Son zamanlarda Yer planetində daimi küləklər özlərini çox qəribə aparırlar. Metereoloq Klimenko yoldaşları və Yakut köməkçisi Nikola ilə Verxoyansk düzənliyinə yola düşür. Yolda təhlükələrdən xəbərdar edilsələr də, Klimenko yoluna davam edir. İnanılmaz olsa da, Arktikada havanı oğurlayan zavod var. Burada dünyanın yeni hökmdarı var. Cənab Beyli havanı öz şəxsi mülkiyyəti etmək qərarına gəlib. Hava satışı isə kosmik dərəcədə gəlirlidir. Klimenko bu obyektin mahiyyətini və bu şəxsin fikirlərini dərk etdikdən sonra onunla barışmır. Mübarizə isə nəticə verir.
Nədir məni Aleksandr Belyaevə bu qədər bağlayan? Onun ortaya uzaqgörəncəsinə, dərin mənalı yüksək dəyər qoya bilməsidir. Bu insana baxanda mən sadəcə yazıçı və yaxud da tanınmış ədib görmürəm. Bu insan üstün insandır. Ona görə ki, o, bizə şans verir ki, düşüncə tərzimizi dərinləşdirək. Düşünək. Bundan böyük, bundan daha dəyərli ikinci bəxşiş ola bilərmi? Çətin.
İlk dəfədir ki, bəşəriyyətin Qırmızı Ordu tərəfindən, SSRİ tərəfindən xilas edilməsi ideyası mənə xoş gəldi. Yazıçı əsərində kapitalizmlə kommunizmin mübarizəsini təsvir edib, amma bunu o dərəcədə yüksək səviyyədə edib ki, bunu o dərəcədə təmiz sadiqlik prinsipləri çərçivəsinə sığışdırıb ki, məncə, indiki dövrdə ideallarına ən sadiq insan belə bu təmiz sadiqlik qarşısında sadəcə utanar. Bu təmizlik kənardan sadəcə qibtə hissi yarada bilər. Yazıçının məhz bu pak hissləridir ki, onun yaradıcı ruhunu alovlandırıb və onlarla tayı-bərabəri olmayan əsərini yaradıb.
Romanın ideyası bizə kapitalizmin daxili aləmini bütün çılpaqlığı ilə ortaya qoyur. Bu sistemin romanda yer alan erkən dövrlərdəki xüsusiyyətləri və gələcəyinin mahiyyəti maraq doğurur. Romandakı ideya əslində 21-ci əsrin ikinci onilliyi üçün belə olduqca fantastik səslənir, lakin kapitalizmin bəşəriyyətə təqdim etdiyi ideya azadlığından hər şey gözləmək olar. İnsanın hazırki və gələcəkdəki bacarıqları heyrətamizdir. İnsan allahlıq üçün nələr etmir. İnsanın qarşısındakı bu sadə iki seçim: xeyir və şər onun bütün varlıq mahiyyətidir.
Belyaev sadəcə sistem problemini qabartmır. O, insan psixotiplərini də dahicəsinə təsvir edir. Romanda hər psixotipə uyğun insanlarla rastlaşdım. Burada həm vicdanlı, səmimi, digər insanlar üçün canını verməyə daima hazır olan insanlar da var, olduqca şərəfsiz, vicdansız, bir sözlə aşağıya aid bütün xüsusiyyətləri özündə cəmləşdirən insanlar da var. Bax görürsüz, yazıçının düşüncə dərinliyinin nəticəsidir ki, o, bir neçə amalı bir əsərinə sığışdıra bilir. İnsan və onun yaratdığı sistemlər, cəmiyyətlər. İkinci daha vacib məsələ?
Nikola
Bu obraz ayrıca abzasa layiqdir. O, Yakutiyada yaşayan yerli aborigendir. Romanın ilk cümlələrində belə bir fikir yer alırdı: Onun idealı heç nə etməməkdir, çoxlu yemək və piylənmək. Bu cümlələr oxucuda müsbət təəssürat yaratmasa da, bu cümlələr Sovet ideologiyasına tamamilə ziddiyyət təşkil etsə də, roman boyunca Nikolanın əsl qəhrəman olduğunu başa düşürük. Çox ideal obrazdır. Təmizlik, dostluqda sadiqlik, vicdan əsl insaniyyətin uzaq qütblərdə donmuş halda var olduğunu bizə sübut etdi.
