Uşaqlıq həyatımızın ən məsum, ən azad dövrüdür. Hər insanın ilk xoş xatirələri, məsum xəyalları uşaqlığında gizlidir.
Marqaret valideynlərini avtomobil qəzasında itirən yetim qızdır. Bir müddət qohumları ilə birgə yaşasa da, tale onu xanım Sviçin rəhbərlik etdiyi Hopeton uşaq evinə gətirib çıxarır. Bu uşaq evi şəhərin xeyirxah qadınlarının bir yerə toplaşdığı “Qayğıkeş Qadınlar Cəmiyyəti”nin təşəbbüsü ilə yaradılıb. Onların arzusu Marqaret və onun kimi kimsəsiz uşaqlara isti yuva bəxş etməkdir. Lakin xanım Sviç fərqli düşünür. Göndərilən pulları mənimsəyərək uşaqlara sıyıqdan başqa nəsə vermir. Uşaqlar köhnə, cır-cındır paltarlar geyinir, ən ağır işlərdə çalışdırılırlar. Yoxlama gələndəsə uşaq evinə sanki sehrli dəyənək toxunur. Hər şey gizlədilir. Uşaqlar təzə paltarlar geyinirlər, süfrəyə cürbəcür yeməklər düzülür. Sviç uşaqların gözünü dəhşətli cəzalarla elə qorxudub ki, hamı onun planını qüsursuz olaraq yerinə yetirir. Uşaqların zülm gördüyü bu cəhənnəm bir anda isti yuvaya çevrilir. Marqaret gələnədək hər şey bu şəkildə davam edir. Balaca qız cəsarəti, zəkası sayəsində Hopetonda Sviçə meydan oxuyan ilk uşaq olur.
“Marqaret sözün əsl mənasında dinləmək qabiliyyətinə yiyələndi ki, bu da həyatda çox az adamda var. Qızcığaz beş yaşında artıq dünyada nadir adamların eşidə biləcəyi səsləri rahatca dinləyirdi. Məsələn, döşəmənin taxtaları arasında titrəyən kölgəni, pəncərədən ötüb keçən günəşin ilk şüalarını və sairə”.
İnsan qəddar doğulmur. Xarakterin bu cür formalaşmasını yaradan səbəblər mövcuddur. Xanım Sviçin də keçmişi ilə bağlı xoş olmayan xatirələri vardı.
“Hər bir hekayənin yaramaz tərəfi, hər bir yaramazın da öz hekayəsi var. Bəzən illərlə sürən tənhalığın kini asta-asta insanın qəlbində toplanır. Bəzən isə amansız fotoqrafın kobud sözləri insanın xəyallarını qəflətən alt-üst edir və bundan sonra kin, nifrət insanın içinə dolur”.
Kitab uşaq ədəbiyyatı nümunələrindən olsa da, böyüklərin əhəmiyyətli dərəcədə faydalana biləcəyi kitablardandır. Tərcümə Gülər Qasımovaya aiddir. Əsər axıcılığı, sadə dililə seçilməklə bərabər, hər hadisədən, hər səhnədən sonra dəyərli, düşündürücü fikirlərlə qarşılaşılayır bizi. Demək olar, hər fəsildə önəmli sətiraltı mesajlar verir.
“Marqaret və Pərvanə ağacı” həm uşaqların, həm də böyüklərin sevə-sevə oxuyacağı kitablardandır. Belə öyrədici, tərbiyəvi yöndən düzgün istiqamətləndirən əsərlərin oxunması ikqat çox lazımlıdır. Çünki cəmiyyətimizin yaralı yeri elə bu “bilməməzliklər”dir. Uşaqlarımıza doğru kitablar seçməklə indi öhdəsindən gələ bilmədiyimiz problemlərin yaranmasının qarşısını ala bilərik. Bəlkə də bunun sayəsində uşaq evlərini, bağçaları, məktəbləri, təlim-tədris müəssisələrini görməyə adət etdiyimiz sviçlərə yox, normal insanlara əmanət edə bilərik.
Aygün Ələkbərova
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR