Sinifli cəmiyyətin yaranması ilə monoqam ailə münasibətləri də yaranmışdır. Bu baxımdan da ailə cəmiyyətin mühüm təsisatlarından biridir. O, bir çox ictimai elmlərin tədqiqat obyektidir.
Ailə - nigah və ya qan qohumluğuna əsaslanan, məişət ümumiliyi və qarşılıqlı mənəvi məsuliyyətlə bağlı olan kiçik sosial birlikdir. O, hər bir cəmiyyətin sosial strukturunun mühüm komponenti olub, çoxlu sosial funksiyalar yerinə yetirməklə həmin cəmiyyətin inkişafında mühüm rol oynayır.Nigah ailənin hüquqi əsasıdır. O, qadınla kişi arasında rəsmi qaydada bağlanılan müqavilədir.
İnsan ailədə dünyaya gəlir, onun vasitəsilə uşaqların ilkin sosiallaşması və tərbiyə edilməsi başlayır. Həmiçinin böyüyə hörmət və qayğı göstərmək vəzifəsi ailədə reallaşır. Ailənin əsası cəmiyyət tərəfindən bu və ya digər formada müəyyən edilmiş kişi ilə qadın arasında nigah ittifaqıdır. Nigah kişi ilə qadın arasında, valideynlərlə uşaqlar arasında münasibətləri qəti müəyyənləşdirir, müəyyən normalara salır, bununla da ona sosial təsisat xarakteri verir. Ailəyə kiçik sosial qrup kimi də baxmaq olar. Ailənin mahiyyəti onun qurluşunda, formalarında, funksiyalarında və bir də ailə üzvlərinin ailədə rolunda ifadə olunur.
Ailənin funksiyaları bir tərəfdən ailə – cəmiyyət, digər tərəfdən ailə – şəxsiyyət qarşılıqlı təsiri sistemini əks etdirir. Cəmiyyətin sosial təsisat kimi ailəyə olan tələbləri təkamül nəticəsində dəyişir və bunun müqabilində onun funksiyaları da fərqlənirlər. Müasir ailənin yerinə yetirdiyi funksiyalar aşağıdakılardır:
1.Nəsil artırma;
2.Tərbiyəetmə;
3.Təsərrüfat – iqtisadi;
4.Rekreativ (qarşılıqlı kömək, sağlamlığın qorunması və s.);
5.Kommunikativ (əlaqə, ünsiyyət);
6.Tənzimləyici (ailədə ilkin sosial nəzarət);
7.Yaşlı nəslə qayğı.
Ailənin quruluşu dedikdə onun üzvləri arasında münasibətlərin – mənəvi, əxlaqi, nüfuz, hakimiyyət və s. cəmi nəzərdə tutulur. Ailələri 1.avtoritar və 2.demokratik quruluşlara bölürlər. Tabeçilik münasibəti olan ailələr avtoritar, hər kəsin şəxsi rollarına görə vəzifələrinin bölündüyü ailələr isə demokratik ailələrdir.
Ailələrin formaları dedikdə isə onların nigih tipləri başa düşülür. Müasir cəmiyyətdə əsasən monoqam (ər – arvad arasında) ailələrə təsadüf edilir. Bundan başqa poliqam ailələrə də rast gəlinir.
Hər bir ailənin daşıdığı rola görə münasibətləri dedikdə, həmin ailə üzvlərinin bir-birinə qarşı norma və münasibətlərinin məcmusu nəzərdə tutulur. Qadının uşaq tərbiyə etməklə, ev işləri ilə məşğul olduğu, kişinin rəhbər olub, mülkiyyətin təkbaşına sahibi, təminatçısı olduğu monoqam ailədə patriarxal ailə münasibətləri dəyişir, demokratik ailə münasibətləri müasir həyat tərzinin əsasını təşkil edir.
Ailə sosial təsisat kimi cəmiyyətin yaranması ilə eyni vaxta meydana gəlmiş və onlar arasında münasibətlərə qəbilə – tayfa adətləri nəzarət etmişdir.
Ailə əsasən aşağıdakı mərhələlərdən keçir:
1) İlk nigahın bağlanması – ailənin yaranması.
2) İlk uşağın dünyaya gəlməsi.
3) Axırıncı uşağın dünyaya gəlməsi.
4) Boş yuva – uşaqların böyüyüb yeni ailə qurması.
5) Ailənin mövcudluğunun sonu – ailə başçılarından birinin vəfatı.
