Tbilisi Gürcüstanın paytaxtı, mədəniyyət mərkəzi, həm yerli, həm də Qərb mətbəxinin ləziz təamları ilə dillərdə məşhurdur.
Gəzinti və səyahətlər zamanı istər yerli, istərsə də xarici turistlərin iştəha ilə yedikləri “haçapuri”, eləcə də “düşbərə” (xinqali) gürcü mətbəxinə böyük maraq yaradır, təbii şirələr və “Barjomi”, “Nabeqlavi” mineral suları onların ürəyincə olur. Dünyaca məşhur olan bu suları içib ürəyin, için rahat olunca bu qədim tarixi və mədəniyyət ocağı olan Tbilisini elə gəzdikcə gəzmək istəyirsən.
Bu hissədə sizə gürcü mətbəxindən yazmaq niyyətindəyəm. Hər bir xalqın özünə məxsus mədəniyyəti və süfrə təamları var. Gürcü mətbəxinin də ən məhşurları ilə sizi bu xəbərim vasitəsi ilə tanış edəcəyəm.
Gürcü mətbəxi iki hissəyə bölünür - Qərb və Şərq. Qərbi Gürcüstan şərqə nisbətən kiçik əraziyə malikdir, lakin olduqca zəngin təbiətə və tarixi abidələrə sahibdir. Şərq hissəsinə mərkəzi də daxil edilər. Şərqi Gürcüstan mətbəxi qərbi Gürcüstan mətbəxindən fərqlənir. Qərbi Gürcüstan mətbəxinin inkişafına Türk mətbəxi təsir göstərsə də, şərqi Gürcüstan mətbəxinə İran mətbəxi öz rolunu tutur.
Gürcü mətbəxi məhz bu fərqliliyini 21-ci əsrdə də qoruyub saxladı.
Bunu ət və çörəkdən müxtəlif cür istifadə etmələri ilə sübut etmək olar. Məsələn: Gürcüstanın şərq hissəsində çörək buğda unundan bişirilir. Qərb hissədə isə çörək qarğıdalı unundan bişirilir. Şərq hissədə ət olaraq mal əti və qoyun ətindən istifadə olunduğu halda, qərb hissəsində əsasən toyuq əti, hindi əti yeyilir. Qaz və ördək ətini isə Gürcüstanın heç bir regionunda istifadə etmirlər.
Gürcü mətbəxi acılı və istiotlu olması ilə də seçilir. İndi isə gürcü mətbəxinin bəzi nümunələri ilə tanış olun.
Tbilisiyə gələn istənilən turist bir ədəd olsun "Xaçapuri" yemədən getməz. Pendir çeşitləri ilə zəngin olan gürcü mətbəxi,
ən dadlı pendirli qida kimi xaçapurini göstərirlər.Onu müxtəlif formalarda bişirirlər.
Ən geniş yayılmış forması dörd künc, və dairəvidir.
Gürcü xəngəli (Xinqali):
İstənilən azərbaycanlı gürcü mətbəxi deyərkən ilk olaraq gürcü xəngəlini xatırlayır.
Onu həm suda qaynadaraq bişirirlər, həm də yağda qızardaraq.
Pxali.
Bu salatdır. Hansı ki, ispanaqdan (çuğundurla sevənlər ispanağı çuğundurla əvəz edilər) hazırlanır.
Tərkibinə daxildir:
Kələmin bütün növləri,qoz,ispanaq (ancaq yarpaq sahəsi), şüyüd, cəfəri,sarmısaq,üzüm sirkəsi,göy soğan,istiot,duz.
Mçadi:
Tarixən gürcü (qərb) xanımları qarğıdalı unu ilə suyu qarışdıraraq xəmir yoğuraraq bişirərdilər. Hansı ki, ikinci çörək adlanırdı.
İldən ilə mçadi də dəyişikliklərə uğrayaraq hazırkı formasını tapıb. Onu qeyd edim ki, mçadinin tərkibinə əlavə olaraq yağ, sud, və ya kəsmik qatırlar. Kim istəsə hətta xəmirin ortasına hər hansı bir pendir növündən əlavə edib yağda qızardır. Əlbəttə ki, xarici görünüşünü də hər kəs öz zövqünə görə hazırlayır.
Lobio (Lobya):
Bu hər kəsin bildiyi lobyadan hazırlanır. İki çür növü var.Biri qatı halda, digəri sulu xörək halında hazırlanır.
Qatı olan lobionun hazırlanmasına soğan, əvvəlcədən bişirilmiş, suyu süzülmüş lobya, pamidor, göyərti(çəfəri, şüyüt) daxildir. Hamısı bir qabda qovrulur üzərinə göyərti səpilərək süfrəyə verilir.
