"Bəzən tərs düşünməkdə də fayda vardır" - deyib Böyük İsgəndər. Yaxud da, "50 milyon insanın axmaqcasına bir şeyin doğru olduğunu israrla iddia etməsi, o şeyin doğru olduğu anlamına gəlməz" - deyib İngiltərə yazıçısı Uilyam Somerset Moem.
Bu fikirlər, sizə nəsə dedi? Yoxsa, bir anlıq beyniniz qarışdı? Xətasız düşünmənin nə olduğunu bilirsinizmi?
Elə isə öyrənək.
Xətasız düşünmə, adətən çoxluq təşkil edən insanların adət etmədiyi, vərdiş halına gətirmədiyi bir düşüncə tərzidir. Məsələn, biz biliklərimizi gözümüzdə böyüdərik, nəinki onu kiçildərik. Yaxud da, bizlər üçün bir şeyi itirmək məsələsi meydana çıxdıqda, daha tez cəhd göstərib hərəkətə keçərik, nəinki bir şeyləri qazanmaq məsələsi yarandıqda.
Daha ətraflı izah üçün xətasız düşünmənin bir neçə nümunəsini təqdim edim.
1. Batacaq xərc anlayışı
İki misal:
a) Bir rəfiqəm problemli ailə münasibəti yaşayırdı. Yoldaşı onu yenə aldatmışdı. Rəfiqəm hər dəfə kişinin sədaqətsizliyini yaxaladıqda kişi peşmanlıq içində geri dönür və əfv diləyirdi. Belə kişi ilə münasibətlərə davam edilməsi mənasız hala gəlsə də, rəfiqəm hər səfərində yumşalırdı. Bir dəfə yenə bu haqda mövzunu açdıqda səbəbini belə açıqladı: "Bizim münasibətlərə o qədər hiss və enerji sərf etmişəm ki, onu indi tərk etmək yanlış olar". - Batacaq xərc anlayışı
b) Bir şirkətin reklam kampaniyası 4 aydır davam edirdi. Büdcəyə baxıldıqda işlərin heç də uğurlu getmədiyi göz önündə idi. Reklam müdirinə nə edəcəyini soruşanda cavabı: "Bu kampaniyaya o qədər çox pul xərcləmişəm ki, indi dayandırsaq, hər şey boşa gedər". - Batacaq xərc anlayışı.
2. Plasebo düyməsi
"Plasebo düyməsi nədir" deyə sual versəm, yəqin ki, cavabınız belə olar: "Yolu keçə bilmək üçün düyməyə basıb yaşıl işığın yanmasını gözləmək üçündür". Əslində bu düymənin funksiyası onun üçündürmü? Əlbəttə, xeyr. Belə düşünmüş olsaq yanılarıq. Bu düymənin basılmasının işıqların yanmasına heç bir təsiri yoxdur. Sadəcə. insanların situasiyaya nəzarət etmək illüziyasını yaratmaq üçündür.
3. Borcluluq təzyiqi
Əslində belə ifadə olunur: "Mən sənə kömək edərəm, sən də mənə". Misal çəkək. Bir ailə sizi evinə yeməyə dəvət edib. Ailəni çoxdan tanıyırsınız, amma yaxın münasibət qurmamısınız. O anda ağlınıza yaxşı bir bəhanə gəlmədiyi üçün dəvəti qəbul edirsiniz. Axşam şam yeməyinə gedirsiniz. Ancaq orda olduğunuz müddətdə darıxmağa başlayırsınız. Hiss edirsiniz ki, sizə uyğun atmosfer deyilmiş. Bunun üstündən bir neçə ay keçir və siz də eyni zamanda onları evinizə dəvət etmək məcburiyyəti hiss edirsiniz. Beləliklə, borcluluq təzyiqi sizə iki cansıxıcı axşam bahasına başa gəlir. İnsanların arasında məhz bu borcluluq təzyiqindən təkrar-təkrar görüşmələr və ya hədiyyə bağışlanmaları halları yaşanır.
XƏBƏR LENTİ
iPhone gözləniləndən yaxşı satılır
Pensiyaçılara bayram müjdəsi
Venesuelaya meteorit düşdü
İncə məxluq, yoxsa "zərbə, zərbə"?
Bakıda itkin düşən məktəblilər tapıldı
"Facebook" "Like"dan reklam məqsədilə istifadə edəcək
Yol polisi də səhv edə bilər?
Qrip ilə koronavirusun fərqi nədir?
İran Türkiyədən kömək istəyir
Sevimli dibçəyim - beqoniya
Qışda planetimzidə "El Nino" hadisəsi təkrarlanacaq
"SURVİVOR"da O da iştirak edəcək-FOTO
Lənkəran sakini su quyusu qazdırdı, qaz çıxdı - VİDEOREPORTAJ
Azərbaycanda koronavirusa yoluxmuş daha 122 nəfər sağaldı - RƏSMİ
Bakı metrosundan 24-30 yaş arasında olanlara ŞAD XƏBƏR
Son 10 ilin sərin avqustu müşahidə edilir
Qərbdən Serjə son xəbərdarlıq
Messinin yoldaşından milyon “like”lıq paylaşım - FOTO
Məşhur müğənninin oğlu qəzaya düşdü-FOTO
Dünyada ilk dəfə
Fatma Girik əməliyyat olundu
Gənc qalmaq üçün unikal məsləhətlər
Bu şəxslər ali məktəblərə müsabiqəsiz qəbul olunacaq
Susması üçün Meqan Markla pul təklif edilib?-SƏBƏB
Demet Eceyə görə yenidən məhkəməyə müraciət etdi
Buraxılış gecəsi donları (2)
Dünyanın ən tüklü dovşanı
Baş onkoloqdan ÇAĞIRIŞ: "Xərçəngin müalicəsi var, lakin..."
Şokoladlı-armudlu piroq (foto reset)
Hərəkətsiz qalmayın
Rusiya ordusunda koronavirusa qarşı kütləvi peyvəndləmə başladı
Üzünüzə yaraşan qaş formaları
Kadir Doğulu menecerlik məsələsinə aydınlıq gətirdi
Türkiyəyə şok ittiham
Ebru Gündeşdən türk toyunda Azərbaycan mahnısı - VİDEO
Məşhur aktrisa xəstəxanalıq oldu-FOTO
Son 10 ildə Azərbaycanda 3 minə yaxın məktəb tikilib
Google kosmosa 180 peyk yollayacaq
2018 gəlinlik modelləri
Sinem Kobal hamiləlik xəbərini mediaya satan dostunu axtarır
"Vera məhəlləsinin musiqiləri" müzikli təqdim olunub
Menstruasiya dövründə qadın bədənində baş verənlər
Nişan şirniyyatları
Ərdoğan ABŞ-ı seçim qarşısında qoydu
Dəniz suyu da qızardı
Azərbaycanda yol hərəkəti qaydalarında yeniliklər edilir
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Bakı Kitab Mərkəzinin açılışında iştirak ediblər - FOTO
Baharın gəlişi şəkillərdə
Avtobus dayanacaqlarında kart aparatlarının quraşdırılmasına başlanılıb
Müsabiqənin ən yaxşı fotoları
- ŞƏRHLƏR