Mart Soyqırımı və ya Mart Hadisələri — 1918-ci ilin 30 mart və 3 aprel tarixləri arasında Bakı şəhərində və Bakı quberniyasının müxtəlif bölgələrində, eləcə də Şamaxı, Quba, Xaçmaz, Lənkəran, Hacıqabul, Salyan, Zəngəzur, Qarabağ, Naxçıvan və digər ərazilərdə Bakı Soveti və daşnak erməni silahlı dəstələrinin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri qırğın.
Rəsmi mənbələrə əsasən soyqırımın nəticəsində 12 minə yaxın azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, on minlərlə insan itkin düşmüşdür. Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin 26 mart 1998-ci il tarixli Sərəncamı ilə 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi qeyd olunur.
Üç gün davam edən qırğın zamanı erməni silahlıları bolşeviklərin köməyi ilə azərbaycanlıların yaşadıqları məhəllələrə qəflətən basqınlar etmiş, əhalini uşaqdan böyüyədək qətlə yetirmişdir. Həmin dəhşətli günlərin şahidi olmuş Kulner familiyalı bir alman, 1925-ci ildə Bakı hadisələri barədə bunları yazmışdır: “Ermənilər müsəlman (azərbaycanlı) məhəllələrinə soxularaq hər kəsi öldürür, qılıncla parçalayır, süngü ilə dəlmə-deşik edirdilər. Qırğından bir neçə gün sonra bir çuxurdan çıxarılan 87 azərbaycanlı cəsədinin qulaqları, burunları kəsilmiş, qarınları yırtılmış, cinsiyyət orqanları doğranmışdır. Ermənilər uşaqlara acımadıqları kimi, yaşlılara da rəhm etməmişdilər.” Gənc qadınların diri-diri divara mıxlanması, ermənilərin hücumundan sığınmağa çalışan iki min nəfərin yerləşdiyi şəhər xəstəxanasının yandırıldığı da bu dəhşətli faktlar sırasındadır.
İrəvan quberniyası, Şərur-Dərələyəz, Sürməli, Qars və digər ərazilərdə azərbaycanlıların qırğınının fəal iştirakçılarından biri olmuş erməni zabiti Ovanes Apresyanın xatirələri əsasında amerikalı aqronom Leonard Ramsden Hartvill “İnsanlar belə imişlər” adlı kitab yazmışdır. Ovanes Apresyan kitabın müəllifi ilə söhbəti zamanı ermənilərin, ingilislərin və rusların yardımı ilə öz məqsədlərinə çatdıqlarını qeyd edərək, təkcə Bakıda Mart qırğını zamanı iyirmi beş min azərbaycanlının qətlə yetirildiyini bildirmişdir.
Bu hadisələrin dəhşətini göz önünüzə gətirməyiniz üçün 1918-1920-ci illərdə mövcud olmuş Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin, Fövqəladə İstintaq Komissiyasının materiallarından bəzi çıxarışları nəzərinizə təqdim edirik:
1918-ci ilin mart-aprel aylarında Şamaxıda 8 minə qədər dinc sakin qətlə yetirilimişdir. Şamaxı Cümə məscidi də daxil olmaqla əksər mədəniyyət abidələri yandırılmış və uçurulmuşdur.
Cavanşir qəzasının 28 kəndi, Cəbrayıl qəzasının 17 kəndi tamamilə yandırılmış, əhalisi məhv edilmişdir.
1918-ci il aprelin 29-da Gümrü yaxınlığında əsasən qadınlardan, uşaqlardan və yaşlılardan ibarət 3 min nəfərlik azərbaycanlı köçü pusquya salınaraq son nəfərinədək məhv edilmişdir.
Erməni silahlı dəstələri Zəngəzur qəzasında 115 azərbaycanlı kəndini məhv etmiş, 3257 kişi, 2276 qadın və 2196 uşağı öldürmüşdülər. Bütövlükdə bu qəza üzrə 10068 azərbaycanlı öldürülmüş və ya şikəst edilmiş, 50000 azərbaycanlı qaçqın düşmüşdür.
