Uşaqlara təsirli göstərişlər necə verilməlidir?
Nümunə:
"Zəhmət olmasa, oyuncaqlarını toplayarsan?", desəniz, bu yalnız sadə bir istəkdir.
"Yeməkləri yerə atmağı kəs!", ya da "Bura gəl, yerə atdığın paltarını bu dəqiqə yerinə qoy!" cümlələri tam olaraq əmr cümlələridir. Sözə qulaq asmayan uşaqların ana-ataları onlara təsirli və açıq şəkildə əmr cümlələri ilə müraciətdə səhvə yol verirlər. Hər bir ana və ata uşaqlarının düzgün davranışı ilə əlaqədar doğru əmrləri verməyi öyrənməlidir. Əmr vermək deyiləndə, burada hərbi sistemdəki kimi komandirin əsgərlərə verdiyi əmrdən söhbət getmir. Sözə qulaq asmayan uşaqlara doğru şəkildə əmrlər, göstərişlər verilməsi necə olmalıdır və nə zaman verilməlidir?
Uşağınızın müəyyən bir arzu olunmayan davranışına son vermək istədikdə, bunu ona istək şəklində bildirərəkən uşaq əməl etməkdən imtina etdikdə əmr cümlələrinə keçmək zamanı gəlmişdir.
Deyək ki, qonaq otağına girirsiniz və yeddi yaşındakı qızınızın (oğlunuz) yeni aldığınız divanın üstündə tullandığını görürsünüz. Bu vəziyyətdə həmin dəqiqə üzünüzə ciddi ifadə verərək ona tərəf gedin; gözlərinin içinə baxın; gözünüzü onun gözündən ayırmadan ona adı ilə səslənərək sərt bir səs tonu ilə açıq əmrinizi verin. Ona belə deyin: "Aydan, mebellərin üstündə tullanmaq ev qaydalarına ziddir. Bu dəqiqə divandan aşağı en!" Bu halda uşağın açıq şəkildə başa düşəcəyi formada əmr vermiş olursunuz.
Nə deyilməsi açıq şəkildə anlaşıla bilməyən, qeyri-müəyyən göstərişlər valideynlərə kömək etməyəcək. Məsələn, " Buraya gəl və oyuncaqlarını topla", desəniz uşağın sizi dinləmək ehtimalı yüksəkdir. "Bu oyuncaqların çarəsinə bax", desəniz, belə bir göstərişə əməl edilməsi ehtimalı çox azdır.
Yadda saxlamalısınız ki, əmr və ya göstəriş verərkən sual vermək, yaxud "Divanın üstündə tullanmaq xoş deyil", kimi bir şərh vermək işə yaramaz. Nə badə uşağa " Niyə divanın üstündə tullanırsan?" kimi sual verməyəsiniz. Bəziləri, misalçün, gülüb "Çox əyləncəlidir, ona görə", deyə cavab da verə bilər. Uşaq pis davranış sərgilədiyi vaxtda ona tətbiq ediləcək qaydanın səbəblərini də izah etməyə səy göstərməyin. Qanun-qaydalar haqqında izahatın zamanı ya uşağın qaydaya zidd davranmasından əvvəl olmalıdır, ya da pis davranışa son verməsindən sonra olmalıdır.
Bir də valideynlərin uşaqları pis davranışlarına görə danladıqları zamanı işlətdikləri səhv cümlələr olur; məsələn, Aydan nümunəsində valideyn Aydana belə deyir: "Divanın üstündə tullana bilməzsən. Bu divan heç bilirsən neçəyə alınıb? Kreditlərin ödənilməsi hələ də bitməyib. Borcumuz var. Tullanmaq səbəbindən divanın yayları yerindən çıxa bilər." Bu sözlər əvəzinə Aydana birbaşa olaraq "Düş divandan aşağıya" deməlisiniz.
Hesab edək ki, Aydan əmr etdiyiniz halda da sizə qulaq asmadı və divanda tullanmağa davam etdi. Bu zaman hansı qərarı verməlisiniz?
Ardı növbəti xəbərdə izah olunacaq.
Linn Klark "SOS! Ana-atalara kömək"
Tərcümə: Ceylan Mumoğlu
XƏBƏR LENTİ
İsveçrənin əyaləti hicabı yasaqladı
Azərbaycanlı professordan MÖHTƏŞƏM YENİLİK -Tibbdə inqilab!
Sıla hamilədir!
Kıvanç Tatlıtuğ xəstəxanaya yerləşdirildi
Çin rəssamının nağıl portretləri
Qubadlının işğalından 21 il ötür
Paraqvay Xocalı soyqırımını tanıdı - FOTO
Smart saat sevgilisinin xəyanətini aşkarladı
Yerin yumru olduğunu sübut et, 25 min qazan
Ədəbiyyatdan sınaq - 1
Rus jurnalistdən ermənilərə layiqli cavab: "Bu, lap ermənicədir"
Daşınmaz əmlak bazarında SON QİYMƏTLƏR
Fəaliyyətinə icazə veriləcək sahələr - SİYAHI
Arıqladan ərzaqlar
Antaliya otellərinə Mayamidən ağ qum gətirirlər-SƏBƏB
5 əsas qaydanı bil və hamını cəlb et!
"Şrek" geri dönür
Mehriban Əliyeva Azərbaycanın hərbi qulluqçularını və veteranları təbrik edib
Prezidentin köməkçisindən Fransaya SƏRT REAKSİYA: “Ermənidən daha çox erməni olmaq istəyir”
Yeni şəxsiyyət vəsiqəsi belədir
"Çukur" serialının əyləncəli görüntüləri - VİDEO
Suxarili salat (foto resept)
İki rayona QAR YAДћDI
Bakı-Xırdalan-Sumqayıt qatarında gediş pulsuz olacaq
Məşhur müğənni qəzaya düşdü-FOTO
Sevgidə bəxti gətirməyən filosoflar
Tatlısəs vəfat etdi - FOTO
Dünyaca məşhur aktyor VARİSİNİ açıqladı-FOTO
iPhone istifadəçilərinə şad xəbər
Dünyanın ən gözəl kitab dükanları - FOTO
Dadlı tost (foto-resept)
Qubadlını artilleriya atəşinə tutan düşmənə cavab atəşi açılıb - RƏSMİ
Azərbaycanda şəkərli diabetdən ölənlərin sayı açıqlandı
Onu 1 milyon insan izləyir - FOTO
Doğru bildiyiniz 7 səhv vərdiş
Günəş kremləri alarkən diqqətli olun!
Kiyevin adı dəyişdirildi
Məşhurların şəkillərini təqlid edən Tom
İnternetin səbəb olduğu xəstəliklər
Həyat yoldaşınızı keçmişinə qısqanırsınız?
Sosial şəbəkələrlə bağlı ən sərt cəza gəlir
Pandemiya yalnız bu iki ehtimalın gerçəkləşməsilə bitəcək - Mütəxəssis
Bilərzik hazırla
Temperatur yüksəlir
Enrike İglesias üçüncü dəfə ata olacaq-FOTO
Ard-arda terror Türkiyəni sarsıtdı: 3 ölü, 35 yaralı
Dilinin altına qənd qoy!
İngilis dili-İlk Sınaq İmtahanı
Afrikada qadın prezident seçildi
Dumada partlayış: yaralanan var
- ŞƏRHLƏR