Bu gün Milli Musiqi Günüdür
18 sentyabr - Azərbaycanın dahi bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin dünyaya göz açdığı gün ölkəmizdə Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunur.
Üzeyir Hacıbəyli bəstəkar, alim, yazıçı, publisist, ictimai və siyasi xadim kimi çoxşaxəli fəaliyyəti ilə yanaşı, Şərqdə ilk operanın banisi kimi tanınan sənətkardır. Məhz onun fədakar əməyi sayəsində Azərbaycan milli opera sənətinin tarixi 110 il bundan öncə tamaşaya qoyulan “Leyli və Məcnun” operası ilə başlandı. Operanın ilk dirijoru Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, rejissoru Hüseyn Ərəblinski olub. Məcnun rolunda ölməz sənətkar Hüseynqulu Sarabski, Leyli rolunda isə aşpaz şagirdi Əbdürrəhim Fərəcov çıxış ediblər. İlk tamaşa 1908-ci il yanvarın 12-də (25-də) Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin teatrında oynanılıb.
İlk operanın uğurlarından ruhlanan Üzeyir bəy bir-birinin ardınca “Şeyx Sənan” (1909), “Rüstəm və Söhrab” (1910), “Şah Abbas və Xurşidbanu”, “Əsli və Kərəm” (1912), “Harun və Leyla” (1915) kimi milli operalar yazıb.
Üzeyir Hacıbəyli yaradıcılığının zirvəsi “Koroğlu” operasıdır. “Koroğlu” təkcə Azərbaycan mədəniyyətində deyil, dünya operalarının sırasında əzəmətlə dayanan parlaq nümunələrdən biridir. “Koroğlu” operası Moskva tamaşaçılarını da məftun etmişdi. Taleyi uğurlu gətirmiş bu nəhəng əsər keçmiş sovet respublikalarının opera və balet teatrlarında dəfələrlə göstərilib.
Şərqdə ilk operetta janrının yaranması da Üzeyir Hacıbəylinin adı ilə bağlıdır. Dahi bəstəkarın ilk musiqili komediyası üç pərdədən ibarət “Ər və arvad”dır. Bu əsər Azərbaycanda musiqili komediyanın ilk nümunəsidir. Əsərin ilk tamaşası 1910-cu ildə olub. Rollarda H.Sarabski (Mərcan bəy), Ə.Ağdamski (Minnət xanım) və başqaları çıxış ediblər.
Müəllifin ikinci musiqili komediyası “O olmasın, bu olsun”dur. Əsərin ilk tamaşası 1911-ci ilin aprelində Bakıda olub. Sonralar musiqili komediya müxtəlif dillərə tərcümə olunaraq səhnələşdirilib.
Ölməz sənətkarın üçüncü və sonuncu musiqili komediyası “Arşın mal alan”dır. Bu operetta 70-ə yaxın xarici dilə tərcümə edilib, 100-dən çox teatrın səhnəsində oynanılıb. “Arşın mal alan” beş dəfə ekranlaşdırılıb, dəfələrlə qrammofon valına yazılıb. Bu musiqili komediya əsasında ilk bədii film 1916-cı ildə çəkilib. Bu, səssiz film olub.
Üzeyir Hacıbəylinin ədəbi irsi də çox zəngin və qiymətlidir. Bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət 300-dən çox xalq mahnısını nota salıb, marş, kantata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərləri yazıb. Maraqlıdır ki, həm Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin, həm də sovet Azərbaycanının himnləri dahi sənətkara məxsus olub. Müstəqilliyimizi qazandıqdan sonra xalqımıza azadlıq şərafəti çatdıran ilk himni biz bu gün yenə də məhəbbətlə səsləndiririk.