Duru halda olan lobio isə hər birimizin bildiyi lobya sousudur. Yağda soğan qovruraraq üzərinə lobya və bir qədər su əlavə edərək tam bişməsini gözləyirlər. Nəticədə lobio hazır olur.
Çürçxela:
Müharibə illərində əsgərlərin qidasını təşkil edən bu şirniyyat növü eyni zamanda enerji və immun mənbəyi hesab olunur.
Nazuki Kada:
Bu şirniyyat növüdür. Hansı ki, istənilən gürcü süfrəsində görmək mümkündür. Bizim hər birimizin tanıdığı kətə Nazuki kadadır.
Pelamuşi:
Bu daha çox pudinqi xatırladır. Lakin Gürcu toylarında daha çox rast gəlinir. Adətən qonaqlıq süfrəsi üçün hazırlananda qırmızı üzüm şirəsi əlavə edilir (qırmızı rəng üçün.) Ağ üzüm şirəsini isə yalnız və yalnız toy masası üçün hazırlayarkən əlavə edilir. Pelamuşinin bəyaz olması gəlinin məsumluğunun simvolu hesab edilir.
Bir çox yeməklər isə bizim mətbəxlə bənzərlik təşkil edir. Məsələn Şaşlık (Kabab), Dolma (kələm dolması), Xarço (Piti) və.s. Hər şeydən əlavə onu da qeyd edim ki, istənilən gürcünün bayram süfrəsini qızardılmış toyuqsuz təsəvvür etmək mümkün deyildir.
Gürcü mətbəxi o qədər zəngindir ki, bacardıqca seçərək sizə təqdim etdim.
Ardı var...
XƏBƏR LENTİ
Şeron Stoun məşhur səhnəni yenidən canlandırdı
Həkimlərə müjdə - maaşları artırıldı!
Sinoptiklərdən xəbərdarlıq: hava çönəcək
Kerem yayılan gizli mesajlarından danışdı
Azərbaycanda səslə idarə olunan mini-kompüterlər yaradılır
Yerə yaxınlaşan "Ölüm asteroidi" təhlükə yaradacaqmı? - Rəsədxanadan CAVAB
Filiz Akının başına 11 tikiş vuruldu-FOTO
Bir aya 10 kiloqram arıqladı - FOTO
Cəlbedici insanların 4 xüsusiyyəti
Başqalarını koronavirusa yoluxduranlar cinayət məsuliyyətinə cəlb oluna bilər - RƏSMİ
Günün qoroskopu: hədiyyə alacaqsınız
HAVA necə olacaq?
Ermənistan mağazalarında Azərbaycan adı
Qurban bayramı ərəfəsində bəzi rayonlardan iribuynuzlu heyvanlar satışa çıxarılmayacaq
Bu telefonlarda Vatsap sabahdan işləməyəcək
Azərbaycan dəmiryolları iş rejimini dəyişdi
Saç tipinə görə daraq seçimi
Kişilərə görə ideal qadının xüsusiyyətləri
Ebru Şallı aylar sonra ilk dəfə
Əgər Allah varsa, niyə şər də var?
Binalara istilik nə vaxt veriləcək?
Xurşidbanu Natəvanın dünyadan köçdüyü gündür
Bu qatarın bileti 2 min dollara yaxındır
Malların saxlanma şəraitinə diqqət edin!
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-20
“Best Model of the World” müsabiqəsinin ikincisi hər kəsi TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
Selfie çəkdirənlər cərimə olunacaqlar
“33 milyon insan epidemiyadan öləcək”
Çobanyastığı maskası
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 3 MART
Tatlısəsin evlilik xəbəri yayıldı-FOTO
Qadin.Netlilərin tərcümeyi-halı (2)
"Uğursuz" dahilər
Azərbaycanda bu gün 130 nəfər COVID-19-a yoluxub, 142 nəfər sağalıb, bir nəfər vəfat edib
DKNY-dən milyon dollarlıq ətir
Heyran olacağınız rəsmlər
Evdə hazırlanan darçınlı maskalar
Məhkum öz istəyi ilə 24 saat açıq havada gəzə biləcək
Azərbaycanda yeni telekanal açılır
Azərbaycan prezidenti 4 saylı Bakı “ASAN xidmət” mərkəzinin açılışında
Prezident ad gününü belə qeyd etdi-FOTO
Millimizin baş məşqçisi biabırçılığı belə şərh etdi
Miniatür əl işləri
Koronavirusun mənşəyi ilə bağlı AÇIQLAMA
Maksim Allaya xəyanət edir?
ATƏT: Dağlıq Qarabağ münaqişəsi hərbi yolla...
Ağdama sonuncu gedişim...
Antik dünya haqqında səhv bilinən faktlar
Dodaqlara qulluq
Uşaqlar uçun xəz papaqlar
- ŞƏRHLƏR