Ailə tərbiyəsi geniş imkanlara malikdir. O, ünsiyyət əmək və şəxsi nümunə, davranışın qiymətləndirilməsi, mükafatlandırma və cəzalandırma kimi təsir formalarından istifadə edir. Ailə ünsiyyəti uşaqların intellektual qabiliyyətinin stimullaşdırılmasında böyük rol oynayır. Sosioloji tədqiqat göstərir ki ailə tərbiyəsinin səmərəliliyi onun tərkibindən (bütöv və ya yarımçıq olmasından), mənəvi-psixoloji iqlimindən, sosial istiqamətindən, valideynlərin şəxsi nümunəsi və nüfuzundan, onların ümumi və pedoqoji mədəniyyətindən, uşaqlarla ünsiyyətin xarakterindən asılıdır.
Ailənin formalaşması və fəaliyyət göstərməsinə spesifik şərait (yaşayış yeri, sosial-sinfi və milli mənsubiyyət, maddi vəziyyət, ailə üzvlərinin təhsil, mədəni səviyyəsi, ailənin mənəvi və iqtisadi əsası) təsir göstərir.
XƏBƏR LENTİ
Bakıda "Pul Paylayan" Aparat Peyda Oldu
İşçi etikası
Pomidor və yaşıl bibər möcüzəsi
​İpoteka ilə ev almaq istəyənlər, mütləq oxuyun!
Azərbaycanda qapalı formada aorta anevrizması əməliyyatı həyata keçirilib
2016-ci ilin seçilmiş saç modelləri
Putinin Qarabağ şərti açılır
Uşaqdakı məsuliyyət hissi nə dərəcədədir
Hakan Şükürə qızıl ayaq
Sezar salatı (foto-resept)
Azərbaycanda xilaskar həkim mükafatlandırıldı
Adəm, naqqaş, altın və daha 50-ə yaxın söz orfoqrafiya lüğətindən çıxarılır - SƏBƏB?
Mümkünsüzü mümkün etdi-FOTO
Dünyanın ən gözəl və qeyri-adi meşələri
Tər qoxusunun qarşısını necə almalı?
Novruz bayramında qeyri-adi hadisə olacaq
Hamı üçün pulsuz internet
Uşaqlarda otit xəstəliyi
Nazirlik rüşvət alan direktorla bağlı araşdırmaya başladı
Dünyanın ən yaşlı qadını - FOTO
Bergüzar Korel məhkəməlik oldu-SƏBƏB
Azərbaycan ordusu düşməni sıxışdırır - RƏSMİ
Şuşada fəaliyyət göstərən çörək istehsalı müəssisəsi qida təhlükəsizliyi qeydiyyatından keçdi
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-3 Sentyabr
Maksim səhhətinə görə uzun müddət oxumayacaq-FOTO
Avropanın təkcə bu ölkəsində koronavirusa yoluxma halı qeyd olunmayıb
HAVA necə olacaq? 8 İyul
Əl əməyi, göz nuru
Danışırsan, doğru danış
DİM abituriyentlərə müraciət etdi
Qısa donlar
Ermənistan ordusu atəşkəsi pozub
Kamran Əliyev Azərbaycanın baş prokuroru təyin edildi - SƏRƏNCAM
Üzü qardan qorumağın yolları
Xəbərdarlıq: “Facebook” profilinizi bağlayın!
Kökəlmək istəməyənlər üçün evdə hazırlaya biləcəyiniz 2 sağlam şirniyyat
Xamada toyuq filesi (foto resept)
Hörüklü saç düzümləri
Günün qoroskopu:Pullarınızı ağılla, məntiqlə xərcləyin
Bu il Bakıda XII sinfi bitirənlər də olacaq - 655 nəfər
Son model divar rəsmləri
Ukraynada dəb həftəsi
Mehmet Ali Erbil yenidən xəstəxanada
Nostradamusun proqnozu gerçəkləşir: "İrma", "Mariya", "Harvi" haqqında inanılmaz ÖNGÖRÜ
Sarı İt ili ən çox kimləri SEVİNDİRƏCƏK? - İllər üzrə 2018-ci ilin PROQNOZU
Dünyanın ən sürətli avtomobili satılacaq
Bədən qulluq üçün evdə hazırlaya biləcəyiniz 3 pilinq
Bu ilki tələbə qəbul planı üzrə vakant yerlərin sayı açıqlandı
Disney qəhrəmanlarının real həyatda oxşarları
Bir qrup hərbçimiz “Şuşanın azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edildi -Siyahı
- ŞƏRHLƏR