"Reallığı korlanmış süzgəcdən dəyərləndirmək- onu koqnitiv şəkildə korlamaq deməkdir", - deyə koqnitiv rəftar terapiyasının banisi Aron Bek bunu təsdiq edirdi. O belə hesab edirdi ki, məhz bu cür, yəni hadisələri və münasibətləri korlanmış şəkildə qəbul etmək neqativ fikirlər və hislər yaradır. Gəlin bu təhlükəli süzgəclərə dair bir neçə misal çəkək:
Ümumiləşdirmə: Müəyyən bir hadisədən qlobal şəkildə ümumi nəticə çıxarılır. Məsələn, mən imtahandan keçə bilmədimsə, deməli, o biri imtahanlardan da kəsiləcəyəm.
Ağ-qara düşüncə: Durum və davranışlar zərurətlərin birindən yarandığı kimi gözdən keçirilir və qiymətləndirilir: yaxşılıq və pislik, həmişə və ya heç vaxt, hamısı və ya heç birisi.
Təsadüfi nəticələr: Neqativ qərar yeganə əlçatan element əsasında əldə edilir. Məsələn, filankəs söz verdiyi halda mənə zəng vurmadı. Deməli, etibarsızın biridir, ya da mənim onun yanında bir dəyərim yoxdur.
Mənfiliyi artırmaq və müsbətliyi azaltmaq: Qənaətə gələn zaman yalnız pis şey qəbul edilir, pozitivlik isə aradan qaldırılır, ya da tamamilə rədd edilir. Məsələn, məzuniyyətim burnumdan gəldi (halbuki həftə ərzində yaxşı şeylər və ya heç olmasa neytral anlar az olmamışdır).
Şəxləndirmək: Bİzdən asılı olmayan baş verən hadisə və ya başqalarının davranışına görə məsuliyyət hissi keçirmək. Məsələn, qızım universitetə qəbul ola bilmədi. Bütün günahlar məndədir. Mən gərək ona daha çox vaxt ayırardım və möhkəm olardım.
Seçmə yolu ilə nəticə çıxarma: Diqqəti hadisənin yalnız mənfi tərəfinə pərçimləmək. Məsələn, müsahibə zamanı mən bircə dənə olsun suala cavab verə bilmədim, deməli, mən özümü natamam göstərdim və məni işə götürməyəcəklər.
Farid Abdullah
XƏBƏR LENTİ
Müvəffəqiyyətli olmaq üçün 15 həqiqət
Prezident İlham Əliyev: "Heç kim toxunulmaz ola bilməz"
Türkiyədə avtobuslarda internetə pulsuz çıxış olacaq
Saç hörməyi öyrənək
Azərbaycanda daşqınlar olacaq
9 yaşlı Fatimənin kitabı ABŞ-da nəşr olundu - FOTO
İŞİD Türkiyəyə yaxınlaşır
Nişanlısı yerinə atası ilə FOTOsessiya etdi
Kökəltməyən 7 qida
Azərbaycanda daha 23 nəfər koronavirusdan sağaldı - RƏSMİ
Ulduz futbolçunun yoldaşı çempion oldu
Günün qoroskopu: Büdcənizə nəzarət edin!
Tuba bu dəfə Kənanla tərəf müqabili olacaq
Möhtəşəm kainat...
Kürdə qorxulu vəziyyət
Şeron Stoun onu məşhurlaşdıran hərəkəti 25 il sonra TƏKRAR ETDİ
Koronavirusla bağlı bildiyimiz HƏR ŞEY YANLIŞ İMİŞ-16 fakt
10 halda heç zaman peşman olmayacaqsınız
Azərbaycanda körpələrə qoyulan Yeni Adların SİYAHISI
Kartof alarkən nəyi bilmək vacibdir?
Maska taxmayan qızı avtobusdan qovdular - VİDEO
Seda ana oldu-FOTO
Vladimir Putin Dağlıq Qarabağda baş verənlərə görə narahatlığını bildirib
İki rəngli peçenyeli tort (foto resept)
Zəif duman, mülayim külək - sabaha verilən vəd
Koronavirusa ikinci dəfə yoluxma daha təhlükəli ola bilər – VİDEO
Ermənistan silahlı qüvvələrinin təxribatının qarşısı alındı, düşmən itki verərək geri çəkildi
Rusiya COVID-19 peyvəndini ilk dəfə BU ÖLKƏYƏ SATDI
Şam ağacı pirojnası (foto resept)
Azərbaycan peşə məktəblərində ilk dəfə
Dərdlərə dərman zeytun
Ata olan şəxslərə 14 günlük məzuniyyət veriləcək
Güclü külək əsəcək, temperatur enəcək
"X sinif dərsliklərində səhvlərə yol verilib" - DİM
İranın vitse-prezidenti istefa verdi
Yenə yağacaq
"Barselona"nın ulduzu karyerasına son qoyur
Vulkan püskürdü, sakinlər varlandı-FOTO
Əli Əsədov Türkiyənin vitse-prezidentinə məktub ünvanladı
Uşaqlar üçün vanna otaqları
Bu gün nə bişirim?
Kələm haqqında bilmədiklərimiz
Prezident onu vəzifədən AZAD ETDİ
Körpəyə üzməyi bələkdən öyrədin
6 min illik Məzardan Çıxanlar hər kəsi Heyrətləndirdi- FOTO/VİDEO
Yol polisi sürücülərə müraciət etdi
Əti süni şəkildə bahalaşdırıblar - Nazirlikdən AÇIQLAMA
Qan azlığı üçün meyvə suyu
İlham Əliyev BMT TŞ-də Azərbaycanı dəstəkləyən ölkələrin dövlət başçılarına məktublar ünvanladı
47.3 milyon manatlıq nadir brilliant üzüyü kim alıb?