Şuşanın işğal tarixini araşdıran xüsusi müxbirimiz Ləman Ələşrəfqızı ANS-in qızıldan qiymətli arxivinə istinad edərək növbəti reportajını hazırlayıb. Bu öldürülmüş erməni zabitinin ailəsinə yazdığı məktubdur. Şuşanı necə üzük qaşı kimi mühasirəyə alacaqlarını yazdığı məktubda izah edir. Şuşaya hücum əmri isə hələ mayın 4-də Qarabağ cəbhəsinin komandanı Arkadi Ter Tadevosyan tərəfindən imzalanır. Əməliyyata “Dağlarda toy” adını verən Todevosyanı səbəbsiz yerə “Meşə tülküsü” adlandırmırdılar. Bakı Hərbi Məktəbinin, Leninqrad Hərbi Akademiyasının yetirməsi olan Tadevosyan uzun illər Əfqanıstanda işləyib və dağ döyüşlərində qazandığı təcrübə, ona həm də “Meşə tülküsü” ləqəbi qazandırıb. Bu tülkünün hazırladığı əməliyyat da Şuşanı Azərbaycandan qoparmağa hesablanmışdı.
Ötən il "Ermənistanın səsi” qəzetinə verdiyi müsahibədə Tadevosyan hücumun mayın 5-nə təyin edildiyini, amma güclü qar yağdığı üçün əməliyyatın, mayın 8-nə təxirə salındığını bildirib. Hər halda, Tadevosyanın bu tülkülüyündən bizimkilər baş çıxara bilməyib. Halbuki, ayrı-ayrı yüksəkliklərdən bunu müşahidə etmək olurdu. 1992-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirən Yaqub Məmmədovun məlumat vardı ki, hücum ya mayın 9-da, ya da genosid günü gözlənilir. Amma buna rəğmən hər kəsdə bir arxayınlıq, etinasızlıq müşahidə olunurdu. Könüllü batalyonlardan birinin komandiri Nail Kazımov Kirsdəki yüksəkliyi, Şuşanın icra başçısı Nizami Bəhmənov Şuşanı başsız qoyub Bakıya gəlmişdi, döyüşçüləri isə ailələrilə görüşməyə buraxmışdılar. Könüllü batalyonda döyüşən Yaşar Məhərrəmov deyir ki, bizə əməkhaqqı paylamışdılar. Hamıya da imkan yaratmışdılar ki, aparıb ailələrinə versinlər. Maraqlıdır ki, “Dağlarda toy” əməliyyatına hazırlaşan ermənilər həmin günlərdə şəhəri heç ara-sıra da atəşə tutmurdu. Amma bu, o demək deyildi ki, düşmən tərəfi kəşfiyyat işlərini aparmırdı. Əksinə, vaxtaşırı 366-cı alayda hansısa, narazılıq baş verirdi və orada xidmət göstərən əsgərlər qaçıb məhz Şuşaya gəlirdilər. 1992-ci ildə batalyon komandiri Fərman Xəlilovun sözlərinə görə, 366-cı alaydan qaçıb gəlirdilər: “Ruslar, aralarında özbəklər də vardı. Mənim fikrimcə, onlar kəşfiyyat üçün gəlirdilər. Niyə Ağdama getmirdilər, məhz Şuşaya gəlirdilər. Heç biri də minaya düşmürdü”. Hərçənd, Şuşa-Xankəndi yolunun minalanmasını ANS-in çəkiliş qrupu lentə almışdı. Əməkdaşlarımız işğaldan əvvəl sonuncu dəfə Şuşada, apreldə olmuşdular. Onda şəhər intensiv atəşə tutulurdu. Qarabağ müharibəsini lentə alan jurnalist Vahid Mustafayev bildirir ki, mən onda İcra hakimiyyətinın binasının yanında yaralanmışdım: “Və bu vəziyyət var idi. Bir növ Şuşanı çox ciddi təhlükə gözləyirdi. Lakin Şuşanın alınmasına mən inanmırdım. Mayın 8-nə qədər inanmırdım". Bəli, buna Şuşada da heç kimi inandıra bilməzdin. Baxmayraq ki, artıq Şuşa məscidi də ziyan çəkmişdi, məscidin həyətindəki qəbrlər də. Allahın işinə bax ki, zaman da Allah evini viran qoyanların xeyrinə işləyirdi. Bu balacalarsa, kameraya işləyirlər. Onlar müharibədən, silah səsindən yorulublar, istəyirlər ki, bir az da uşaqlıqlarını yaşasınlar. Əslində isə burda heç kim öz həyatını yaşamır. Müharibə qur-quşu da hürküyə salıb. Uçub sığınacaqlara dolublar. Amma bütün bunlara rəğmən Şuşa hələ ki, nəfəs alır. Onun nəfəsini kəsmək planına isə artıq iki gündür imza atılıb. Şuşanın işğalına imza atanlar İranı vasitəçi kimi danışıqlara cəlb edirlər. Mayın 6-da Azərbaycan prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirən Yaqub Məmmədov İran prezidenti Rəfsəncaninin dəvətilə qonşu dövlətə yola düşür. Mayın 7-də o, ermənilərlə ortaq sənədə imza atır. O, sənəd nə sənəd idi? Həmin gün Şuşaya ATƏT və Qırmızı Xaçın nümayənədlərinin gəlişi xəbərini, bu səbəbdən də yolun minadan təmizlənməsi göstərişini kim vermişdi?
