Azərbaycan hərbi əməliyyat meydanına çevrilməsə də müharibənin əvvəlindən axırınadək müharibədə fəal iştirak edib. Azərbaycanın bütün maddi və mənəvi sərvətləri, insan qüvvəsi faşizmə qarşı müharibəyə cəlb edilib.
Müharibənin ilk günlərində Azərbaycanda 4 mindən çox oğlan və qız faşizmə qarşı vuruşmaq üçün könüllü surətdə cəbhəyə getməkdən ötrü hərbi komissarlıqlara müraciət edib. Avqust ayına qədər təxminən 123 min nəfər xalq qoşunu dəstələrinə yazılıb. 1941-ci ilin sonunda xalq qoşunu dəstələrində 187 min nəfər döyüşçü vardı. Onlardan 30 min nəfərdən çoxu qadınlar idi.
1941-1945-ci illərdə Azərbaycanda Sovet Ordusu sıralarına 640 min nəfərədək səfərbər edilib cəbhəyə göndərilib. Onlar da sabiq SSRİ məkanında yaşayan digər xalqların nümayəndələri ilə çiyin-çiyinə faşizmə qarşı savaşda iştirak etdiblər.
İkinci dünya müharibəsinin başlanması ilə əlaqədar olaraq baş komandanStalinin 1941-ci ilin 18 oktyabr tarixli əmrinə əsasən azərbaycanlılardan ibarət 77-ci dağatıcı diviziyası, 223-cü milli atıcı, 396-cı milli atıcı, 402-ci və 416-cı milli atıcı diviziyaları yaradıldı və onlar Zaqafqaziya hərbi dairəsində yerləşdirilmiş 44-cü, 45-ci və 46-cı orduların tərkibinə daxil edildilər.
Azərbaycanlılardan ibarət 416-cı, 402-ci, 396-cı, 223-cü, 77-ci və s. milli diviziyalar Simferopolun, Odessanın və digər şəhərlərin, 77-ci diviziya Polşa və Çexoslovakiyanın, 223-cü diviziya Yuqoslaviyanın azad olunmasında fəal iştirak etmiş, 416-cı diviziya Qafqazdan Berlinə qədər böyük döyüş yolu keçmiş, Berlinin süquta yetirilməsində xüsusi fəallıq göstərmişdir.
Polşa və Çexoslovakiyanın faşistlərdən azad edilməsi uğrundakı döyüşlərdə göstərdikləri qəhrəmanlıqlara görə Ziya Bünyadov və digər 20 nəfər azərbaycanlı Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdü.
Faşist Almaniyasının Şərq siyasətində Qafqaza, o cümlədən Azərbaycana xüsusi diqqət yetirilirdi. Rozenberqin başçılığı ilə təşkil edilən Şərq İşləri üzrə Nazirliyin nəzdində olan strukturlardan biri Qafqaz Komissarlığı idi. Hələ 1941-ci il aprelin 29-da yaradılan Oleburq iqtisadi qərargahı tərəfindən təsis edilmiş planda Qafqazın, ələlxüsus Bakının işğalı mərkəzi yer tuturdu.
Qafqazın işğalı üçün tərtib edilmiş planın (Edelveys planı) həyata keçirilməsi faşistlərin "A" qrupu ordusuna həvalə edilmişdi. Həmin planda Qafqaz beş işğal rayonuna bölünməli idi və onlardan biri Azərbaycan əlahiddə rayonu idi. "Ost" planına görə, Bakı 1941-ci il sentyabrın axırına qədər işğal olunmalı idi. Faşistlər Bakını işğal edib, onun neftini alman şirkətlərinin sərəncamına verməli idilər. Onlar, eyni zamanda Azərbaycandakı iri sənaye müəssisələrinə rəhbərlər də təyin etmişdilər.Hitler hələ 1941-ci il iyulun 16-da hökumət üzvlərinin yığıncağında bildirmişdi ki, Bakı alındıqdan sonra o, hərbi məntəqəyə çevriləcəkdir. Hitler hələ bundan xeyli əvvəl "Mənim mübarizəm" adlı kitabında yazırdı ki, "Müsəlman monqoloidlər dağıdıcı qüvvədir. Buna görə onlar ali irqin qulları olmalıdırlar".
İkinci Dünya müharibəsində Azərbaycan nefti də həlledici amillərdən olub. Belə ki, 1941-ci ildə Azərbaycan tarixində ən çox - 23,5 milyon ton neft istehsal olunub və bu, SSRİ-də istehsal olunan neftin 71,4%-ni təşkil edib. Ümumilikdə, müharibə illərində Azərbaycan neftçiləri ölkəyə 75 milyon ton neft, 22 milyon ton benzin və digər neft məhsulları veriblər.
Mənbə: ANS PRESS
XƏBƏR LENTİ
Tər qoxusuna qarşı təbii və bitki mənşəli üsullar
HAVA necə olacaq?-2 Avqust
Virusların yayılmasını azaldan yeni fakt ortaya çıxdı
Almeda Abazi yeni doğulan körpəsindən danışdı-FOTO
Azərbaycan müstəqil siyasət aparan ölkədir
"Kədərimin məktubları" silsiləsindən...
Sobada qiyməli kartof (foto resept)
2011- Dovşan ili
Irina Şeykdən ilk çimərlik FOTOsessiyası
Latviyada rekord istilər gözlənilir
Məntiqsiz qorxu – fobiya
Bakıda avtomobillərin hərəkəti məhdudlaşdırılacaq
Biz - insanlar...
Tibb tarixində bir ilk-FOTO
Bu gün beynəlxalq Ana-Yer günüdür
Azərbaycanda pensiya islahatları aparılacaq
"Yenə şamları satdırmaq istəyirlər"
Sosial şəbəkə adları necə yazılmalıdır?
Ən yaşlı kişi uzunömürlülüyünün sirri ilə bölüşdü
2014-cü ilin dəbli geyimləri
Rəngarəng keks (foto resept)
Toxunma uşaq corabları
HAVA necə olacaq?-9 Noyabr
MƏHƏBBƏT HAQQINDA
Baş bankir kredit borclarının dondurulmasından DANIŞDI
Burma kartof (foto resept)
Sağlam olmağın alternativ yolları
Jerar Deparde təcavüzdə günahlandırır
Tovuzda qeyri-adi uşaq
Məktəblərdə qısa tətillər ola bilər
Qısqanclıqla mübarizə üçün bəzi məsləhətlər
Kseniya Sobçak boşandı-SƏBƏB
İnsanın öləcəyi tarixi qol saatları göstərəcək
İşıq sayğaclarına müdaxilə iddiaları ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
Azərbaycanda bu uşaqlara 36 manat veriləcək - Nazirlər Kabineti qərar verdi
Yeni il - yeni ümidlər...
Hamiləlik düşünənlər üçün məsləhətlər
Azərbaycanın bir neçə rayonunda təbii qaz olmayacaq
Vanqadan dəhşətli proqnoz: Fevralın 22-si...
Türkiyə - Rusiya münasibətlərində dəyişiklik
Meksikada "balıq yağışı" yağıb
Qızıl boyunbağılar
Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva Bakıda Avropa Oyunları Parkının açılışında iştirak ediblər
Prezident İlham Əliyev "BakuTel-2013" sərgisi ilə tanış olub
Türkiyəyə gedənlərin nəzərinə
Məşhurlar dünən və bu gün
Günün ulduz falı - 05.10.2013
İlan dərisindən bikini geyindi-FOTO
Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi
Dünyanın ən gözəl Universitet kitabxanaları