olmayacaqsa, ciddi problemlər yaşanacaq, söz-söhbətlər yayılacaq. Hər xırda problem sosial şəbəkələrdə qabardılacaq və təhsil idarəçiləri qınanacaqdır, yenə müəllimlər ortada qalacaq.
Bildiyimiz kimi, məktəb sadəcə bilik mərkəzi deyil. Məktəb sosial həyatdır, ailədir, dostluq, insanlıq, vətəndaşlıq mərkəzidir. Evdə oturub psixoloji gərginlik yaşamaq, monoton həyata məcbur olmaq, virusdan daha təhlükəlidir bəzən. Oturaq həyat tərzinin fəsadları isə daha çoxdur ki, bu gün bütün uşaqlarımız bunun əzabını çəkir. Onun üçün də məktəblərdə şərait yaradıb onları doğru düzgün qarşılaya bilsək, əlbəttə ki, yaxşı olar. Lakin yuxarıda da dediyim kimi, bunun üçün sistem qurulmalı, planlama aparılmalıdır. Bəlkə də, Bakı şəhəri ilə rayonlarımız arasında bir fərqli sistem də qurmaq olar. Çünki təhlükənin daha çox Bakıda olması göz önündədir. Bunun üçün də ola bilər ki, hansısa rayonlarda normal qaydada dərslər keçirilsin, digər şəhər və rayonlarda 3 günlük və siniflərin bölünməsi variantına gedilsin.
Bir çox ölkələr sinifləri 10-15 nəfərdən təşkil etməklə məsafəni qoruyub dərsləri keçməyi planlaşdırır. Düşünürəm ki, bizim də bu cür imkanımız olar. Bir növbəli məktəblərdə sinifləri iki yerə bölməklə sayı müəyyən səviyyəyə endirmək mümkündür. Bütün bu dediklərim əlbəttə ki, orda-burda səslənən təkliflərdir ki, sosial şəbəkələrdə rəsmi məlumat kimi tez-tez müzakirə olunur. “A variantı” hesab edilən bu variantla bağlı Təhsil Nazirliyinin ictimaiyyətin müzakirə üçün paket halında təklifinə böyük ehtiyac var. Necə qardaş Türkiyə, qonşu Rusiya edir.
Gələk “B variantı”na. Bu da açıq qalan məsələdir. Çünki dərslər onlayn şəkildə və teledərslərlə davam etməsi planlaşdırılırsa, yenə də öncədən əsaslandırılmalı, cəmiyyət məlumatlandırılmalıdır. Keçən zaman kəsiyində etiraf edək ki, böyük şəhərlərimizin bəzi məktəbləri onlayn dərsləri öz təşəbbüsləri və imkanları ilə qursalar da, kənd və rayon məktəblərindəki texniki problemlər buna imkan vermədi. Evlərdə çatışmayan bilgisayar problemi, internet problemi bunun bariz sübutudur. Burda müəllimlərin də onlayn dərs keçmə bacarığının mütləq olmadığını da nəzərə almalıyıq. Teledərslər isə, düşünürəm ki, sadəcə köməkçi variantdır, əksəriyyət şagirdin məzmunu teledərslərdən mənimsəyə bilmədiyi göz önündədir. Bu variant sadəcə keçilən dərsləri təkrarlamaq, əlavə bilik əldə etmək üçün faydalıdır. Bunun üçün də dərslər onlayn proqramlar vasitəsi ilə keçiləcəksə belə, indidən rəsmi onlayn tədris planı hazırlanmalı, dərslərin müddəti müəyyənləşdirilməli, hansı fənlərin zəruri olacağı vurğulanmalıdır. Yoxsa ki, bir müəllim dərsi 20 dəqiqə, bir müəllim 40 dəqiqə, bir müəllim hansısa fənni həftədə 4 saat, hansısa müəllim 2 saat keçəcəksə vahid təhsil sistemindən söhbət gedə bilməz. Bunun qiymətləndirməsi, tələbkarlığı, onlayn təhsilin təşkili və idarə edilməsi isə bir başqa və böyük problemdir.
Ən böyük problem də birinci, doqquzuncu, onbirinci siniflərdə yaşanacaq. Çünki birinicilər dərsə yeni başlayır, əgər onlayn dərs olacaqsa, onlara nə keçiriləcək və necə keçiriləcək? Məlumdur ki, birinci siniflər üçün Azərbaycan dilində internet resursları yox dərəcəsindədir. Yuxarı siniflər isə buraxılış və qəbul imtahanı verəcəklər, onların isə ciddi hazırlığına ehtiyac var. Yaxşı, qeyri-rəsmi razılaşaq ki, 9,10-11-lər onsuz da kurslara və repetitorlara üz tutur, adətən. Axı o da rəsmi şəkildə olmalıdır. Kurslar rəsmi vergi ödəyicisi və qeydiyyatda olan şirkətlər olduğu üçün hər hasnı bir rəsmi icazə olmasa dərslərə başlamayacaq, repetitorlar isə min bir əziyyətlə gizlənpaç oynayaraq, gizlənə-gizlənə dərs keçirlər.