XƏBƏR LENTİ
Kəsmikli-şokoladlı peçenye (foto resept)
İnternetdə "oturmağın" çox böyük ziyanı var...
Piroqların bəzədilməsi
Stil ikonları necə geyinir?
İş axtaranların nəzərinə!
Belarusdan Azərbaycana maraqlı təklif
Azərbaycanda 124 min peyğəmbərin sayına uyğun tikilən məscid
Serenay Sarıkayanın 13 minlik donu-FOTO
Taekvondoçumuz ermənini yerə vurub Avropa çempionu oldu
Bu gün iPhone-un "ad günü"dür
Kələm qutabı (foto resept)
Acun İlk Dəfə Sevgilisinin Üzünü Göstərdi-VİDEO
1,3 milyonluq evi 19 dollara satır-SƏBƏB
Türk mediası erməni əsgərlərinin məhvindən yazdı
NASA nəhəng qurğu hazırladı
İngiltərədə kafe və restoranlarda müştərilərin hesablarının yarısını hökumət ödəyəcək
Ebru plastik əməliyyatlarını dandı-FOTO
Dərmansız ağıl dəvası?
Azərbaycanda yük avtomobilləri ilə bağlı yeni qayda
Azərbaycanda daha 1 nəfər koronavirusdan öldü: 118 yeni yoluxma faktı - RƏSMİ
Pheromonlar yaxud ətirlərin magiyası?
“Instagram” videozəng funksiyası işə salınacaq
Günün ulduz falı
Bu il körpələrə ən çox qoyulan adlar
Bir fincan "Coca-cola"nın orqanizmə zərərləri
Dəniz suyunda həll olan plastik paketlər hazırlandı
İşgəncəyə məruz qalmış it
YARAT! "Love Me, Love Me Not" sərgisini təşkil edir
Azərbaycana gətirilən bananlarda Ebola varmı?
"Deyirdi, əsgərləri qoyub evə gələ bilmərəm" - Polad Həşimovun anası
Cennifer Eniston İtaliyada dincəlir-FOTO
Necəsiniz?
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 6 MART
İnqilablar bəzən gözəl olur
Cinsi əlaqədə 10 qızıl qayda
Bitcoin oğruluğu artıb
Azərbaycanda qızların erkən nikahı ilə bağlı
Avropa Birliyinin 29-cu üzvü müsəlman ölkə ola bilər
Göbələkli, ciyərli pirojki (foto resept)
Hadise anasına ev aldı-FOTO
Yaşına görə uşağa hansı kitab alınmalıdır?
Ceren Hindistan eşq xəbərlərinə Aydınlıq gətirdi-FOTO
Qızıl bahalaşır... Zinət dükanlarında isə durğunluqdur
BERMUD ÜÇBUCAĞI
Uorlikdən münaqişə tərəflərinə çağırış
Maraqlı faktlardan (2)
"Sovetski"dən 900 ailə köçmək istəyir
Ceyhun Bayramov ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri ilə görüşüb
Burak və Fahriyə 18 milyonluq ev alır-FOTO
“Dərs vaxtı” verilişinin Sabahkı Proqramı - FOTO
- ŞƏRHLƏR