İnsan Yer üzünə addım atdığı gündən bu yana həyatının məqsədini sorğulayıb və müxtəlif cavablar verməklə axtarışı həmişə davam edib. Çünki insan özündə olan potensialı tanıma, başa düşmə və bununla nələr edə biləcəyinin sınamaqla yoluna davam etməkdədir.
Özünü tanıma və başa düşmə müddətində insan yaranma potensialını reallaşdırmağa cəhd göstərir. Mənasız həyat ona çatmır və hətta psixoloji olaraq xəstələnməsinə səbəb ola bilər.
Özünü reallaşdırma yolunda ilk addım insanın özünü tanımasıdır. Bunun üçün kafiliklərini, xarakter xüsusiyyətlərini, güclü və zəif yönlərini bilməsi lazımlıdır. Bununla yanaşı, çətinliklərin öhdəsindən gəlmək üçün hansı yolları seçdiyini kəşf etdiyini bilməsi faydalı olacaq. Özünü reallaşdıran insanlar müdafiə etmələrini hansısa yolla öz gerçək şəxsiyyətinin qabağına keçməsinə mane olan kəslərdir.
Maslova görə özünü reallaşdırmış insan bu şəkildədir:
Hümanist: Psixologiyanın ən öncül nümayəndəsi Maslov ruh sağlamlığı baxımından fövqəladə sağlam sayıla biləcək kəslərin xüsusiyyətlərini bir çox istiqamətdən təsbit etmişdir. Onun fikrincə, özünü reallaşdırmış insanlarda bu ortaq xüsusiyyətlər olur: başqalarının birbaşa qarşılaya bilməyəcək qədər şantajçı bildikləri gerçəyi dəyişdirmə, ya da ört-basdır etmə qayğıları yoxdur. Özlərini, təbiəti, başqalarını olduğu kimi qəbul edər, başqalarını hörmətdən salmağa ehtiyac duymayacaq qədər özünə etibarlı və hörmətlidirlər. Yüksək tezlikdə coşğulu həyatları və "okean içində ərimə duyğusu" deyilən və bütün mistik təlimlərdə vurğulanan "kainatla bir olma" duyğularını yaşaya bilmə qabiliyyətinə sahibdirlər. Bu kəslərdə ziddliklər quruluşçu şəkildə inteqrasiya olunmuşdur. Eyni anda həm məntiqi, həm romantik, həm maddi, həm mənəvi, həm mücərrəd və konkret, həm həqiqi, həm də idealist ola bilərlər. Daxili və xarici həqiqəti bilavasitə qəbul etmə və anlama qabiliyyətinə sahibdirlər. Maneə törədilmə, məhrumluq və təzyiqlərə qarşı müqavimət göstərmə gücü kimi inkişaf etmiş mənlik gücləri vardır .
Fərqliliklərə dözümlülük və dəyərlər dünyasındakı geniş elastiklik Maslovun bu insanlarda gördüyü xüsusiyyətdir. Bu xüsusiyyət Hz. Mövlananın "Nə olsan ol, gəl" sözünü xatırladır. Yumor və xüsusi diqqət ilə gerçəklərə yaxınlaşma, dolğun təcrübələrə və coşğulu həyatlara uyğunluq bu insanlarda gördüyü xüsusiyyətlərdir.
Özünü reallaşdırmaqla əlaqədar bir çox araşdırma aparan Maslov özünü reallaşdırmış və özünü tanıyan kəslərdə 16 ortaq xüsusiyyət müşahidə etmişdir. Bunlar:
1- Gerçəyin bilinə biləcək istiqamətlərini, doğru hesab edər.
2- Bilinməyəcək olanların bilinə bilməyəcəyini doğru hesab edər.
3- Gerçəyi olduğu kimi qəbul edər.
4- Özünü olduğu kimi qəbul edər.
5- Başqalarını olduğu kimi qəbul edər.
6- Həyatın gətirdiyi hadisələri tam mənasıyla yaşayaraq dadını çıxarma meylindədir.
7- Özbaşına hərəkət edər.
8- Yaradıcı bir şəkildə davrana bilər.
9- Özünə və həyata gülə bilər.
10- İnsanlığa dəyər verər və onun problemlərini ciddi qəbul edər.
11- Son dərəcə yaxın və dərin bir neçə dostu vardır.
12- Həyatı bir uşağın gözü və ürəyilə görüb yaşaya bilər.
13- Lazım olduğu zaman çox işləyər və məsuliyyətinin fərqindədir.
14- Dürüstdür.
15- Ətrafının fərqindədir, davamlı ətrafını araşdırar və yeni şeyləri sınayar.
16- Müdafiəçi deyil.
Əlbəttə, bu xüsusiyyətlərin hər kəsin ideal insan tərifinə uyğun gəlməsinə ehtiyac yoxdur. Lakin psixoloji olaraq daha sağlam sayıla biləcəkləri və daha xoşbəxt və sakit bir həyat keçirəcəkləri mübahisə və müzakirə edilə bilməz.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR