"Bütün dünya günahsız olduğumu bilir. Əgər edam olunarsam, cinayətkar olduğumdan yox, fəhlə olduğumdan dolayı edam olunacağam!" Albert Persons.
Kimdir Albert Persons?
1 May hadisəsinin tarixə yazılmasında 8 saatlıq iş rejiminə qarşı çıxan 4 nəfər üsyançıdan biridir.Məhkəmə edamına qərar verərkən, əfv diləyərsə bağışlanacaqdı. O isə yuxarıdakı sözləri demişdi.
1May necə ortaya çıxdı?
Şirkətlər misli görülməmiş bir sürətlə böyüyəyərkən, işçilər, iş yeri təhlükəsizliyi, səhiyyə şərtləri, təşkilatlanma və tətil kimi ən fundamental hüquqlarını belə tanımayan bir siyasi və hüquqi sistem ilə qarşı-qarşıya idilər.
1881-ci ildə yarım milyon işçini təmsil qurulan Mütəşəkkil Peşə və Əmək Birlikləri federasiyası "8saatlıq iş günü" mübarizəsini ölkə ümumisinə yaymaq və işçilərin qətiyətini göstərmək məqsədilə mübarizəni yüksəltdi.
ABŞ-ın Çikaqo şəhərində 40 min tekstil işçisinin reallaşdırdığı hərəkat qanla basdırıldı. Eyni şəhərdə ,bir fabrikdə 8 saatlıq iş günü üçün tətilə çıxan 1400 işçi işdən çıxarıldı. Eyni tarixlərdə tətilə çıxanlara atəş açıldı və 4 nəfər işçi həyatını itirdi.
Hücumlar mübarizə atəşini söndürmədi, əksinə qızışdırdı. ABŞ və kanadada peşələr və digər təşkilatların yüksəltdiyi mübarizə nəticəsində 1886-cı ildə təxminən 350 min fəhlə tətilə çıxdı. Tarix işçi sinfinin belə mütəşəkkil və qərarlı reaksiyasına ilk dəfə şahid olurdu. Bütün ölkədə həyat dayandı. İşçilər istehsaldan gələn güclərindən istifadə edirdilər. İşçilərin bütünlükdə bu üsyanı işəgötürənlərin diqqətini çəkdi. Çikaqoda tətilə çıxan 40 min işçininhərəkatını basdırmaq üşün hücumlar təşkil edildi. İşəgötürənlər tətili qırmaq üçün küçə çeteleriylə razılaşdılar. Küçə şəbəkələri bir tərəfdən işçilərə hücuç edir, bir tərəfdən də tətil qırıcılığı edirdilər. Tətilçi işçilərlə küçə şəbkələri arasında çıxan döyüş əsnasında polisin işçilərə atəş açmasıyla 4 işçi həyatını itirdi.
Hökumət və işəgötürənlər ,işçi hərəkatını həzm edə bilmirdilər. 1Maydan sonra işdən çıxartmalar, təzyiqlər sıxlaşdırıldı. Hadisəyə səbəb olduqları üçün 8 işçi haqqında edam qəraarı verildi. İşçilər edam cızasına məhkum edildilər. Dörd igid fəhlə hərəkatının lideri Albert Persons, Adolf Fischer, George Mane və Aaugust Spies 1 may 1886-ci ildə 8 saatlıq iş günü mübarizəsində liderlik etdikləri üçün edam edilib asıldılar.
Albert Persons adlı fəhlə , üzr diləmək şərtiylə edamdan azad olunacağını biləndə, məhkəmə heyətinin qarşısında tarixə düşən sözlərini söylədi: "Bütün dünya bilir günahsız olduğumu. Əgər asılsam günahkar olduğumdan deyil, fəhlə olduğum üçün asılacağam"
Fəhlə liderlərinin cənazəsinə yüz minlərlə insan axışdı. ABŞ-da yaşanan bu hadisələr beynəlxalq işçi təşkilatlarını hərəkətə keçirdi. İkinci İnternasyonal 1889-cu ildə Parisdə təşkil etdiyi konqresdə Amerikan fəhlələrinin mübarizəsini dəstəkləmək məqsədilə dünya səviyyəsində tamaşalar təşkil etdi. 1890-cə ildən bu yana 1May "Beynəlxalq birlik, mübarizə və həmrəylik " günü kimi elan olundu.
Tərcümə etdi: Kübra İ-va
XƏBƏR LENTİ
Abort edənlər üçün koronavirusun ölümcül təhlükəsi açıqlanıb
Rəngarəng qablar (2)
Yeddi Azərbaycan vətəndaşı Yəməndən çıxarıldı
Papa müsəlmanlar üçün müraciət etdi
Yerin nüvəsinə aid yeni kəşf
Botoks nədir?
Dünyanın ən bahalı atı-FOTO
Kabaklı kotletlər (foto resept)
Teylor Sviftdən nümunəvi addım-FOTO
Bəzi süd məhsulları və yumurta ucuzlaşıb
Türk kəndində "cəhənnəmə qapı" yarandı
Murat Boz Xocalı faciəsindən yazdı-FOTO
Erməni terrorçularının Azərbaycan ərazilərini hədəf alan raket zərbələri ilə bağlı XƏRİTƏ
Azərbaycan Xəzərdə kruizlərin təşkili üçün Rusiya ilə danışıqlara başladı
Ərdoğan Quran oxudu - VİDEO
Müxtəlif geyim tərzləri
Salma Hayek gözəlliyi ilə diqqət çəkdi-FOTO
Ordumuz işğaldan azad edilmiş ərazidə Azərbaycan Bayrağını sancdı
Limonlu suyun möcüzəvi faydası
Günün ulduz falı
İdmançı arıqlamaq istədi, məşqdə öldü
Almalı muffin (foto-resept)
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-65
Bakı sakini yeni kombi düzəltdi – Sutkada 70 qəpiyə qızdırır-VİDEO
Azərbaycanın bir neçə şəhər və rayonunda qaz olmayacaq
Hava necə olacaq?
Ölümcül virus İsrailə də çatdı
16 yaşlı məktəblinin Nobel namizədliyi irəli sürülüb
COVID-19 testlərində pasiyentlərin və tibb işçilərinin səhvləri açıqlandı
Əsir götürülmüş azərbaycanlı hərbçilər yaxın məsafədən atəş açılaraq qətlə yetirilib - RƏSMİ
Kəbə faciəsinə görə Bin Laden cəzalandırıldı
Ən böyük dirijabl
Dadlı toyuq qızartması (foto resept)
İcbari tibbi sığorta 3 ay ərzində tətbiq olunacaq? - AÇIQLAMA
Bakıda koronavirus testi pozitiv çıxan satıcı işə çıxdı - RƏSMİ + FOTO
Uşaqlarına dərs vermək üçün 90 kiloqram arıqladı
İrem Dericidən qəribə açıqlama
Ronaldinyodan Azərbaycana dəstək - VİDEO
İnsan dişli balıq hər kəsi təəccübləndirir
Günəş bizi bu xəstəlikdən qoruyurmuş – araşdırma
Kəsmikli peçenye (foto resept)
Niyə müharibə edirik?
Pomidorun nadir xüsusiyyətləri
Məşhur modelyer həbs oluna bilər-SƏBƏB
Kartoflu çörək (foto-resept)
Ermənilərlə şiddətli atışma
Ronaldo dünyanın ən bahalı avtomobilini aldı
Prezidentlərin təkbətək görüşü
Dəbli köynək modelləri
Dəbli qadın qol saatları