“KommersantСЉ”dan Aleksey Tarxanov hesab edir ki, müasir uşaqlar üçün kitabı sevmək asan deyil. Lakin ümidini itirmir.
Uşaqları kitab oxumağa necə məcbur etmək olar? Bu sualı mən yüzlərlə dəfə eşitmişəm. Burada nə cavab vermək olar? Heç cür! Elə bir yol yoxdur ki, bugünkü uşaqları bizim kimi kitabla yaşamağa məcbur edəsən. Ona görə yox ki, onların nəyisə bizdən əskikdir. Sadəcə bizim onlar qarşısında mühüm üstünlüklərimiz var idi. Bizim böyük həcmdə boş vaxtımız (televizorda “Selskiy ças”a (“Kənd saatı”na) baxası deyildik ki) və böyüklər üçün nəzərdə tutulmuş müxtəlif ədəbiyyatla dop-dolu kitab rəflərimiz var idi.
Bir az böyüyəndən sonra məni “Ümumdünya ədəbiyyat kitabxanası” seriyası qıcıqlandırırdı – “Mahabharata”dan tutmuş “Gənc qvardiya”ya qədər iki yüz cild. Hamı onu axtarıb almağa çalışırdı. O, tapılmayan malların ən tapılmayanı idi, mənə isə elə gəlirdi ki, o, mənim zövqlərim nəzərə alınmadan mənim əvəzimə kiminsə tərəfindən yığılmış böyük bir yemək dəstidir. Mən axmaq idim, çünki ədəbi abidələrin bu sırası, yüksək keyfiyyətli kağızdan hazırlanmış superüzlüklərin bu poqon metrləri artıq yetəri qədər oxumuş böyüklər üçün nəzərdə tutulmamışdılar. Sonralar məlum oldu ki, bu, uşaqlar üçün hiylə ilə qoyulmuş tələlər imiş. Onların köməkliyi ilə heç kəs bilmirdi ki, uşaq rəfdən nəyi götürəcək və bütün qaydalara görə ona toxunmalı olmayan hansı əsər onun qəlbinə və şüuruna toxunacaq. Bu, bir növ, geniş bir tor kimi xalq kütlələrinə atılmış tövsiyə olunan ədəbiyyat siyahısı idi.
Təəssüflər olsun ki, böyük ev kitabxanaları dövrü kimi bu ənənəyə də son qoyulmuşdur. Heç bir inanılmaz təsadüf sizin uşağınızı rəfdən “Vaqantlar poeziyası”nı, və ya “İsland saqaları”nı və ya, adam deməyə də qorxur, Nekrasovun “Şeirlər”ini götürməyə məcbur edə bilməz.
Bu gün mən “Kitabxana”nın üstünlüyünü həm də onun indiki kitablardan çox sadə dərcində görürəm: titulun əllə çəkilmiş şrifti, forzas üzərində bir ornament, bir neçə illüstrasiya. Bir sözlə desək, əylənməli bir şey yox idi. Bu gün uşaqlar üçün kitabları mümkün qədər məzəli tərtib edirlər. Bütün bunlar nəticəsində aldığımız qəliz tərtibatlı və şəkilli cildləri çətinliklə kitab adlandırmaq olar. Bunlar əslində üçölçülü mətnli oyuncaqlardır, onların adət etdiyimiz kağız və kartondan hazırlanması, cildlənməsi isə sadəcə elektron oyuna çevrilməyə qədər növbəti bir mərhələdir. Kağız lüğətlər artıq yox olublar, kağız məlumat kitabçaları məhv olublar, istənilən qəzet və jurnal bu gün internetdədir, Harri Potter haqqında filmlərdəki “Gündəlik peyğəmbər” tək danışır və oxuyur. Onda biz niyə belə hesab etməliyik ki, guya uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş kağız ədəbiyyatını bu cür tale gözləmir?
Bunlar əlbəttə ki, heç də sevindirici deyil. Mən sevimli kitablarımın üzlüklərini, kağız və kleyin iyini xatırlayıram. İndiki elektron kitabların iyi isə yoxdur, onların dövriyyəsi hisslərlə bağlı deyil. Kağız kitablarda təsadüfi tapıntıların və xoşbəxt kəşflərin faiz nisbəti qat-qat üstün idi. Sən onu vərəqləyərkən gözünə nə desəydin sataşa bilərdi – internetdə isə gözünün nəyə sataşacağını özün çox yaxşı bilirsən. Belə düşünmək də olmaz ki, guya kağız kitab heç olmazsa qiymətinin hesabına qalib gələcək. Doğrudur, riderlər hələ ki, daha bahadırlar, amma mobil telefonlar da nə vaxtlarsa hamı üçün əlçatan deyildi.
