"Bəzən tərs düşünməkdə də fayda vardır" - deyib Böyük İsgəndər. Yaxud da, "50 milyon insanın axmaqcasına bir şeyin doğru olduğunu israrla iddia etməsi, o şeyin doğru olduğu anlamına gəlməz" - deyib İngiltərə yazıçısı Uilyam Somerset Moem.
Bu fikirlər, sizə nəsə dedi? Yoxsa, bir anlıq beyniniz qarışdı? Xətasız düşünmənin nə olduğunu bilirsinizmi?
Elə isə öyrənək.
Xətasız düşünmə, adətən çoxluq təşkil edən insanların adət etmədiyi, vərdiş halına gətirmədiyi bir düşüncə tərzidir. Məsələn, biz biliklərimizi gözümüzdə böyüdərik, nəinki onu kiçildərik. Yaxud da, bizlər üçün bir şeyi itirmək məsələsi meydana çıxdıqda, daha tez cəhd göstərib hərəkətə keçərik, nəinki bir şeyləri qazanmaq məsələsi yarandıqda.
Daha ətraflı izah üçün xətasız düşünmənin bir neçə nümunəsini təqdim edim.
1. Batacaq xərc anlayışı
İki misal:
a) Bir rəfiqəm problemli ailə münasibəti yaşayırdı. Yoldaşı onu yenə aldatmışdı. Rəfiqəm hər dəfə kişinin sədaqətsizliyini yaxaladıqda kişi peşmanlıq içində geri dönür və əfv diləyirdi. Belə kişi ilə münasibətlərə davam edilməsi mənasız hala gəlsə də, rəfiqəm hər səfərində yumşalırdı. Bir dəfə yenə bu haqda mövzunu açdıqda səbəbini belə açıqladı: "Bizim münasibətlərə o qədər hiss və enerji sərf etmişəm ki, onu indi tərk etmək yanlış olar". - Batacaq xərc anlayışı
b) Bir şirkətin reklam kampaniyası 4 aydır davam edirdi. Büdcəyə baxıldıqda işlərin heç də uğurlu getmədiyi göz önündə idi. Reklam müdirinə nə edəcəyini soruşanda cavabı: "Bu kampaniyaya o qədər çox pul xərcləmişəm ki, indi dayandırsaq, hər şey boşa gedər". - Batacaq xərc anlayışı.
2. Plasebo düyməsi
"Plasebo düyməsi nədir" deyə sual versəm, yəqin ki, cavabınız belə olar: "Yolu keçə bilmək üçün düyməyə basıb yaşıl işığın yanmasını gözləmək üçündür". Əslində bu düymənin funksiyası onun üçündürmü? Əlbəttə, xeyr. Belə düşünmüş olsaq yanılarıq. Bu düymənin basılmasının işıqların yanmasına heç bir təsiri yoxdur. Sadəcə. insanların situasiyaya nəzarət etmək illüziyasını yaratmaq üçündür.
3. Borcluluq təzyiqi
Əslində belə ifadə olunur: "Mən sənə kömək edərəm, sən də mənə". Misal çəkək. Bir ailə sizi evinə yeməyə dəvət edib. Ailəni çoxdan tanıyırsınız, amma yaxın münasibət qurmamısınız. O anda ağlınıza yaxşı bir bəhanə gəlmədiyi üçün dəvəti qəbul edirsiniz. Axşam şam yeməyinə gedirsiniz. Ancaq orda olduğunuz müddətdə darıxmağa başlayırsınız. Hiss edirsiniz ki, sizə uyğun atmosfer deyilmiş. Bunun üstündən bir neçə ay keçir və siz də eyni zamanda onları evinizə dəvət etmək məcburiyyəti hiss edirsiniz. Beləliklə, borcluluq təzyiqi sizə iki cansıxıcı axşam bahasına başa gəlir. İnsanların arasında məhz bu borcluluq təzyiqindən təkrar-təkrar görüşmələr və ya hədiyyə bağışlanmaları halları yaşanır.
XƏBƏR LENTİ
Namus haqqında deyilənlər
Azərbaycanda daha bir kənddə koronavirus yayıldı
İstidən qovrulduq
Arıqlamağa kömək edən limon və istiot
Gül avatarları
3 boksçumuz Avropa birinciliyinə qələbə ilə başladı
Firuşkamızın əl işləri
Səhər oyanan kimi 4 stəkan su içsəniz..
Bananlı desert (foto-resept)
Jennifer Aniston və Reese Witherspoonun gözəllik sirləri
Bakıda sürücülər ən çox hansı yollardan istifadə edirlər?
Ebru Polatdan GÖZLƏNİLMƏZ PAYLAŞIM
Nazirlik yaşı 65-i keçən 3200 müəllimlə yenidən müqavilə bağlayıb
"Traktorsazi"nin yeni baş məşqçisi var
Sıla yox, Ahmet şiddətə məruz qalıbmış
Rayon yollarındakı postlar ləğv olunur - VİDEO
HAVA necə olacaq?- 30 APREL
Zövqlü üzük modelləri
​Azərbaycan neftinin qiyməti 50 dollara çatdı
Məşhurların əvəzedilməz estetik əməliyyatları
Zabit Səmədov Azərbaycan vətəndaşı oldu
Dost dedikdə - 3 (son)
Luici Bokkerini
Uzun illərdən sonra Şuşada ilk dəfə Azərbaycan radiosu səsləndi - VİDEO
Ağ Ev iPhone və iPad-in köhnə modellərini dəstəklədi
Ermənistanın Rusiya ilə yeganə yolu bağlanıb
Dünya mətbəxi - Fransa
Göbələkli tərəvəz yeməyi (foto-resept)
Ermənilərin cəbhədə təxribatı davam edir
Uydurulmuş personajlar - uşaqların tərbiyəsi
Barış Mançonun atası vəfat etdi
Azərbaycan üçün qorxulu proqnoz
Potensial təhlükəli asteroid Yerə yaxınlaşır
Banan mürəbbəsi (foto resept)
İnanılmaz xoşbəxtsiniz? Bəlkə, içiniz qanayır?
Azərbaycanda zəlzələ olub
Böyürtkənli-qaymaqlı tart (foto resept)
SAG 2019: Qırmızı xalça
Məşhur aktyor gizli evləndi
Qızardılmış toyuq ciyəri (foto-resept)
Ən yeni dəniz canlıları
Gözünüzün kökü saralmasın
Satışda keyfiyyətsiz şprislər var? - Səhiyyə Nazirliyindən RƏSMİ CAVAB
Marsda "top" tapıldı
Günün ulduz falı
Ömür yolu
Sarkisyan bağırdı: "O olacaq ki, azərbaycanlılar Qarabağı alacaqlar"
Kişilər bu qadınlardan qaçır...
Çobanyastığı çayının faydaları
BAŞ-saytını Azərbaycan idarə edəcək
- ŞƏRHLƏR