O 24 illik ömrünə şairliyi, bəstəkarlığı, rəssamlığı, gözəl səsi, işləməyi, oxumağı, professional şahmat oynamağı və əzabları və nəhayət vərəmlə mübarizəni sığdırdı.
Bir çiçək yeni açmağa başlar,
Görənlər bir çiçək həmən qoparar.
Ona toxunanlar həpsi vicdansız.
Könül çalan əfi, canavar, qansız.
Sonra çiçək incə boynunu büküb,
Göz yaşı yerinə zəhərlər töküb
Gündən günə solur tikana dönür
Gözündə parlayan səadət sönür.
Bunu 11 yaşındaykən, 1932-ci ildə Ərtoğrol Cavid yazıb. Həmişə necəsən sualına dünənkindən yaxşı sabahkından pis deyən, Cavid soyadının daşıdığı üçün bütün qapılar üzünə bağlı olan möhtəşəm insan yazıb. Mən deyərdim ki, Hüseyn Cavidin dahiliyi yazdığı əsərlərdən cox tərbiyə verdiyi övladları olub. Ən böyük əsəri onun Ərtoğrol idi. Canlı əsəri olan Ərtoğrol cəmi 24 il ömür sürdü. O elə bir qabiliyyət sahibi idiki, bilmirəm fələkmi qısqandı onu yoxsa Tanrı bizdən tez aldı ki, ona çox əzab verməsinlər. Uşaqlığından yazdığı şerləri nə biləydiki zaman ötdükcə özü yaşayacaq. Sanki özü özünün tale yolunu qabaqcadan yazırdı. Ona şair desəm ruhu inciyər. Çünki gözəl bəstələri vardı. Hətda 10 illik fortepiono məktəbini 3 ilə bitirmişdi. Rus dilindən yüksək səviyyədə nə qədər bəstələri tərcümə etmişdi. Müsiqi tərcümə etmək üçün gərək ədəbiyyatı da, dili də gözəl bilməklə yanaşı gözəl musiqi duyumun ola. İlk böyük əsəri fortepiano üçün yazılımış “9 Lariasiya” dır. (1941-42 Ü. Hacıbəyova ithaf olunub) . Skripka ilə fortepiano üçün poema (1941) Nizaminin “Sevgili yar gəlmiş idi” qəzəlinə, Nigar Rəfibəylinin “Eşq olsun”, Türkmən şairi Kəminənin “Leylanın vəsfi”. T. Rəsizadənin “Səninlə olaydım” və s. Şerlərinə roman və mahnılar bəstələmişdir. Böyük Vətən müharibəsi başlarkən “Sərhəddən məktub” simfonik balladasının və marşlar yazmış, “Şeyx Sənan”, “Məshəti” operaları bir sıra kamera və instrumental əsərləri yarımçıq qalmışdır. 1939-42 illərdə Azərbaycanın Dövlət Konservatoriyasında Bülbülün rəhbərlik etdiyi xalq musiqisini öyrənən elmi-tədqiqat kabinetində çalışmış burada musiqi folkloru nümunələrinin toplamasında iştirak etmişdi. Baş qoşsaydı dahi riyaziyyatçıda olardı. C.Məmədovun xatirələrində yazib ki, Ərtoğrol ona bənzədiyi və riyaziyyat imtahanını özü verə bilməyəcəyini görüb Ərtoğrola onun yerinə imtahan verməyi xaiş edib. Ərtoğrol isə bu xahişi yerə salmayıb və imtahana onun yerinə girib , imtahandan əla qiymət alıb. Əla bilmədiyi fənn yox imiş. Hətda atası bir dəfə deyib ki -oğlum bütün fənlərdən əla oxuyursan amma bir sənət seç onun dalıyca get. Dəftərlərində səliqəsi və xətti belə hər kəsi valeh edirdi. O “şahmat partiyaları” adlı dəftərində günün qrossmeysterlərinin seçmə oyunlarını yazıbmış. Kim baxsa hər birini xüsusi şərhlə yazdığı bu dəftərin sahibini peşəkar olduğunu düşünərdi. Bu qədər ömrə həm əzablarla yaşamağı həm işləməyi həm oxumağı necə sığdırırdı. Bunları dedim, amma gözəl səsidə var idi. Hətda gözəl rəssamlığı da vardı. Bir sıra əl işləri durur. “Xalq düşməni”nin oğlu olduğu üçün cəbhəyə deyil, Gürcüstanda yerləşən fəhlə batalyonuna işləməyə göndərilmişdi. Lakin vərəm yaxasına necə yapışdısa bu qabiliyyətiləri özündə cəm edən dahi insanı aldı bizdən. Zaman onda qalib gəldiyini düşündü amma o vaxtdan ucadaydı. Rəfail Hüseynov Cavidlər ailəsi haqda yazarkən gözəl ad qoyub kitaba “vaxtdan uca. “ Zaman həmişə dahilərin qarşısında acizdi. Zaman kecəcək, yaşa dolacaq ama Ərtoğrolun dahiliyi, qoyduğu əsərlər daim yüksəkdə duracaq. Onu ölüm apardı, amma ölümün gözlərinə baxıb öz əməlləri ilə onu ağlar qoydu.