Elektron kitabların müasir təkamülünün zirvəsində duran iPad sadəcə yeni elektron cihaz deyil – o, mahiyyət etibarilə müasir uşaq əyləncələr aləminin modelidir. Burada oyun və hava proqnozundan tutmuş filmlərəcən hər şey və əlbəttə ki, istədiyiniz qədər kitab var. Çox yaraşıqlı tərtib olunub: budur, “Alisa möcüzələr aləmində”: yarıkitab, yarıoyun, yarımultfilm. Və bütün bunlardan sonra istəyirsiniz ki, uşaqlar öz-özlərinə şeirlər söyləsinlər? Sözdən şəklə keçmək imkanı, inanın ki, demək olar hər zaman şəkilin xeyrinə reallaşacaq.
Bəs nə etməli? Yenə də mübarizə aparmaq. Bizlər – “Dünya ədəbiyyatı kitabxanası”nın getdikcə azalan və yox olan müasirləriyik. Bizlər uşaqlarımızın da onu tanıması üçün bütün gücümüzlə çalışmalıyıq. Sadəcə cildlərin seçimi artıq bizdən asılıdır. Və o, çox məhduddur, çünki əgər sizin özünüz bu kitabı nəfəsiniz dayanacaq dərəcədə sevmirsinizsə uşaqlar heç bir zaman, onlara gizlincə oxumaq üçün qoyduğunuz kitabı sevməyəcəklər.
“Bu vacibdir, bunu oxu” sözləri heç bir uşağa təsir etməyəcək, əgər siz özünüz bu kitabı onlara ucadan oxumaq və ən azı dinləyicilər qədər də həzz almağa hazır deyilsiniz. Bir sözlə, heç də hər şey itirilməyib – uşaqlarınız sizi sevirlərsə sizin kitablarınızı da sevəcəklər. Oxumağın faydalılığını və hörmətin həqiqiliyini öyrənmək üçün əla imkandır.
Könül Təhmazova
XƏBƏR LENTİ
Macarons (Fransa mətbəxindən) (foto resept)
Xəzər kənarında bu obyektlər hasarlana bilər - SİYAHI
Uşaqlıq travmaları – oğurlanmış həyatlar…
Güclü insanlar həyatın acı olduğunu bilir
Türkiyədə daşınmaz əmlakın satışı qaydaları sərtləşdirildi
Ayaq barmaqlarınız şəxsiyyətinizi ələ verir!
Los Ancelesə 50 il sonra ilk dəfə qar yağacaq
Bu gün "Qarabağ" çempion olacaq?
Ata Buş ABŞ-ın ən uzunömürlü sabiq prezidenti oldu
Bu reklamlara qadağa qoyulur
Qadın.Netlə birlikdə hamiləlik (38-ci həftə)
Bakıda ictimai nəqliyyatda "MasterCard"la ödəniş olunacaq
Bu yolda sürət həddi dəyişdi
Qorxudan sonra...
Azərbaycanlı gəncin qeyri-adi hobbisi - VİDEO
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Dollar alaq, almayaq?
Dubayda fantastik layihə - “Üzən Venesiya”
Saçların sehrli gücü
Azərbaycanda sahibkarlar bu xərcdən azad edildi - QƏRAR
İngilis dili-Ss
İxtisas seçimi başladı
Gözəl modeldən dərini nəmləndirən maska
"Ən pis vəziyyət qabaqdadı, inanın mənə..." - ÜST-dən ŞOK XƏBƏRDARLIQ
"İTV Ermənistanın "Eurovision"dan kənarlaşdırılmasını tələb edib"
Doğulan körpələrin çoxu oğlandır
0-4 ay arası uşaqların qidalanması
Çili yenə silkələndi
Gil qab bazarı "ölüb"
Azərbaycanda gülüş doğuran adlar siyahıdan çıxarıldı
Bu şəxslər də güzəştli ipoteka krediti ALA BİLƏCƏK
Meyvə-tərəvəz buketləri
Messi keçilərlə şəkil çəkdirdi -FOTO
Hayko da "O səs Türkiyə"yə qatıldı?
Əfsanəvi 7 Oskar aparıcısı
Dəri çatlarının qarşısını necə almalı?
Azərbaycanda hava kəskin dəyişir: bir yağış yağacaq ki...
Sertab Erener onları məhkəməyə verdi
Bulvarda attraksionlar havayı olacaq
Sadə peçenye (foto resept)
Koronavirusa qarşı uzunmüddətli immunitetlə bağlı gözlənilməz açıqlama
Azərbaycanda erkən nikah problemləri: nə etməli?
Boşanıb dünyanın ən varlı üçüncü qadını oldu
Böyürtkən xərçəngin qarşısını alır?
Bu ifa izləmə rekordu qırdı-VİDEO
Qadınlar ilk dəfə kişilərdən daha ağıllı oldular
Seda ana oldu-FOTO
Hava haqqında
Kişilər hansı vərdişlərini dəyişmək istəmirlər?
Klassik fransız manikuru
- ŞƏRHLƏR