Prezenteizm ingilis dilindən götürülüb, tərcümədə "present" iştirak edən deməkdir. Bu psixoloji problemdən əziyyət çəkənlərdə vaxtı duyma və iş qabiliyyəti arasında problemlər yaranır. İşdə çox vaxt keçirməyə baxmayaraq, işləmək qabiliyyəti aşağı düşür.
Psixoloq Leyla Bağırovanın sözlərinə görə, iki saat fasiləsiz işlədikdə iş qabiliyyəti azalır: "Gün ərzində yorğunluq üst-üstə gələcək və sağlamlıqda əks olunacaq. Yorğunluğa görə işdə səhvlər, diqqətsizlik artmağa başlayacaq. Bu səbəbdən işdə fasilə mütləq lazımdır".
L.Bağırova bildirib ki, hər kəsin işləmək bacarığı fərqlidir: "Bəziləri tez, bəziləri isə gec yorulur. Hərə öz imkanlarına uyğun iş rejimini müəyyən etməlidir. Heç nəyə baxmayaraq, orqanizm təhlükə ilə üzləşdikdə belə işə can atmaq psixoloji problemlərin olduğunu göstərir".
Psixoloqa görə, istirahət etmədən özünü ağır işə proqramlaşdırmaq uşaqlıqdan valideynlərin göstərişləri və qadağaları əsasında formalaşmış həyat ssenarisidir. Valideynlərin "çox çalış", "çox dərs oxu" tövsiyəsini yerinə yetirdikdə, uşaq eyni zamanda "rahat olma", "istirahət etmə" kimi qadağaları da özü üçün qəbul edir. O bu qaydalarla ömür boyu yaşayır. Çox vaxt elə valideynlərindən də nümunə götürərək özünü xəstəlik vəziyyətinə salanadək, əldən düşənədək işləyir.
İşgüzar, özünə tənqidi yanaşan və özündən çox şey tələb edənlər, heç nəyə baxmayaraq çox işləmələrini qarşılarına məqsəd qoyanların da əksəriyyəti prezenteizmdən əziyyət çəkir. Bununla üzləşməmək üçün məsuliyyət hissinin həddini gözləmək lazımdır. Müsahibimmz bildirib ki, heç kəsə özünüzü günahkar hiss etdirməyə qoymayın. İş yoldaşlarınıza da az və pis işləməyinizə dair sözlərinə qulaq asmayın. İşdən sakitcə heç kimin diqqətini çəkmədən, çəkinərək getmək də lazım deyil. Siz iş saatınız bitənə qədər işdə olub işləməlisiz. Ondan artıq isə işləmək lazım deyil. Özünüzə əminliyi artırın. İş fəaliyyətinizi və işin nəticəsini obyektiv qiymətləndirin. Əgər siz işinizə dəyər verməyi öyrənsəniz, onda sizi qınayan insanların cavabını da verə bilərsiz.
Həmsöhbətimiz qeyd edib ki, işgüzar həyatla şəxsi həyat arasında sərhəd olmadıqda da prezenteizm formalaşır: "Evdə işləmək, işdən sonra da daim iş haqqında düşünmək, ətrafdakıları da bu haqda olan söhbətlərlə yormaq prezenteizmin əlamətləridir. İşgüzar həyata verdiyiniz enerjini şəxsi həyata da ayırmalısınız. Əks halda həyatdan narazılıq, pis əhval-ruhiyyə, depressiya, narahatlıq artacaq. Həyatdan məmnun olmaq üçün hobbi, dostlarla vaxt keçirmək, əylənmək, idman etmək üçün də vaxt qalmalıdır. Bunun üçün vaxtı düzgün planlaşdırmağı bacarmaq lazımdır".
Konkordiya Universitetinin "Con Molson Biznes məktəbi"nin apardığı təcrübəyə əsasən məlum olub ki, bəzi xəstə işçilər vəziyyətinin ağır olmasına baxmayaraq, işə getməyə mənəvi ehtiyac hiss edirlər. Prezenteizmdən əziyyət çəkən bu adamlar qrip, angina, soyuqdəymə, xroniki xəstəliklərə baxmayaraq iş vaxtı başlamazdan əvvəl artıq işdə olurlar.