Mən Ərtoğrolu qısa olaraq sizə anlatsam da, bu məncə cox azdı. 800 vərəqlik kitabı qısaltdım sizə. İnsallah sizə nəyi isə çatdıra bildim və tanımayanlara tanıtdım.
XƏBƏR LENTİ
Gözəl ayaqlara necə sahib olaq?
Tramp prezident seçkilərinə Maykl Penslə gedir
Ebru Şahin çimərlikdə-FOTO
Sezar salatı (foto-resept)
Ramazanın 16-cı gününün duası
Leonardonun adası hər kəsi təəccübləndirdi
Günün ulduz falı
Müdafiə Nazirliyində yeni kadr dəyişikliyi olacaq?
"Vsyo, ay Allah, özüm tapdım, lazım deyil"
İtirən bizik
Azərbaycan milli mətbuatının 142-ci ildönümü qeyd olunur
Bu da yeni Mustang
Azərbaycanda "ASAN qatar" sistemi yaradılacaq
Qadın boksçularımız Almatı turnirində yarımfinalda
Havay adalarında günəşdən qoruyucu kremin istifadəsinə qadağa qoyuldu
Payız tortu (foto-resept)
Koronavirusun daha bir fəsadı aşkar edildi
Böyük sirr açıldı: qadınların kişilərdən çox yaşamasının səbəbi bilindi
Serenaydan 1,5 milyonluq imza - FOTO
Mikayıl Müşfiqin doğum günüdür
Diri ilanbalığı uddu ölümdən döndü-FOTO
Azərbaycanın "Eurovision" mahnısı - VİDEO
Müəllim olmaq istəyənlər! Qəbul iyulun 3-də başa çatır
Avropanın ən qədim oxu zalı
Erməni analar: “Bizə yalnız İlham Əliyev kömək edə bilər” - VİDEO
Gündə 3 fincan qəhvə içənlər…
“Aşkı memnu”nun “Firdevs”i: "Varlı olmaqdan bezdim"
Şokoladlı top (foto resept)
Siqaretdən imtina edən şəxs 1 ilə yığdığı pulu görüncə AДћLADI
Gül börəyi (foto resept)
Ailə birlikdir!
Yaşayış yeri haqqında arayış elektronlaşdı
Payız pəhrizi necə edilər?
Bu ərazilərdə QAZ olmayacaq!
Sırğaları necə təmizləməli?
Ancelina Coli yenidən ana olacaq!-FOTO
Azərbaycanın ən uzunömürlü seçicisi səs verib
Praktik 4 üz maska
Ləziz salat (foto resept)
Wi-Fi şüalarının insan orqanizminə hansı təsirləri var?
Şvartsenegger uzunqulağı ilə məşq etdi - VİDEO
Azərbaycanda bir kəndin bütün sakinləri koronavirus yoxlamasından keçdi - VİDEO
Arqan yağının dəriyə təsiri
Azərbaycanda 5 gün iş olmayacaq
Mətbəxtə fərqli stullar
Hadisə sahib olduğu hər şeyi satır
Uşaqlar oxusun deyə (yardım edək)
Nə gözəl yaraşır insana gülmək...
2019-da mükafat almış it şəkilləri
Rusiya tək rəqib elan edildi
- ŞƏRHLƏR