İlklər həmişə gözlənilməz olduqları qədər, arxasındakı əsrarəngiz hekayələri ilə də diqqət cəlb edirlər. Çünki gedişatları dəyişmək, klişelərin üstündən xətt çəkmək hər insan övladının işi deyil.
Abebe Bikila – bu ad bəlkə də sizin üçün hələlik heç bir məna kəsb etmir. Amma önəmli olan başlanğıc yox, sonda onun kim olduğunun fərqinə varmaqdı. O iş isə mənim üzərimə düşür.
Abebe Bikila - əzmin, qəhrəmanlığın bir adda təzahürüdü; filmin həm ssenaristi, həm də baş rol ifaçısıdı. Google'da axtarış vermək üçün a, b, e… hərflərinə basan barmaqları görür, klaviaturanın tıqqıltısını eşidirəm.
Bikilanın hekayəsini yazmaq üçün tarixin köməyinə ehtiyacım olacaq. Hekayələrin olmazsa olmazı - tarix...
Dünya tarixində faşizmdən ən çox əziyyət çəkən ölkələrdən biri Efiopiya olub. Paytaxt Əddis-Əbəba 1936-cı ildə Benito Mussolininin qoşunlarının nəzarəti altına keçmişdi. Ancaq əslində, Həbəşistan planı illər öncə hazırlanmışdı - 1891, 1894, 1896-cı illərdə İtaliya fasilələrlə Şərqi Afrika ölkəsinə hücumlar etsə də, istədiyini ala bilməmişdi. Üzərindən 40 ilə yaxın bir müddət keçmişdi, artıq Afrikanın böyük hissəsi güclü dövlətlər tərəfindən istismar olunmuşdu. “Haqsızlıqlar” qitəsində müstəqilliyini çətinliklə olsa da qoruyub saxlamağı bacaran azsaylı ölkələrdən biri Efiopiya idi. Kiçik gücün ideyalarını yeridə bilməsi həmişə olduğu kimi, “böyüklər” üçün addımın atılmasının vacibliyinə dair siqnalı vermişdi. Hadisə yerinə gələn ilk “ambulansı” isə Mussolini idarə edirdi. Benito 1934-cü ilin dekabrında Somali və Efiopiya arasındakı sərhəd problemini əsas gətirərək, bölgəyə müdaxilə etmək qərarına gəldi və 1935-ci il, oktyabrın 3-də Efiopiya işğal olundu. General Rodolfo Qratsiani və Pietro Badoloya həvalə olunan italyan ordusu zəif və azsaylı Hayle Selassienin əsgərlərini geri çəkilməyə məcbur etdi. 1936-cı il, 9 aprel tarixində Aşanqe gölü ətrafında böyük zəfər əldə edən italyanlar paytaxta yaxınlaşdılar. Əsas hədəf mayın 5-də vuruldu və Əddis-Əbəbə ələ keçirildi.
İtalyan zülmünün Efiopiyada hökm sürdüyü o günlərdə bugünkü yazımın qəhrəmanı, illər sonra məhz o qəddar ölkədə öz dastanını yazan Abebe Bikilanın cəmi 4 yaşı var idi. Çobanlıq edərək böyüyən Bikila 20 yaşı olan zaman ailəsinə dəstək ola bilmək üçün Əddis-Əbəbəyə üz tutdu və Selassienin mühafizə xidmətində çalışmağa başladı. İmperatorun yanında işlədiyi günlərdə Melburn Olimpiadasına hazırlaşan atletlər onda yüngül atletikaya qarşı maraq oyatmışdı. Artıq qarşısına hədəf qoymuşdu: onlardan biri olacaqdı.
Finlandiyada doğulan isveçli Onni Niskanen Efiopiya höküməti tərəfindən istedadlı atletləri yetişdirməkçün ölkəyə gətirilmişdi. O, tezliklə Bikilanın istedadını kəşf etdi. 1956-cı ildə Efiopiya ordu yığmasının seçmələri zamanı Bikila ölkənin ən güclü atleti hesab olunan Vami Biratunu keçməklə yanaşı, 5 və 10 km məsafələrə qaçışda ölkə rekordlarını qırdı. Buna baxmayaraq, Niskanen hələ də Biratunu bir nömrəli atlet kimi Roma Olimpiya Oyunlarına aparmağı planlaşdırırdı. Ancaq sanki Tanrı əsrarəngiz şeylərin olmasını istəyirdi: Biratu futbol oynayarkən ayağını sındırdı və Bikila son anda onun əvəzinə heyətə daxil edildi. Niskanen Bikila və Abebe Vakqiranı Romaya apardı.
