Nə qədər təmiz mühitdə olsaq da, yaşadığımız yerləri bir çox mikroorqanizmlə bölüşürük. İndi oturduğunuz otağı bir mikroskopla tədqiq etmək imkanınız olsaydı, birlikdə yaşadığınız milyonlarla canlını rahatlıqla görə bilərdiniz.
Belə vəziyyətdə insan bu mənada “əhatə edilmiş qala” kimidir. Şübhəsiz ki, ətrafı saysız düşmənlə əhatə olunmuş qalanın qorunması da tam və planlı olmalıdır. İnsan ehtiyacı olan bu mükəmməl müdafiə ilə birlikdə yaradılmışdır, yəni düşmənlərə qarşı müdafiəsiz deyil. Uca Rəbbimizin insan bədənində yaratdığı “mikro” mühafizə sistemləri, insanları hər cür zərərli orqanizmlərdən qoruyur və bir neçə cəbhədə mübarizə aparır.
Bədəni işğal etmək istəyən düşmən hüceyrələr əvvəlcə onların qarşısını alan ön cəbhələri keçmək məcburiyyətindədirlər. Bu cəbhələrdə bəzən çətin vəziyyətlər olsa da düşmənə rahat keçməyə imkan verilməz.
Mikro düşmənləri gözləyən maneələr
- Düşmənin keçməli olduğu ilk cəbhə dərimizdir. Bir örtük şəklində bütün bədəni örtən dəri bir çox xüsusiyyətə malikdir. Bu möcüzəvi örtünün ən zəruri xüsusiyyətlərindən biri də bədəni xəstə edən mikro düşmənlərdən qorumasıdır. Əgər bədən düşmənlərlə əhatə edilmiş qala olaraq təsəvvür edilsə, dərinin də bu qalanın möhkəm divarlarını əmələ gətirdiyini düşünmək olar.
- Mikroorqanizmlərin bizə çatmaq üçün istifadə etdikləri yollardan biri də tənəffüs yollarıdır. Hər an nəfəs aldığımız havada olan yüzlərlə növ və xüsusiyyətə sahib mikroblar bu yolla bədənimizə girməyə çalışırlar. Ancaq burunun içində onları bir gözətçi kimi gözləyən maneədən xəbərsizdirlər. Burunun selikli qişasındakı xüsusi ifrazat birbaşa və ya tozlar, damcılar və digər maddələrlə birlikdə tənəffüs sisteminə girən mikroorqanizmlərin təxminən 80-90 faizini tutaraq çölə atır.
- Mikrobların bədənə başqa giriş yolları da yeməklərimizdir. Ancaq onların istifadə etdiyi bu yoldan da xəbərdar olan bədənimizin müdafiə sistemləri yeməklərin çatdığı bölgədə, yəni mədədə onları gözləməkdədir. Mədə turşusu sayəsində bütün maneələri keçərək mədəyə girən mikrobların böyük bir hissəsi yox olur. Hələ də yaşayan mikroblar isə incə bağırsaqda olan həzm fermentləri tərəfindən yox edilir.
Müdafiə sisteminin göstərdiyi həqiqət
Bütün bu həqiqətlər qarşısında bəzi suallar yaranır.
Xaricdəki mikrobların qida yolu ilə bədənimizə girmək istəyəcəklərini, yeməklərin yolunu, mikrobların hansı sistemlə yox ola biləcəyini, bu maneədən xilas olduqları təqdirdə hara gedəcəklərini, daha güclü hansı maddə ilə qarşılarına çıxılmalı olduğunu kim təyin etmişdir? Ya da əvvəllər heç vaxt bədən xaricinə çıxmamış, buna görə də mikrobların heç birinin kimyəvi quruluşunu araşdırma imkanı olmayan, eyni zamanda kimya təhsili olmayan bədən hüceyrələri mikrobları yox edəcək maddələri hardan bilirlər? Şübhəsiz ki, fasiləsiz işləyən və mühasirə olunmuş qala kimi mikroblarla mühasirə edilmiş insan bədənini qoruyan belə bir müdafiə sistemini aləmlərin Rəbbi olan Uca Allah var etmişdir. Bir ayədə Allahın mükəmməl yaratma sənəti belə bildirilmişdir: O, (hər şeyi) yaradan, yoxdan var edən, (hər şeyə) surət verən Allahdır. Ən gözəl adlar (əsmayi-hüsna) ancaq Ona məxsusdur. Göylərdə və yerdə nə varsa (hamısı) Onu təqdis edib şəninə təriflər deyər. O, yenilməz qüvvət sahibi, hikmət sahibidir! (Həşr Surəsi, 24)
Unudulmamalıdır ki, insanın 24 saat ərzində mikroblar üçün hədəf halında olması həqiqətən böyük acizlikdir. Hal-hazırda ətrafınızdakı mikroblardan təsirlənmədən bu yazını rahat oxuya bilmənizi Uca Rəbbimizin ilhamı ilə hərəkət edən müdafiə sisteminizə borclusunuz. Buna görə də kiçik quruluşları ilə özlərindən milyonlarla qat böyük olan insan bədənini xəstəliyə, bəzən də ölümə gətirib çıxaran virusların, mikrobların insanlara acizliklərini xatırlatmaq üçün Allahın yaratdığı xüsusi varlıqlar olduğunu unutmamaq lazımdır.
Elm dünyası
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycan ordusu Kəlbəcərə yola düşüb - VİDEO
Kürəkdəki ləkələri necə aradan qaldırmalı?
Polis Şeyma Subaşının evinə basqın edib
“Hədəf”-“Xan” nəşrləri “Tarki-Tau”da iştirak edib
Banan viruslar əleyhinə mübarizəyə kömək edir
Bu gün Azərbaycanda sonuncu buraxılış imtahanıdır
27 sentyabr Azərbaycanda Anım Günü elan olundu - SƏRƏNCAM
Prezident İlham Əliyev Rəcəb Tayyib Ərdoğana başsağlığı verib
Azərbaycanda yeni nəsil şəxsiyyət vəsiqələri ilə bağlı vəziyyət nə yerdədir?
D vitaminli su hazırlanıb
Neymarın cəzası məlum oldu
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-33
Həcc ziyarətini 1000 kamera izləyəcək
Yemək, idman və yuxu üçün ən uyğun zaman
Maykl Ceksonun həyatı film olur
Üzeyir Hacıbəylinin Şuşadakı evi - VİDEO
Məkkə faciəsinə görə 28 nəfər edam olunacaq
Hacı Nurandan üzücü xəbər
"Sevgilisiz" olmağın 15 üstünlüyü
"Canım qurtardı"
iPad mini-də Retina olacaq
Səlbiyyə sifətləri nədir və hansılardır?
Qırmızı soğanın inanılmaz faydaları
Bəzi əşyaların istifadə müddəti
Hulusi Akardan Azərbaycana qələbə təbriki
Kəhrəba haqqında
Qara rəngli diş məcunu və faydası
Qaz balonсuğunu metroda sərnişinlərin üzünə püskürtdü - VİDEO
Azərbaycanda 28 May - Respublika Günü qeyd olunur
Yenilənmiş Hyundai Veloster
Bəzi tarixi yerlərə səyahət
Azərbaycanın qaz kəmərinin altında itmiş şəhər tapıldı
Məcburi köçkünlərin...
İŞİD-in zəhərlədiyi gələcək
Ermənistanlı kənd icması rəhbəri: “Azərbaycanlı əsgərlərin mahnı oxuması kənd sakinlərinə pis təsir edir”
Adobe Photoshop (Dərs-15)
Dünyaca məşhur aktyor VARİSİNİ açıqladı-FOTO
İndi də İspaniyada məşhurlaşdılar - FOTO
Cəfəri maskası
Heyrətamiz təsadüf: 9-cu ayın 11-də, saat 9:11-də, çəkisi də 9/11-dir - FOTO
Bisküvit tortu (foto resept)
Uşağına bu adı verənə 10 min dollar mükafat
Azərbaycan milli uşaq oyunları-11
Dünyanın ən darısqal şəhəri
Azərbaycanda 90 yaşlı qadın koronavirusdan sağalıb - FOTO
16 yaşlı gəncin boyu şoka saldı - 2.31 sm
Alış-verişdə nəyə diqqət etməli?
Google axtarışı təkmilləşdirdi
Sevimli salat (foto resept)
- ŞƏRHLƏR