Özofagusun daxili döşəyici təbəqəsindən inkişaf edən bədxassəli şişdir. Orqanın daxili təbəqəsindən inkişaf edən şiş, yemək borusunun içində aşağı, yuxarı və içəridən çölə doğru yayılır. Eyni zamanda limfa və qan damarları yoluyla da orqanizmin digər sahələrinə sıçraya bilər.
Ortaya Çıxması Necədir?
Özofagus xərçəngləri dünya üzrə bütün xərçənglər arasında 6-cı sırada yer alır. Bütün xərçənglərin yüzdə 1,5-2-i, həzm sistemi xərçənglərinin isə yüzdə 5-7-i təşkil edir.Görülməsi coğrafi bölgələrə görə dəyişir.Xüsusilə şərq bölgələrində çox görülür. Özofagus xərçəngi, 50-60 yaşlarında çox görülür, 30 yaşın altında nadir hallarda (%0,2) görülür. Kişilərdə qadınlara nisbətən təxminən 3 dəfə daha çox rast gəlinir.Özofagus xərçəngi, xəstələrin yarısında yemək borusunun orta hissəsində, üçdə birində alt hissəsində, geri qalanında isə üst hissəsində yerləşir. Yaşayış yerinə görə tətbiq olunan müalicə üsulları də dəyişiklik göstərir.
Özofagus xərçənginin səbəbləri, risk faktorları nələrdir?
Özofagus xərçəng xəstəliklərində risk amilləri:
–Siqaret, alkoqol istehlakı və maddə bağlılıqları,
–Qidalanma ilə bağlı faktorlar,
–Genetik və ekoloji faktorlar,
–Xərçəngə səbəb olan digər xəstəliklər də sadalana bilər.
ABŞ və Qərbi Avropada Özofagus xərçənginin ən mühüm səbəbi siqaretvə alkoqol istehlakıdır.Özofagus xərçənginin tez-tez görüldüyü digər bölgələrdə qidalanma ilə bağlı amillər siqaret və alkoqoldan daha ön plandadır.Alkoqolun təsiri tək başına olduqca az olub, siqaret ilə birlikdə Özofagus xərçəng riski doza və müddətə müvafiq olaraq çox yüksəlir.
Qidalanma ilə bağlı Faktorlar
Beta karoten, A, B, C, E vitaminləri, fol turşusu, riboflavin (vitamin növü),mineral və metallardan maqnezium, sink, selenyum,molibdenin antioksidant təsirləri, hüceyrə regenerasiyası və hüceyrə bölünməsi üzərindəki təsirləri məlumdur. Bu maddələrin kifayətsiz qəbul edilməsi xüsusilə buğda, qarğıdalı və düyüdən zəngin, təzə meyvə və tərəvəzdən qıt olan pəhriz nəticəsində önəmli risk yaratmaqdadır. Siqaret, alkoqol, təzə tərəvəz və meyvənin normadan az qəbul edilməsi, Özofagus xərçəngi üçün risk yaradan ən mühüm 3 amil kimi qəbul edilmişdir. Bu 3 amil Özofagus xərçəng xəstəlikli xəstələrdə %83 nisbətində müəyyən edilmişdir.
Qidalanma vərdişləri, xüsusilə də çox isti içkilərin çox miqdarda və tez-tez qəbul edilməsi əsas risk faktoru olaraq qəbul edilir.
Özofagus xərçənginin əlamətləri nələrdir?
–Udma çətinliyi
–Çəki itkisi
–Döş bölgəsində yanma və ağrı
–Qusma, qidaların ağıza geri gəlməsi
–Boyunda şişlik
–Anoreksiya- İştahsızlıq
–Səs tutulması
–Qanaxma
–Öskürək və boğulma hissi
Diaqnozu
Özofagus xərçəng xəstəliyi şübhəsi olan bütün xəstələrdəendoskopik müayinə ən mühüm diaqnoz vasitəsidir.Özofagoskopinin əhəmiyyəti yalnız diaqnoz qoyulmasında deyil, müalicənin nə şəkildə aparılacağının müəyyən edilməsi baxımından da böyükdür.