Təcrübədə təsdiq olunub ki, işləri xidmət göstərməklə bağlı olanlar, misal üçün dayə, tibb bacısı, eləcə də ibtidai sinif müəllimləri digər peşə sahibləri ilə müqayisədə prezenteizmdən daha çox əziyyət çəkirlər.
Qeyd edək ki, insanların bir qismi özlərini pis hiss etdikdə belə işlərinə görə məsuliyyət hiss etdikləri üçün, digər qismi isə rəhbərlik tərəfindən təzyiqə görə işə gəlirlər.
Təcrübə zamanı 444 insan arasında sorğu keçirilib. Təcrübə iştirakçılarının sözlərinə görə, onlar son 6 ay ərzində səhhətləri ilə bağlı işə gəlməmək üçün arayışları olsa da, 3 dəfə işə gediblər. İşçilər 1,8 dəfə isə sadəcə işə getməyiblər.
Təcrübənin nəticələrinə görə, prezenteizm işin effektivliyi, keyfiyyəti işçilərdən asılı olan kollektivdə işləyənlərə, eləcə də işini çox sevənlərə və ya işini itirməkdən qorxanlara xasdır. İşə gəlməyənlər isə öz vəzifəsinin toxunulmazılığını anlayan və ya işsiz qalma qorxusu olmayanlardır.
Mənbə: Milli.Az
XƏBƏR LENTİ
Hava haqqında
Öskürəyə qarşı ballı qəhvə
Ədviyyatlar xərçəng yarada bilər
"Mançini "Yuventus"a öz gücünü göstərmək istəyəcək"
Magistraturaya qəbul qaydaları sadələşdirilib
Azərbaycana yaz gəldi
JLo Baham adalarında istirahət edir-FOTO
Müəllim yıxıldı, utandı və arıqladı - FOTO
Zod qızıl yatağı qarşısındakı qapı Azərbaycan bayrağının rənglərinə boyandı - VİDEO
Dəbli və zövqlü koftalar
Niyə evliliklərin çoxu ayrılıqla nəticələnir?
İnamı qalmayanlar üçün
Ayaqqabı modelləri
Azərbaycanda sərf edilən internet-trafikin həcmi rekord göstəriciyə çatdı
Azərbaycanlı futbolçu dünyanı şoka saldı-video
Güclü və sağlam dırnaqlara necə sahib olmalı?
Özcan Denizin keçmiş xanımından Gözlənilməz FOTO
Zəncəfilin faydası haqqında
Qidalarımıza həşərat öldürən maddə qatılır? - RƏSMİ CAVAB
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? -7 İyun
Monika Belluçi qala gecəsinə qatılıb-FOTO
Xınalıq sakininin unikal ev muzeyi
Rəsmi Bakıdan Pakistana TƏBRİK
Evinizin havasını bir anda dəyişəcək dekorasiya məsləhəti
Sabah hava necə olacaq?
Heyva şirniyyatı (foto resept)
Ermənistan İsrailin Azərbaycana silah satışını dayandırmasını tələb edib
Qızılgüllərdən gözəl kompazisiya
Saç boyamadan əvvəl...
Erməni deputat: "Azərbaycan ordusu əsas qüvvələrini döyüşə atmamışdı"
Azərbaycana 1972-ci ilin sərt qışı gəlir?
Yaponiya Şəmkirin 3 kəndini içməli su ilə təmin edəcək
Bakıda daha bir hind toyu-FOTO
20 il eyni rəqəmlərlə lotereya oynayan qadın cek-pot uddu
Azərbaycanda vergi ödəyicilərinə XƏBƏRDARLIQ
Bu il bahalaşan və ucuzlaşan məhsulların SİYAHISI
Məsafədən işləməyin müsabət və mənfi tərəfləri(2)
Roma küçələrinə vəhşi heyvanlar gəlməyə başladı
Sünnət
Nazirlik: "Xəzərdən götürülmüş su içməli su kimi istifadə edilir"
Günün ulduz falı
Bakıda yeni avtomobil yolu və piyada keçidləri tikilir
Qəbələyə qar yağdı-5sm
Yeni müharibə xəbərdarlığı
Soyuq havalarda uşaqları necə geyindirməli?
Britni Spirsin evi yandı
Niyə müharibə edirik?
2012-ci ilin qol saatları
Nazirlik ağacların qanunsuz kəsilməsinə qarşı nə edir?
Levənt Yüksəl evləndi - FOTO