Kapitalizmin simvolu olan hava taciri Cənab Beyli isə bir məqama görə diqqətimi çox cəlb etdi. Yazıçı kapitalizmin gec və ya tez xaosa, böhrana çevriləcəyini söyləmək üçün Cənab Beylini əsərin sonralarında ağlını itirən birisi kimi təsvir edib. Beylinin ağlını itirməsi kapitalizmin özünü idarə edə bilməməsi ilə eynimənalıdır. Diqqətəlayiqdir.
Kapitalizm, sən çox təhlükəlisən. Sənə qarşı heç bir şəxsi qəsdi-qərəzdiyim yoxdu, amma əqrəbin xasiyyəti sancmaqdır, odur ki, sənin də xasiyyətin hərislikdir. Sən o həddə çata bilərsən ki, hətta havanı da bizə pulla satasan. Bu haqda heç vaxt düşünməmişdim. Bu artıq insanlığın süqutudur. İnsan olmağın nə demək olduğunu başa düşməkdə əngəlsən. Sən imkan vermirsən ki, ayaqlarımın üstündə dayanım və nəzərlərimi ilk öncə ətrafıma, daha sonra ucsuz-bucaqsız kainata yönəldim. Amma! Amma sirkə nə qədər tünd olsa, öz qabını sındırar. Amma sənin qabın bizim evimiz - dünyamızdır. Odur ki, ilk çatları görürəm. Hər nə qədər deyirlərsə də ki, bu yeraltı təkanların nəticəsidir, intuisiyam deyir ki, bu belə deyil. Bu sadəcə evimizin bezginlik əlamətləridir.
Niftiyev İbrahim
XƏBƏR LENTİ
Gəlin saç modelləri
Leyla Əliyeva poeziya gecəsində - FOTO
Zəncəfilli şirniyyat (foto resept)
Mayonezli maska ilə gözəl saçlara qovuşun!
Gənclər üçün pəhriz
Heç görmədiyiniz qəribə meyvələr
Varlı olmağın qorxulu tərəfləri
2012-ci ilin gəlinlikləri
Əsəbləşmək kökəlməyə səbəb olur
Kəlbəcər rayonunun işğalından 21 il ötür
Rubl Rusiyanı hərəkətə keçirdi
Acıbibərli acika (foto resept)
Dövlət Komitəsi: Ramazan təqvimi ilə bağlı pozuntular araşdırılacaq
"Zəmzəm" suyunun sirləri açıqlanıb
Sara Sampaionun gözəllik sirləri
Payızda sağlam qala bilmək üçün nə etməliyik?
Avropanın dondurucu soyuqları Azərbaycana GƏLİR? - AÇIQLAMA
Qar uçqunları 250 nəfəri çıxılmaz vəziyyətdə qoydu
Həyatı olduğu kimi qəbul edin
Bu gecə Ay qan rənginə boyanacaq
Ən qapalı ölkə İnstagram-da
Bəhram Bağırzadə Mehriban Əliyevaya təşəkkür etdi
Vanqadan şok öncəgörmə: Martın 31-də...
Ətli, makaronlu yemək (foto resept)
Putindən növbəti qadağa
Kişilər nəyə görə qadınlardan hündürdülər?
"Qız xəstəliyi" - bu nədir?
“Instagram”a çoxdan gözlənilən funksiya gəlir
Bu gün Ümümdünya Kosmonavtika günüdür
Elektrik enerjisinin qiyməti və metroda gedişhaqqı bahalaşacaq?
"Avtomobil idmanının inkişaf etdirilməsinə önəm veriləcək"
Lazanyalı rollı (foto resept)
Danimarkada koronavirus səbəbindən su samurlarının kütləvi məhvinə başlanıldı
Gürcüstan-Tbilisi (2)
Xarı bülbül Qaxa gəlib çıxdı
Xəttiniz xarakterinizdən xəbər verir
Onlar da ayrıldılar
Tuşdan istifadə qaydaları
Pensiyalar artacaq
Sentyabr ayının qalibləri!
Boksçularımız 17 medal qazandılar
Ermənistan ordusu cəbhənin müxtəlif istiqamətlərində atəşkəsi pozub
Azərbaycanda istirahət günü hava yağıntılı olacaq
Nişan geyimləri və gəlinliklər
Ütüləməyi bacarmır, nə etsin?
Qocalmağa qoymayan NADİR MADDƏ: alfa lipoikin İNANILMAZ FAYDALARI
Bakıda yardıma ehtiyacı olan uşaqların əl işlərindən ibarət sərgi keçirildi
Sinoptiklərdən Azərbaycan üçün xoş hava müjdəsi
Sevimli uşaq şerləri
Azərbaycanda çörək bahalaşır?
- ŞƏRHLƏR