Müalicəsi
Özofagus xərçəng xəstəliklərində müalicənin növü ilk növbədəşişin mərhələsi və yeri olmaq üzrə bir çox faktora bağlıdır. Ancaq erkən təyin edilmiş faktlarda ən təsirli müalicə üsulu cərrahi müdaxilədir. Sadəcə cərrahi müalicənin və ya radioterapiyanınyetərli olmayacağı bəzi hallarda kombine (birlikdə) müalicələr aparıla bilər. İrəliləmiş xəstəlik hallarında cərrahi müalicə yalnız xəstənin qidalanmasının təminatına yönəlik olaraq edilə bilər.
Şişin yerləşdiyi yer də müalicə seçimində önəmlidir. Adətən Özofagusun 1/3 alt hissəsindəki şişlər cərrahi olaraq asan müalicə edilir. Üst hissədəki şişlərin isə cərrahi müalicə şansı daha azdır. Erkən lezyonlar cərrahiyyə üçün uyğun ikən ətraf toxumalara yayılım və metastazlar cərrahiyyə xaric üsulların axtarışını tələb edən səbəblərdir. Lezyonun boyu, dərinliyi və kütlənin total böyüklüyü müalicə seçimini istiqamətləndirə bilir çünki 7-8 sm-dən uzun şişlərin qonşutoxumalara yayılması ehtimalı çoxdur. Digər tərəfdən əlamətlərin müddəti də xəstəliyin mərhələsi baxımından əhəmiyyətlidir.
Fuad Nəzərov
XƏBƏR LENTİ
Köməksiz qalmış pişiyi xilas etdilər-Salyanda-FOTO
Günün qoroskopu:Uğurlu gündür!
Günün qoroskopu: gözləntiləriniz özünü doğrultmayacaq
Reyhanlı yay salatı (foto resept)
Ən praktik icadlar
Arı yeyən quşlar
İndi də dünyanın sonunu 2014-ə təyin ediblər
Seda Sayan cavanlaşmaq üçün məhkəməyə müraciət etdi
19 ədədi möcüzəlidirmi?
HAVA necə olacaq?- 2 APREL
Samsung "ikinci nəsil" saatlar satacaq
Uşaqları oğurladığı iddia olunan qadınla bağlı Rəsmi Açıqlama
Kremli əncir şirniyyatı (foto-resept)
Bakıda erməni dili kursunun təşkilinə başlanılır
Dəbli çəkmələr
Qarabağda “Qarabağ şikəstəsi” ifa edən əsgərimiz - VİDEO
Abdullah Gül Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
Bu günün hava proqnozu
Evdə dekorativ şam ağacının hazırlanması (2)
Günün ulduz falı
Velosiped təkərlərindən hazırlanan dekorasiya
Ürək pirojnası (foto resept)
Gün var əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
13 yaşlı bloger aya 1000 dollar qazanır-FOTO
Davamlı kitab alırsınızsa...
Xanımlarımıza yad güllər
Onlar bu evlərdə yaşayırlar
Koronavirusla bağlı SON STATİSTİKA
HAVA necə olacaq?-6 Noyabr
Atəşkəs yenidən pozuldu
Badımcan bükməsi (foto resept)
Ayıcıq və düyməli çiçək qurabiyə(foto-resept)
1587 zəvvar Məkkədən qovulacaq
Dırnaqları tez uzadan maska
Çiyələkli keks (foto resept)
Dünyanın ən vahiməli dəlikləri
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Dilçilik İnstitutunun yeni strukturu
Cazibədar görünməyin yolları
Ajda Pekkan 3 milyonluq reklamda
Daha bir idmançımız qələbə qazandı
Buğda salatı (foto resept)
Kral ailəsində bir ŞOK daha-FOTO
Nəsirəddin Tusinin məntiq əsəri ilk dəfə olaraq fars dilindən Azərbaycan dilinə tərcümə olunur
Hündürdaban ayaqqabılar
Hadise jurnalistə qəzəbləndi-SƏBƏB
Bu, son 500 ildə 3 dəfə olub
Ağardıcı maskalar
5-dən çox uşağı olan ailələrə hər bir uşağa görə müavinətlər veriləcək
"International Crisis Group": "Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində beynəlxalq ictimaiyyətin fəal iştirakı vacibdir"
Zövqlü ayaqqabı modelləri