İrəvan quberniyasının 199 kəndində yaşayan 135 min azərbaycanlı məhv edilmiş, kəndlər isə yerlə yeksan edilmişdir. Erməni silahlı dəstələri daha sonra Qarabağa yürüş etmiş, 1918-1920-ci illər arasında Qarabağın dağlıq hissəsində 150 kənd dağıdılımış, əhalisi məhv edilmişdir.
XƏBƏR LENTİ
Fiziki və hüquqi şəxslərin hesablarına nəzarət gücləndirilir
Damarları təmizləyən qidalarla tanış olun!
Yuliya Timoşenkonun azad edilməsi üçün petisiya hazırlandı
Günün ulduz falı
Koronavirusun yayılmadığı yeganə ərazi - FOTO
Həftə sonunun HAVAsı
Sabahın HAVAsı
Burak saçlarını uzatdı-FOTO
15 kq arıqlayan aktrisanı TANIMAYACAQSINIZ – VİDEO
Qəbiristanlıqda şok olay: tabut boş çıxdı
Ebru Gündeş bahalı geyimi və aksessuarları ilə diqqət çəkib-FOTO
Bir insanı anında tanımaq üçün 7 işarə
Beren Saat və Kenan Doğulunun AYRILIQ SƏBƏBİ
Ətsiz xoşbəxlik olar?
Bu şagirdlər universitetlərə imtahansız qəbul ediləcək
Saç düzümləri
Yaponiyada güclü zəlzələ olub
Apple yeni şirkət alıb
Gəlin öz toyunda UŞAQ DÜNYAYA GƏTİRDİ: bəylə oynadığı an... - FOTO
Əhalinin dayanıqlı rabitə ilə təmin olunması üçün hazırlıq işlərinə başlanıldı
O, evdar qadındır
Azərbaycanlılar Ermənistanın BMT-dəki nümayəndəliyinin başını ağrıtdılar
Qadin.Netlilərin başına gələn maraqlı hadisələr (1)
Sən kişi olsaydın...
Ali məktəblərin tələbələrə verdiyi biliyin səviyyəsi artırılacaq
Ən bahalı toy
Ət qovurması necə bişirilməlidir?
Toxuduqlarım - 2
Samsung Galaxy X gəlir
Yaşlı insanlar koronavirusa necə qalib gəlir? - ARAŞDIRMA
Potensial təhlükəli asteroid Yerə yaxınlaşır
İnanılmaz ekstremal vəziyyətlərdə görüntülər
Evdəki bu əşyalar xərçəngə səbəb olur
Müdafiə Nazirliyi: Ordumuzda qan ehtiyatları ilə bağlı heç bir problem yoxdur
Demet Özdemirin paltarı 50 minə satıldı
Türkiyə Azərbaycanda hərbi baza quracaq? - AÇIQLAMA
Mehriban Əliyeva qayğanaq bişirdi - Foto
Ohanyan Azərbaycanla genişmiqyaslı müharibədən danışdı
7 metrlik qanad sahibi quş
13 yaşlı aktrisa vəfat etdi-SƏBƏB
Yeni 10 manatlıqlar dövriyyəyə buraxılıb-FOTO
Məşhur müğənninin anası öldü-FOTO
"Sərhədçi"lər çimərlik futbolunda birinci oldular
İlham Əliyevdən daha bir yubiley medalının təsis edilməsi haqqında FƏRMAN
Saçlarınız üçün lazım olan qidalar
Hipnoz altında beyin əməliyyatı etdilər-FOTO
Melanya Trampın XÜSUSİ PROQRAMI - Fəaliyyətə başladı
"Oladi" (foto-resept)
Mehriban Əliyeva azərbaycanlıları təbrik etdi
Google-un gəlirləri azalır
- ŞƏRHLƏR