Üzeyir Hacıbəyli təkcə musiqi bəstələmirdi, həm də xalq musiqisinin nəzəri əsaslarını gələcək nəslə çatdırmaq üçün müxtəlif vəsaitlər hazırlayırdı. 1945-ci ildə nəşr edilmiş “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” adlı elmi əsəri Üzeyir Hacıbəylinin musiqişünas-alim olaraq mükəmməl fəaliyyətinin yadigarı kimi bu gün də musiqi dərsliyi kimi istifadə edilir. Bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət 300-dən çox xalq mahnısını nota salaraq, marş, kantata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərləri yazıb, yaradıb. O, Azərbaycan musiqisində köklü dönüş yaratmış əsl dahidir.
Bu gün adını çox iftixarla qeyd etdiyimiz Üzeyir Hacıbəyli Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixində yeni gəlişmə yollarının və milli bəstəkarlıq məktəbinin özülünü qoymaqla yanaşı, Azərbaycan musiqisi tarixində ilk opera, ilk musiqili komediya və bir sıra digər janrlarda ilk nümunələrin yaradıcısı kimi xatırlanır. Onun işıqlı xatirəsi xalqının qəlbində əbədi olaraq daim yaşayacaq.
XƏBƏR LENTİ
Möcüzələrə inanırsınız?
Azərbaycana qar yağdı
"Kəpənək" qurabiyəsi (foto resept)
Qatarla Naxçıvana getmək nə vaxt mümkün olacaq?
Kişiləri heyran edən qadın xüsusiyyətləri
Müdafiə Nazirliyindən cəbhədəki son vəziyyətlə bağlı AÇIQLAMA
Mehriban Əliyeva Azərbaycan xalqını Novruz bayramı münasibətilə təbrik etdi
Meyvə buketləri
Günün ulduz falı - 16.09.2013
Yeni nəsil şahzadələr
Boşanmanın uşaqlar üzərində təsirləri
Qeyri adi ayaqqabılar-2
"Çipsi" necə yarandı və tərkibi
Android üçün yeni servis olacaq
"Facebook"u bağlayan ölkələr
Bakıda gecə işləmək
HAVA necə olacaq?-19 İyul
Məşhur aktrisa gözlənilmədən öldü-FOTO
Türkiyədə "Azərbaycan - İslam incisi" adlı fotosərgi açıldı
"Eurovision"da münsiflərimiz müəyyənləşdi
XXI əsrin ən uzun Ay tutulması yaşandı– CANLI
Makiyajla "Disney" qəhrəmanları oldu!
Neftimiz yenə ucuzlaşdı
"İbo Show"yenidən ekranlara qayıdır
Övladları Əliyar Əliyevin məzarını ziyarət etdilər
36 il əvvəl ilk CD...
Məşhur muzey Trampın firuqunu zibil qutusuna yerləşdirdi
Günün qoroskopu: çoxsaylı problemlər yarana bilər
Raxitlik xəstəliyi
Parlaq saçlar üçün məşhurlardan super məsləhətlər
Yeni ildə sakitlik olacaq?
Azərbaycanda ailələr niyə dağılır?
Britaniya jurnalında səfirimizin məqaləsi dərc edildi
Monqol mətbəxindən "Buuz" (foto resept)
Bəyaz brauni "Blondi" (foto resept)
Ay bu yükün yiyəsi
Cennifer Lopez fanatını sevindirdi-FOTO
Hande Erçeli məhkəməyə verdilər-SƏBƏB
Yaponiyanın ən uzun müddətli Baş naziri
Quba Soyqırımı Memorial Kompleksini ziyarət edənlərin sayı artır
Rusiya əcnəbi məzunlara vətəndaşlıq verir
Noutbuku hara qoymaq olmaz?
Sızanaqlı dəriyə səhv qulluq
7 min dollara 3 təkərli avtomobil
Britaniyada Avropa tarixində ən iri xəzinə tapılıb
Sabah 26 dərəcə isti olacaq
"WhatsApp‍"da yeni funksiya: Təcili aktivləşdirmək lazımdır, yoxsa... - ŞƏKİLLİ İZAH
Sevən kişinin xüsusiyyətləri
Günün ulduz falı
8 apreldə Ay çəhrayı rəngdə görünəcək