1960-cı il Yay Olimpiya Oyunlarına Romanın ev sahibliyi edəcəyi açıqlandıqdan sonra turnirin İtaliyada iqtisadi partlayışın olduğu dönəmə təsadüf edəcəyini təxmin edənlərin sayı çox az idi. Ancaq faşist rejiminin qalıqları hələ də qalmışdı. Protestoçuların sayəsində faşizmə dair işarələr azalsa da, yenə də Olimpiya Oyunlarının keçirildiyi ərazilərdə rejiminin bəlirtiləri şəhərin digər hisslərinə nisbətdə açıq-aydın hiss olunurdu. Romada Mussolininin izi qalmışdı – Via dei Fori İmperiali, Foro Italico və s. hələ də İtaliyanın yeni həyatına tam olaraq adaptasiya olmadığını göstərirdi.
Qayıdaq yenidən qəhrəmanamıza... Bikila İtaliyaya bir cüt ayaqqabı ilə yollanmışdı. Ancaq onlar da Olimpiadadan öncəki son məşqlər zamanı yararsız hala düşmüşdü. Turnirin sponsorlarından Adidas'ın deposunda limitli sayda ayaqqabı qalmışdı, əldə olanlar isə Bikilanın ürəyincə deyildi. Nə qədər qəribə səslənsə də, efiopiyalı atlet ayaqyalın qaçmaq qərarına gəlmişdi. Uzun məsafəni ayaqqabısız qaçmaq ilk baxışdan mümkünsüz görünürdü, ancaq onun ayaqları Efiopiya düzənliklərində çılpaq qaçmaqdan bərkimişdi. Bu, Bikilanın ilklərindən birincisi idi. Olimpiya Oyunlarının marafon tarixində ilk dəfə bir atlet ayaqyalın qaçacaqdı.
Ardı var...
Məcidzadə Rüfət
XƏBƏR LENTİ
Dünyanın ən gözəl qızlarının yaşadığı ölkələr
Beyin silkələnməsi ilə intihar arasında əlaqə varmı?
Prezidentin köməkçisi: “Ermənilər qorxurlarsa, işğalı dayandırmalıdırlar” - VİDEO
Yaddaşı gücləndirmək üçün yeni üsul tapıldı
Məktəblərin açılmasını istəməyən valideyinlər var - Hikmət Hacıyev
Azərbaycanda daha 1 nəfər koronavirusdan öldü - 44 yeni yoluxma
Fan Bingbingə 130 milyon dollarlıq cərimə-FOTO
Ulduzlar makiyajsız halda
Beyonsenin konsertində zal boş qaldı-FOTO
Ed Şeran özünə kənd aldı-FOTO
Ebru Gündeşin son FOTOsu diqqət çəkdi
Məşhur müğənnilər sevgilidir-FOTO
Hər gün yeni maska hazırladı
İspanaqlı kek
Cinsi zəka nədir?
"Arka sokaklar"dan sonra heç bir serialı alınmır
Dəbli boyunbağılar
Sprey corab
Azərbaycanda Ramazan ayının başlanma vaxtı açıqlandı
Rodriqo Alves yenidən əməliyyat olundu-FOTO
CNN: “Alov qüllələri” Azərbaycan tarixinin simvoludur
HAVA necə olacaq?- 17 MART
Qızdırmalı xəstələrə qulluq
Yağış, qar, külək - Sabahın havası
Azərbaycanda siqaretlərin yeni qiymətləri - SİYAHI
Heyvanların maraqlı şəkilləri
Prezidentin son iclasda verdiyi mesajlar
Cəbhə ilə bağlı sərəncam
Televiziya və kompüterin uşaqlara təsiri
Mehriban Əliyeva buğlama bişirdi - FOTOLAR
Hava haqqında - 26.01.2014
Kəs və yapışdır-32
Körpü altında studiya tikdi
8 ərəb qadın teleaparıcı qovuldu: "Gedin arıqlayın!"
Yuxuya rahat getmək üçün nə etməli?
Bakıda daşınmaz əmlak bazarında QİYMƏTLƏR artıb
Azra Akın ağladı-SƏBƏB
Günün qoroskopu - 26.10.2013
Bu mühəndis o mühəndisdən deyil
Çiçəklərlə eşq falı
“Bu gün yeni dövr başlayır”
Rol yoldaşlığını həqiqi sevgiyə çevirən 9 cütlük
"Zeytun bağları" ilə yeməklərinizə ləzzət, həyatınıza fayda qatın!
"Danışan" kağız yaratdılar
Zidanın yeni iş yeri
Azərbaycanlı zəvvarlar sabahdan həcc ziyarətinə yola düşəcəklər
İt çəkməyi öyrənək
Qarabağın azad olunması ilə bağlı imzatoplama kampaniyası davam edir
Zövqlü çantalar
Azərbaycanda süni mayalanma üçün donorluğa qadağa qoyula bilər
- ŞƏRHLƏR