Bütün bunlar onu göstərir ki, ciddi bir qərarsızlıq bizi gözləyir, qısa zamanda müzakirələrə və təkliflərə başlanılmasa, sentyabrda ciddi bir xaos yaşanacaq təhsil mühitində. Ümid edirəm və inanıram ki, Təhsil Nazirliyinin məsul şəxsləri bunları müzakirə edir, yaxın zamanda isə Operativ Qərargaha təkliflər paketi təqdim edəcək və sabit bir qərar çıxarılıb elan ediləcək.
1 600 000-a yaxın şagirdin, 150 000-ə yaxın müəllimin intizarla gözlədiyi yeni tədris ilində bizi nələrin gözlədiyini öncədən bilmək və hazırlaşmaq günümüzün ən ümdə vəzifəsi olmalıdır. Hələ ali təhsil müəssisələrini də nəzərə alsaq, demək olar ki, bu gün ölkənin düşünməli olduğu ən vacib məsələdir bu!
Şəmil Sadiq
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
XƏBƏR LENTİ
Dövlət katibi Con Kerri Azərbaycan xalqına müraciət etdi
Burak və Fahriye oğullarına bu ADI verəcək
Mustafa Sandaldan Defne Samyeli AÇIQLAMSI-FOTO
Qarabağda Ermənistan tərəfdən Azərbaycana qarşı vuruşan terrorçuların haradan gəldiyi məlum olub
Bütün dünyanı metro birləşdirəcək? - FOTO
Çimərliyə gedənlərin DİQQƏTİNƏ: Bu qaydalara ƏMƏL EDİN
10 erməni hərbçisi məhv edildi
Hava haqqında
Uşaqlara hansı yaşda hansı oyuncaq verilməlidir?
Hamiləlikdə istifadə edə biləcəyiniz bitki çayları
Gün var əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Almaniyanın ən çox qaçan futbolçusu
Əsgərlərimiz Ermənistan bayrağını erməninin özünə endirtdirdilər - VİDEO
DəmirBank “Məktəbli Bazarlığı” yeni güzəştli kredit aksiyasına başlayıb
Cenevrədə Azərbaycan və Ermənistan Xarici İşlər nazirlərinin görüşü başlayıb
Televizora çox baxmağın yeni riskləri üzə çıxıb
İaşə obyektlərində sanitar qovşaqlardan istifadə qadağan olunacaq? - AÇIQLAMA
Ay və Günəş bundan sonra tez-tez tutulacaq - PROQNOZ
Film üçün tanınmaz hala düşdülər
Uşaqlar hansı hallarda stress keçirir?
Alman kilsəsindən müsəlmanlara dəstək
Şöhrət hərisliyinə düçar olan Suzanna
Soyuq qış günlərində bədəni təmizləyən 3 pilinq
Günün ulduz falı
Məşhurların milyon dollara satılan əşyaları
7 yaşlı azərbaycanlı qız dünya çempionu oldu
İrem Helvacıoğlu aylar sonra Etiraf etdi
Onu bağışlamaq olarmı?!
Kamran Əliyev Azərbaycanın baş prokuroru təyin edildi - SƏRƏNCAM
“Kurtlar Vadisi Pusu”nun aktyoru mədəsini kiçiltdi - FOTO
Xəstəxanaya müraciət etmiş şəxsin qulağından görün nə çıxdı
Doğulacaq körpənin cinsini açıqladılar-FOTO
Artıq çəkidən necə xilas olmaq olar?
Qat-qat xəmirli börək (foto-resept)
Natalya Podolskaya ikinci dəfə ana olacaq
Gözəllik müsabiqəsində qalmaqal yaşandı-FOTO
Uçan Motosiklet təqdim olundu-FOTO
Axşam saat 20:00-dan sonra bunları yeməyin!
Onu unuda bilmirəm...
Acunun keçmiş həyat yoldaşı Şeymadan danışdı_FOTO
İnstaqramda ən çox izlənilən məşhurlar - Siyahı
Obama məşhurları Ağ evə dəvət etdi
Ridli Skot "Qladiator" filminin davamını çəkməyə hazırlaşır
Qurban Qurbanov: "Nəhayət..."
Daha bir təyyarə yoxa çıxdı
Tavada su börəyi
Qocalmağı gecikdirən maska.
"Makiyajsız çirkinsən" deyən izləyicisini cavabı ilə susdurdu - FOTO
Səbzi plov (foto resept)
Hadisə ailəsini sosial şəbəkələrdən SİLDİ