Çoxları bunun qardaş sözünün nəvaziş forması olduğunu qeyd etsə də, tarixə nəzər salsaq “Qaqa” anlayışının təsadüfi olmadığını görə bilərik.
QAQA sözü vaxtilə hər adama deyilmirmiş. Demək, QAQA sözü türk mənşəlidir və mənşəyi Şumerlərin zamanına gedib çıxır. Qədim Şumerlər QAQA kəlməsini kiak (a) – sevimli sözü kimi izah edirdilər. Türkcə qaqa – böyük qardaş deməkdir və bu söz hunlarda Aq – Kaqa, oğuzlarda Əmir QAQA adlarında əksini tapmışdır. (1)
Qaqa türk xalqlarında, oğuzlarda ALP tituluna bərabər idi və bu ad döyüşdə, savaşda böyük cəsarət göstərənlərə təqdim edilirdi. Məlumdur ki, Ağdamın qədim sakinləri QARQARlar olublar. QARQARları biz bu gün belə adlandırırq. Müasir dil üslubuna görə R hərfi bura artırılır. Lakin qədim ruin abidələrində Qarqarlar haqqında yazılan mənbədə deyilir: Qa-Qalar, R hərfi isə sonradan abidələrə əlavə edilib. Bir sözlə QAQA QARQAR sözünün qısaldılmış formasıdır.
Qədim iran dilərində qarqarları Kohe Qaб№џqaб№џ (Qaqa Kohe) kimi yazırlar. Qarqar sözü Qa-qa-ru < *qaqqaru < * qarqam kimi mixi yazılarda tərcümə edilir.
Müasir Gürcüstan ərazisində Qaqa qalası indi də qalıbdır. Düzdür, tarixçilər adı təhrif edirlər, guya Qaq qalasıdır-çünki qarqarların müasir gürcülərin ulu babaları olmasını qəbul etmək istəmirlər.
VIII əsr i tarixçisi Gevond Kürdən şimalda aşağıdakı Albaniya vilayətlərinin olduğunu qeyd edir:
“Xecar, Qaqa, Ostani, Marzpanyan, Qaband,Gelavu, Şake, Bies, Xeni, Kambexçan, Xozmas-hamısı Albaniya vilayətləridir” (2)
Prof. Q. Qeybullayev isə qeyd edir ki, ümumiyyətlə, İran dillərinin heç birində qaqa sözü yoxdur və əfqan dilində də bu söz türk mənşəlidir. E.ə. 520-ci ilə aid bir mənbədə Midiyada Kaki adlı şəxs qeyd olunur.
* 1. Грантовский Р. Рђ. Ранняя история иранских племен Передней РђР·РёРё. Рњ., 1970 və Артамонов Рњ. И. История Хазар. Р›., 1962, səh 11
2. История халифов Вардапета Гевонда, писателя VIII века. Перевод Рљ.Патканова. – Санкт-Петербург, 1862
A. Tağıyeva, AMEA-nın əməkdaşı
XƏBƏR LENTİ
Dəyərsiz bildiyiniz köhnə telefonların tərkibində qızıl var
Arılar zamanı geri qaytara bilirlərmi?
Notr-Damın damında bağ salına bilər
II və III ixtisas qruplarına qəbul imtahanının nəticələri elan edilib
Sen Qallen rahibinin əsərindən 1-ci hissə
Heyvansevərlər üçün filmlər
Şahzadə Çarlzın Diana haqqında dedikləri ilə hər kəsi heyrətləndirdi-FOTO
Emmy mükafatı: Qırmızı xalça
Doğum gününə görə xarekter (mart)
HAVA necə olacaq?
MN-dən erməni nazirə cavab
Şuşa uğrunda döyüşlərdə yaralanan Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin əsgəri: “Erməni qabağımızdan qaçırdı” - VİDEO
Dəniz suyunun ekosistemə təsiri
Şeyma Subaşı İbizada-FOTO
Azərbaycanlı gənclər "Yetənək Sizsiniz"də gecəyə damğa vurdular - Münsiflər mat qaldılar - VİDEO
Temperatur 45 dərəcəyə çatacaq-Alimlərdən ŞOK XƏBƏRDARLIQ
Çindən koronavirusla bağlı SENSASİON ADDIM-Gizli sənədlər üzə çıxdı
Məktəblilər pulsuz, isti yeməklə təmin ediləcəklər
Günün qoroskopu: Bədxərclik etməyin!
Arda Ankarada törədilən terrorla bağlı dünya liderlərinə səsləndi
Düyü suyunun saçlara inanılmaz faydası
Demet Akalın təhqir olundu-FOTO
Övladımıza cinsi təhsili nə vaxt verməliyik?
Ramazandan başqa hansı günlərdə oruc tutmaq müstəhəbdir?
Maska taxılmamasına görə cərimələr qüvvəyə mindi - MƏBLƏĞ
Məşhur aktrisa “Eşkiya dünyaya hükümdar olmaz”da
Kolleclərin ixtisas seçimi başa çatır
Saç broşu düzəldək
Ramazanın 26-cı gününün duası
Qadın.net ulduzlarının tarixi kökləri (I hissə)
Sabahdan 40% bahalaşma
Şahbaz: Qızıma yaxşı baxın
Klip çəkirdi intihar etdi-VİDEO
Koronavirus xəstəxanada ən çox bu otaqdan yayılır
Xaçmazda zəlzələ baş verib
Azərbaycan sinoptiklərindən xəbərdarlıq
Uşaqlarda uzun müddət davam edən öskürək
Süni intellekt bazarı böyüyəcək
Siqaret çəkənlər bunu etsələr, peşman olacaqlar
Beyin gücünü artıran qidalar
Maraqlı şəkillər...
Çinlilər “iPhone X”in tam oxşarını yaratdı
Məktəblilərə 17 min ağıllı saat paylandı
Aksesuar seçimi necə olmalıdır?
Biskvitli "Tiramisu"tortu(foto resept)
Bakıda inanılmaz ucuzlaşma
Şəhidlərin məzarları fərqli olacaq
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsahibə mərhələsi ilin sonunadək davam edəcək - AÇIQLAMA
Sadə salat (foto resept)
"Qarabağda müharibə istənilən an başlaya bilər"