Heç keçməyən, gecə gələn öskürəklər astmanın xəbərçisi ola bilər. Yaz aylarında artan astmanın diaqnoz və müalicəsi çox əhəmiyyətlidir.
Xüsusilə bahar və yaz aylarında astma xəstəliklərinin qarşısını almaq üçün üçün bir sıra tədbirlər alınması lazımdır.
Astma nəfəs darlığı və sinədə sıxışma hissi ilə ortaya çıxır.
Astma alınan havanı hava kisəciklərinə çatdıran və hava yolları deyilən kiçik borucuqların daralması nəticəsində ortaya çıxan bir xəstəlikdir. Xəstəlik hava yollarının tıxanmasının səbəb olduğu hücumlar halında özünü göstərir. Astma xəstələrinin həkimə müraciət səbəbləri ümumiyyətlə; öskürək, nəfəs darlığı, xırıltılı nəfəs alıb vermədə çətinlik və sinədə sıxışma hissidir. Bu ifadə edilərin astma diaqnozu qoyulmasına yardım olan xüsusiyyətləri isə təkrarlayıcı olmaları, gecə və səhərə qarşı ortaya çıxmaları, bəzi alergik maddələrə məruz qalınması və ya idman sonrası təkrarlanlarıdı. Astma diaqnozu, ətraflı xəstə əhvalatı, müayinə tapıntıları və tənəffüs funksiya testləri ilə qoyula bilər.
Hamiləykən çəkilən siqaret körpənin astma riskini artırır.
Astmanın ortaya çıxmasının risk faktorlarının başında; yaxın qohumlarda astma xəstəliyi olması və adamda atopik dermatit və ya allergik rinit kimi başqa bir allergik xəstəliyin varlığı gəlməkdədir. Bunun xaricində artıq çəkili olmaq, siqaret çəkmək, tütün tüstüsünə məruz qalmaq (passiv içicilik) və ananın hamiləlikdə siqaret çəkməsi astmanın ortaya çıxma riskini artırmaqdadır. Ayrıca bəzi peşə qruplarında astmanın daha sıx görüldüyü məlumdur. Bunlar fermerlər, bərbərlər və emalat sənaye işçiləridi.
Bahar aylarında astma və digər allergik xəstəliklərin təsirlərini azaltmaq üçün alınması lazım olan tədbirlər:
• Yağışsız quru havalarda külək varsa, çölə çıxılmamalıdır. Çölə çıxmaq üçün havadakı tozları təmizləyən gözəl bir yağış sonrası seçim edilməlidir.
• Allergen hava qarışığına səbəb olan çəmən biçmə, yabanı ot təmizləmə kimi bağça işlərindən uzaq dayanılmalıdır.
• Çöldə geyilən paltarlar evə dönüncə dəyişdirilməli və duş alınaraq dəri və saçlardakı tozlar da təmizlənməlidir.
• Bahar dövründə paltarlar, dəsmallar tozcuqların yapışmaması üçün çöldə qurudulmamalıdır.
• Çölə çıxarkən geniş kənarlı eynəklər taxın. Çox allergik quruluşa sahib insanlar və astma xəstələri allergiya maskaları da istifadə edə bilərlər.
• Toz miqdarının çox olduğu dövrlərdə şikayətlər başlamadan allergiya dərmanlarını alınmalıdır.
• Toz sıxlığının çox olduğu saatlarda qapı və pəncərələr bağlı tutulmalıdır.
• Toz miqdarının çox olduğu günün ilk saatlarında xarici fəaliyyətlərdən uzaq dayanılmalıdır.
• Evdə və avtomobildə şüşə açmaq yerinə baxımları nizamlı edilən və filtrli kondisionerlər istifadə edilməlidir.
• Ev təmizliyi vakuumlu bir süpürgə ilə edilməlidir.
Dərmanlar mütləq həkim tərəfindən müəyyən edilməlidi.
Astma müalicəsində iki növ dərman qrupu istifadə edilməkdədir. Bunlar xəstəliyi müalicə edən və ya nəzarət edən dərmanlar və rahatlaşdırıcı dərmanlardır. Ümumiyyətlə nəfəs yolu ilə alınan bu dərmanlar, ağciyərə birbaşa çatmaqda və yan təsirləri daha az olmaqdadır. Astma müalicəsində istifadə edilən dərmanlar nəzarətedici dərmanlardır. Bu dərmanlardan uzun müddət həkim nəzarətində və nizamlı istifadə edilməlidir. Astma xəstələri üçün müalicə edici xüsusiyyəti olmayan rahatlaşdırıcı dərmanlar isə daralmış olan hava yollarını sürətli bir şəkildə genişlədərək xəstənin rahat nəfəs alıb verməsinin təmin etməkdədir. Astma müalicəsində hansı dərmanların nə qədər müddətlə və hansı vəziyyətlərdə istifadə edilməsi mütləq həkim tərəfindən təyin olunmalıdır.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR