ABŞ-dakı LİGO və Avropadakı "Virgo"nun liderliyi ilə dünyanın müxtəlif ölkələrindəki 70 rəsədxana iki ulduzun toqquşduğunu bəyan ediblər.
Milli.Az Sciense-ə istinadən bildirir ki, Yerdən təqribən 130 milyon işıq ili uzaqlığında, NGC 4993 qalaktikasında olan ulduzların hər biri Günəş ağırlıqdadır.
Toqquşmadan sonra cazibə dalğaları 100 saniyə davam edib. Bundan sonra isə 2 saniyə ərzində qamma şüalanması olub.
İki ulduzun toqquşması nəticəsində yaranmış elektromaqnit şüalanması rentgen, ultrabənövşəyi, optik, infraqırmızı və radiodalğa diapazonlarında qeydə alınıb.
Amerikalı astronomlar hələ 2015-ci ildə məkan və zamanı əyərək dəyişən cazibə dalğalarını aşkarlamışdılar. Bu dalğalar Yerdən 1 milyard işıq ili uzaqlıqdakı iki qara dəliyin toqquşması nəticəsində yaranmışdı.
Olay 2016-cı ilin noyabrında və 2017-ci ilin avqustunda təkrarlanıb. Bu tədqiqatlar Albert Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsini təsdiqləyərək astronomiyada yeni səhifə açıb. Ən azı "Böyuk Partlayış" nəzəriyyəsi yenidən, daha təkmil şəkildə araşdırılacaq.
Alimlər Rayner Vayss, Barri Beriş və Kip Torn isə tədqiqata görə Nobel fizika mükafatını aldılar.
"Cazibə-dalğa astronomiyası indiyədək elektromaqnit astronomiyası vasitəsilə tədqiqatı mümkün olan neytron ulduzların araşdırılması istiqamətində yeni, möhtəşəm imkanlar yaradır", - LİGO rəsədxanasının icraçı direktoru Devid Reytse deyib.
Astronomlar bildirirlər ki, iki neytron ulduzun toqquşması nəticəsində optik işıq formasında elektromaqnit şüalanması yaranır. İşıqlanma güclü teleskoplar vasitəsilə müşahidə olunmaq üçün yetərincə parlaqdır ki, bu da cazibə dalğalarının mənbəyinin varlığına ilk əsaslı sübutdur.
Qamma partlayışının olduğu isə göstərir ki, ulduzların toqquşması nəticəsində "kiloyeni", yəni adi yeni ulduzdan 1000 dəfə güclü yeni neytron ulduz yaranıb.
Ulduzların toqquşaraq birləşməsi nəticəsində yaranmış işıq selini bir neçə güc münaşihə etmiş astronomlar parlayan kürənin yoxa çıxdığını, rəngini mavidən qırmızıya dəyişdiyini görüblər.
Sonuclar daha bir nəzəriyyəni təsdiqləyir: neytron ulduzların, yəni həddən ziyadə sıx ulduz obyektlərinin toqquşması qızıl və platin kimi kimyəvi elementlər yaradır. Ulduzların birləşməsi zamanı ayrılan neytronlar r-nukleosintez adlandırılan prosesdə birləşir.
Belə toqquşmalar Kainatın ağır elementlərlə zənginləşməsi prosesinin də tərkib hissəsi ola bilər.
XƏBƏR LENTİ
1,5 milyonluq mirasını itə vəsiyyət etdi
Kirli ticarət məktəbli çantalarını necə şişirir?
Közərmiş bibərli toyuq dolma ( foto resept)
2019 Çanta Dəbi
Praktik bilgilər
Şənbə və bazar günləri taksilər işləyəcək
Məşhur aktyor qızı ilə gəzintidə- FOTO
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 28 mart
Bu günün hava proqnozu
HAVA necə olacaq?- 26 fevral
Azərbaycanda sürücülər xəbəri olmadan vəsiqəsiz qala bilərlər
Təhsil Nazirliyi: “Belə təhsil müəssisələrinin fəaliyyətinə ehtiyac yoxdur”
Şişkinlik ciddi xəstəliklərdən xəbər verir
Azərbaycanda tələbə köçürmələri ilə bağlı yeni qaydalar açıqlandı
Qışa belə hazırlaşırıq
"WhatsApp"da yenilik - İşimiz bir az da asanlaşdı - FOTO
Rus həkim xərçəngi dondurdu və öldürdü - ŞAD XƏBƏR
Bəzən çatışmazlıq və qüsur da faydalı ola bilir
Günümüzün xəstəliyi fibromiyalji sindromu
80 miqrant Aralıq dənizində boğularaq öldü
Şərab bilib içdi, üç ildən sonra dəhşətə gəldi-VİDEO
Daha 6 rayon və 3 şəhər üzrə 190 manat birdəfəlik ödəmə veriləcək
25 il Laçınsız...
BMT dünya ölkələrinə çağırış etdi
Sabahın HAVAsı
"Bakı-2015" bu ölkələrdə də yayımlanacaq
Beyin haqqında bilmədiklərimiz
Qripdən qorunmaq üçün nə yeməliyik?
Sabah yağış yağacaq
Şokoladlı keks (foto resept)
Ölümü hələ də müəmmalı qalan xalq artistimiz
Köpək balığından qaçmaq üçün 3 saat üzdü: "Yem olacaqdım..."
Məşhur aktyor 6-cı dəfə ata olmağa hazırlaşır-FOTO
Böyük Sülh Sazişinə hazırıq
3 addımda həyat sevincim, dəyərli yaşlanma
Cəlilabadda 11 yaşlı operator var
Müğənni beynini və səsini 10 milyona sığortalamaq istəyir
Estetik əməliyyatlarda ən çox edilən 5 səhv
Dilan Çiçek Aybükeni izləmədən sildi-SƏBƏB
WhatsApp‍-da növbəti fırıldaq
Azərbaycanda daha bir günəş elektrik stansiyası işə düşdü
İrem Derici 40 kq arıqlayıb-FOTO
Koronavirusun müalicəsində yararsız olan dərmanın adı açıqlandı
Xarabalıqları fantastik dünyaya çevirən
65 yaşdan yuxarı şəxslər evdən çıxa biləcək? - RƏSMİ
Nusret 47 min uşağı restoranında qonaq etdi - FOTO
"Küçük" bilib aldı, böyüyüb ayı oldu-FOTO
Sobada küftə (foto-resept)
Kökəlmək istəmirsinizsə, vaxtında yatın!
Yuxudan tez oyanmaq sağlamlıq üçün zərərlidir