Uşaqlara təsirli göstərişlər necə verilməlidir?
Nümunə:
"Zəhmət olmasa, oyuncaqlarını toplayarsan?", desəniz, bu yalnız sadə bir istəkdir.
"Yeməkləri yerə atmağı kəs!", ya da "Bura gəl, yerə atdığın paltarını bu dəqiqə yerinə qoy!" cümlələri tam olaraq əmr cümlələridir. Sözə qulaq asmayan uşaqların ana-ataları onlara təsirli və açıq şəkildə əmr cümlələri ilə müraciətdə səhvə yol verirlər. Hər bir ana və ata uşaqlarının düzgün davranışı ilə əlaqədar doğru əmrləri verməyi öyrənməlidir. Əmr vermək deyiləndə, burada hərbi sistemdəki kimi komandirin əsgərlərə verdiyi əmrdən söhbət getmir. Sözə qulaq asmayan uşaqlara doğru şəkildə əmrlər, göstərişlər verilməsi necə olmalıdır və nə zaman verilməlidir?
Uşağınızın müəyyən bir arzu olunmayan davranışına son vermək istədikdə, bunu ona istək şəklində bildirərəkən uşaq əməl etməkdən imtina etdikdə əmr cümlələrinə keçmək zamanı gəlmişdir.
Deyək ki, qonaq otağına girirsiniz və yeddi yaşındakı qızınızın (oğlunuz) yeni aldığınız divanın üstündə tullandığını görürsünüz. Bu vəziyyətdə həmin dəqiqə üzünüzə ciddi ifadə verərək ona tərəf gedin; gözlərinin içinə baxın; gözünüzü onun gözündən ayırmadan ona adı ilə səslənərək sərt bir səs tonu ilə açıq əmrinizi verin. Ona belə deyin: "Aydan, mebellərin üstündə tullanmaq ev qaydalarına ziddir. Bu dəqiqə divandan aşağı en!" Bu halda uşağın açıq şəkildə başa düşəcəyi formada əmr vermiş olursunuz.
Nə deyilməsi açıq şəkildə anlaşıla bilməyən, qeyri-müəyyən göstərişlər valideynlərə kömək etməyəcək. Məsələn, " Buraya gəl və oyuncaqlarını topla", desəniz uşağın sizi dinləmək ehtimalı yüksəkdir. "Bu oyuncaqların çarəsinə bax", desəniz, belə bir göstərişə əməl edilməsi ehtimalı çox azdır.
Yadda saxlamalısınız ki, əmr və ya göstəriş verərkən sual vermək, yaxud "Divanın üstündə tullanmaq xoş deyil", kimi bir şərh vermək işə yaramaz. Nə badə uşağa " Niyə divanın üstündə tullanırsan?" kimi sual verməyəsiniz. Bəziləri, misalçün, gülüb "Çox əyləncəlidir, ona görə", deyə cavab da verə bilər. Uşaq pis davranış sərgilədiyi vaxtda ona tətbiq ediləcək qaydanın səbəblərini də izah etməyə səy göstərməyin. Qanun-qaydalar haqqında izahatın zamanı ya uşağın qaydaya zidd davranmasından əvvəl olmalıdır, ya da pis davranışa son verməsindən sonra olmalıdır.
Bir də valideynlərin uşaqları pis davranışlarına görə danladıqları zamanı işlətdikləri səhv cümlələr olur; məsələn, Aydan nümunəsində valideyn Aydana belə deyir: "Divanın üstündə tullana bilməzsən. Bu divan heç bilirsən neçəyə alınıb? Kreditlərin ödənilməsi hələ də bitməyib. Borcumuz var. Tullanmaq səbəbindən divanın yayları yerindən çıxa bilər." Bu sözlər əvəzinə Aydana birbaşa olaraq "Düş divandan aşağıya" deməlisiniz.
Hesab edək ki, Aydan əmr etdiyiniz halda da sizə qulaq asmadı və divanda tullanmağa davam etdi. Bu zaman hansı qərarı verməlisiniz?
Ardı növbəti xəbərdə izah olunacaq.
Linn Klark "SOS! Ana-atalara kömək"
Tərcümə: Ceylan Mumoğlu
XƏBƏR LENTİ
"Qoyun" peçenyesi(foto resept)
Prezident sərəncam imzaladı: 8 milyon ayrılsın
Naringili peçenye (foto resept)
"WhatsApp" sevgililərin arasını vuracaq
Təhsil Nazirliyindən virtual dərslərlə bağlı tövsiyələr
Məmurun əlindəki qovluq canlı yayımda rəngini dəyişdi - VİDEO
Azərbaycanda dördəm doğulub
Hamiləlik dövründə körpənizlə danışın
Britni Spirs ərə gedəcək - FOTO
Melanya Trump Helsinkiyə paltoda getdi-FOTO
Gözəl qadın, ağıllı qadın
"O ayran məni şoka saldı"
Azərbaycanda həkim çatışmazlığı var? - RƏSMİ
Dövlət Qulluğuna imtahan verənlərə şad xəbər
Avtobuslarda gedişhaqqını artırmaq istəyirlər
TƏBİB-dən əhaliyə ÇAĞIRIŞ
Arıqlamaq istədi böyrəyini itirdi-FOTO
Yod çatışmazlığı hansı fəsadları törədir?
Sabahın HAVAsı
Ramazanın ilk günü üçün dua, imsak və iftar vaxtı
Məşhur aktyor 6-cə dəfə ata olacaq
Zoğal kompotu (foto resept)
2018-in gəlinlikləri
Hande və Murat EVLƏNİR-FOTO
Hamilə qalmazdan əvvəl uşağını dinləyir
Əsgərə Məktub!
Google-da nə axtarırlar?
Bananın bilmədiyimiz tərəfləri
WhatsApp üçün yeni bir xüsusiyyət daha əlavə edildi
Günün qoroskopu: hadisələrin inkişaf məcrasını müşahidə edin
Kirayə mənzil bazarında durğunluq: səbəb nədir?
AŞPA-nın yaz sessiyası öz işinə başlayır
Deniz Akkaya bu dəfə "qəssab" oldu-FOTO
Azərbaycanlı gəncin qeyri-adi istedadı hər kəsi təəccübləndirdi
Bu gecə göydən ulduz yağacaq
Ramazanın 18-ci gününün duası
Lənkəran düyüsü süfrələrə qayıdır
Peşəkar boksçumuz Moskvadan qələbə ilə döndü
"ASAN xidmət"dən möhtəşəm yenilik
Murat yeni albom yazdırır-FOTO
Günün qoroskopu:Heç kəsi qəlbinizə buraxmayın!
Maksim Şevçenko: “Mən ədalətin tərəfindəyəm” - VİDEO
Kolumbiya gözəllik kraliçasını seçdi-FOTO
Məşhur Bloger Həbs Olundu-SƏBƏB/FOTO
86 yaşlı alpinist QƏRARINDAN DÖNDÜ-SƏBƏB
Azərbaycan cənnəti qışda
DİQQƏT! WhatsApp-da yeni problem var
Günorta yaranan baş ağrılarının səbəbləri
Dua Lipa hər kəsi təəccübləndirdi-FOTO
Günün ulduz falı
- ŞƏRHLƏR