Həyatda görülən işlərin mənalı və daha faydalı olması üçün görülmüş müəyyən işə qiymət verərkən onun qüsurlarını görüb lazımi qaydaya salmaq həmişə yararlı olur. Ancaq bunu ifadə edərkən elə etmək lazımdır ki, bu, ətrafındakıları incitməsin. Onlara zərər verməsin. Bunun üçün ifadərin həmişə müsbət niyyətli olması vacibdir. Çünki düzgün tənqid səhvləri düzəltməyə yönəlmiş olur. Cəmiyyətdə, ailədə mənfi tənqidə meyl edənlər hər işdə bir çatışmazlıq axtarır. Halbuki, hər işdə zərrə qədər də olsa xeyir tapa bilərik. Mənfi tənqidə meyl edən insanlar üçün tənqid bir vərdişə çevrilib. Zərərli tənqid edən insanlar şəxsi mənafelərini güdürlər. Və bu tənqidlər hissi xarakter daşıyır.
Qısqanclıq və paxıllıq hissi də tənqidə yol açır. Amma bu tənqid çərçivəsindən təhqir müstəvisinə keçir ki, bu da heç kim tərəfindən bəyənilmir və xoş deyil.
Bu cür edilmiş tənqid həm tənqid edən, həm də tənqid olunana zərər vurur, nüfuzdan salır. Ən doğrusu hər bir məsələyə tənqidi yanaşmazdan əvvəl şəxsi münasibətlər rəqabət nəfsini nəzərə almamaq, hər bir fikirdə real və səmimi olmaq lazımdır. Belə münasibətlə yanaşsaq, zərərli tənqidin qarşısını ala bilərik və əminəm ki düzgün tənqiddən heç kim inciməz.
Zərərli tənqidin ictimaiyyətə və cəmiyyətimizin inkişafına çox mənfi təsirləri var. Hətta xəstəliyə çevrilə bilir. Qarşılıqlı diskussiya və düzgün formada aparılan müzakirə cəmiyyətin inkişafına yol açır, təkan verir. Bəzən tənqid edənlərin fikrinə qulaq asanda mənə elə gəlir ki, xüsusi insanlar var ki onlar qəsdən tənqid edərkən qarşısında duran tərəfin əzab çəkməsindən zövq alır. Bu isə heç xoşagələn hal deyil. Bu tənqid mütləq bir tərəfə xeyir gətirsə də digər tərəfə zərər verir.
Mənfi tənqiddə empatiya çatışmazlığı olur. Tənqid edərkən qarşıdakının əhvalı və halı nəzərə alınmır ki, bu da heç etik hesab olunmur. Lazımınca empatiya qura bilən insanlar ümumiyyətlə mənfi tənqid etmirlər.
Mən kimi tənqid edərdim?
1. Allahını yalniz çətin gündə xatırlayanları;
2. Bir an belə haqq yolundan dönənləri;
3. Həyatda düzgün yolda olmayanları;
4. Tənbəl insanları;
5. İşində səhlənkar olanları;
6. İşinə laqeyd münasibəti olanları;
7. Millətini, vətənini sevməyənləri;
8. Dostluğa sadiq olmayanları;
9. Ailəsinə, ata-anasına qiymət qoymayanları və s.
Tənqidi necə edərdim?
1. Niyyətim məlum olsun, yaxşılığa doğru yönəlsin;
2. Həmsöhbətimin mənə qarşı çıxmamasına çalışardım;
3. Tənqidi qışqıraraq və sərt deyil, sakit, yumşaq formada edərdim;
4. Tənqidin nəticə verməsi üçün fikrimi əsaslandırardım;
5. Qarşımdakı insanı utandıracaq bir hərəkət və ifadə işlətməzdim;
6. Yersiz tənqid etməzdim ki, sözüm qiymətdən düşməsin;
7. Tənqidimin münaqişə yaratmasına imkan verməzdim;
8. Tənqidi dedi-qoruya çevirməzdim...
Həyata baxış aşağıda qeyd olunan kimi olsa nə qəlb qırılmaz, nə də mənfi davranış olmaz.
Gözəl görən gözəl düşünər, gözəl düşünən bu dünyadan və həyatdan zövq alar....
Əzizlərim, bəs siz xoşunuza gəlməyən bir məsələni necə tənqid edirsiniz?
XƏBƏR LENTİ
Hava haqqında - 27.09.2013
Kraliça rekord vurdu
Göz ətrafına qulluq necə olmalıdır?
Bu qarışımı qoltuq altına sürtdükdə tüklər birdəfəlik yox olur
Universal mütəxəssislik
"Ayntraxt"ın prezidenti: "Artıq indidən "Qarabağ"la..."
Özcan Dənizə 15 milyonluq ŞƏRT: Ya evlən, ya da...
Qadin.Netlə birlikdə hamiləlik (XIX həftə)
Sürətli oxu - 2
Almalı şarlotta (foto-resept)
Qurbanlıq qoyunların qiyməti neçəyədir?
Qvardiola rəqibinin tərifini göyə qaldırdı
Ərdoğan: G-20 ölkələrinin bir çox liderləri Suriyada hərbi əməliyyatı dəstəkləyir
Can Yaman əsgərlik FOTOsunu paylaşdı
Ali Sunal ata olacaq-FOTO
Nikol Kidman uşaqlarına qoyduğu qadağalardan danışdı
Onlayn həkim: yenilik, yoxsa...
İsveçrədə yeni prezident seçildi
ABŞ hakimiyyəti 4700 suriyalı qaçqının ölkəyə girişinə icazə verib
Aleks ağlayaraq futbolla vidalaşdı
Selena Gomez kumirinin adını açıqladı-FOTO
Aparıcının soyadı məsğərəyə qoyuldu-FOTO
Boşanma səbəbi məlum oldu_XƏYANƏT-FOTO
Facebook gələn ildən belə olacaq
Duzlu bisküvit (foto resept)
Sevimli başmaqlar
Meyvə-tərəvəzlərin tərkibi satışdan əvvəl yoxlanılacaq
Dodaqlara qulluq üçün maskalar
Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Hamburqda Azərbaycan gecəsi keçiriləcək
Pendirli çubuqlar
Azərbaycan Ginnesin rekordlar kitabına düşə bilər
Fincanlar(2)
Hamiləlikdə diş ağrısı
Fərqli çay içmək istərdinizmi?
Dolların və avronun məzənnəsi dəyişdi
İlham Əliyev ən nüfuzlu müsəlmanlar arasında
Közlənmiş bibər salatı (foto resept)
Təmizlik vasitələrini qarışdırmayın!
Reklamlar uşaqlara mənfi təsir edir
Koronavirus qadının həyatını xilas etdi - FOTO
Angela Merkel Soçiyə getməyəcək?
Azərbaycanda qar yağacaq
Hündür boylu xanımlara nə yaraşar?
Dayanacaqlarda elektron lövhələr havanın temperaturunu düzgün göstərirmi?
Rayon yollarındakı postlar ləğv olunur - VİDEO
Vegeteryan pizzası (foto resept)
Azərbaycanda aviabiletlərin qiymətində dəyişiklik var
Evdə işləmək...
Ana və qız arasında konflikt: necə davranmalı
Koronavirusun yeni mutasiyasının əsas təhlükəsi AÇIQLANDI
- ŞƏRHLƏR