"Başqa vaxt hamımız fikirləşirik ki, daimi məhəbbət yoxdur və bizim öz məhəbbətimiz adi bir hissdir. Amma xatirələr güclü çıxır. Deməli, bütün bir şəhəri dəhşətə gətirmiş bu xəstəlik ancaq xəstəlik qorxusu gətirməmişdi. O həm də insanları xatirələrlə yaşamağa və daxili haqq-hesab çəkməyə məcbur eləmişdi."
Əksəriyyətimiz Kamyunu " Yad " əsəri vasitəsilə tanıyırıq. Bu əsərdən onu absurd fəlsəfəsinin və nihilizmin təmsilçisi kimi tanısaq da əmin olun " Taun " romanı yazıçı haqqındakı bu düşüncəmizi alt - üst edəcək.
1957-ci ildə Nobel mükafatına layiq görülmüş Albert Kamyu ilk romanlarından başlayaraq demək olar ki, bütün əsərlərində ölümün qaçınılmazlığı qarşısında həyatın, yaşamağın mənası nədir və ölümə rəğmən necə yaşamaq lazımdır kimi suallara cavab verməyə çalışıb. Bəzi əsərlərində ölüm gerçəyinin qarşısında yaşamağın mənasız olduğunu, hətta həyatdakı tək həqiqətin ölüm olduğu fikrini müdafiə edir. Çünki insan əvvəl-axır ölümə məhkumdur. Amma, yazıçı heç vaxt intihara haqq qazandırmır. Həyatın bütün mənasızlığına rəğmən yaşamaq lazım olduğunu deyir. O, intiharı çıxış yolu olaraq görmürdü. Bütün bu absurd fəlsəfəyə əsaslanan fikirləri ilə, " Yad " romanında Mersault obrazının ətrafında söylədiyi fikirləri ilə nihilizmə bir qapı açmış olsa da, " İnqilab edən insan " adlı fəlsəfi təcrübələrindən ibarət kitabındakı fikirləri onu nihilizmdən uzaqlaşdıraraq müsbət bir həyat fəlsəfəsinə yaxınlaşdırmışdır. Bu kitabında Kamyu inqilabın səbəbini haqsızlığa qarşı mübarizə və ədalət kimi uca bir dəyərə bağlamaqla, bütün dəyərlərin yox sayılması kimi qiymətləndirilən nihilizmdən uzaqlaşır.
"Taun" romanında da biz yazıçının bu cərəyandan uzaqlaşdığını görürük. " Taun ", Əlcəzairin şəhərlərindən biri olan Oranda başlayan taun epidemiyasına qarşı insanın mübarizəsini əks etdirir. Əslində romanda taun dünyadakı pislikləri təmsil edir və bir növ onların simvoludur. Bu xəstəlik vasitəsilə yazıçı insanların ölümün bir addımlığında olduqları zaman düşdükləri psixoloji vəziyyəti, onların özləri ilə, öz vicdanları ilə daxili hesablaşmasını, həyat öz adi axarı ilə davam etdiyi zamanlarda fərqinə vara bilmədikləri xırdalıqlara necə diqqət ayırmalarını, dünənə kimi əllərini uzatsalar çata biləcəkləri qədər yaxınlarında olan doğmalarından, həyat yoldaşlarından, sevgililərindən, dostlarından gözlənilmədən ayrı düşməyin onlarda yaratdığı əbədi ayrılıq qorxusunu oxucuya çatdırır. İnsanların bəzi şeyləri yalnız başlarının üstünü bəla aldığı zaman, fəlakətə düçar olduqda dərk etdiyini göstərir.
Keşiş Paneluo taunu insanların bu günə kimi işlətdikləri günahların cəzası olaraq görür və bu cəzaya layiq olduqlarını düşünür. Tanrının varlığına inanmayan Həkim Bernar Ryö isə taunu bir pislik olaraq qəbul edir və pisliyə qarşı mübarizə aparmalı olduğuna inanır. İnsanları sevir, onlara kömək etməyə çalışır.
Həkim Ryönun öz ifadəsi ilə desək heç Tanrı da bu müxtəlif əqidəli insanları birgə mübarizə aparmaq fikrindən döndərə bilmədi. Çünki əqidələri fərqli olsa da hər biri pisliyə qarşı mübarizə aparırdı. Tanrıya inanıb-inanmasından asılı olmayaraq bütün yaxşı insanlar şəhərdə tüğyan edən və hər gün yüzlərlə insanın ölümünə səbəb olan bu bəlaya qarşı birlikdə mübarizə apardılar. Keşiş Panelu, illər öncə onu tərk etmiş arvadına vaxtında sevgisini göstərə bilmədiyi üçün özünü günahkar sayan, ömrünü naməlum bir əlyazmaya həsr etmiş bələdiyyə işçisi Jozef Qran, şəhərə reportaj hazırlamağa gəlib taun epidemiyası başladıqdan sonra şəhərdən çıxış qadağan edildiyi üçün qayıda bilməyən və sevdiyi qadından ayrı düşən jurnalist Ramber, qoca həkim Kastel, Jan Taru... Tanrıya inanmadan müqəddəs olmağa çalışan, insanları sevən, bütün pisliklərə qarşı mübarizə aparan Jan Taru... və həkim Ryö. Bu obraz mənə " Zəfər tağı "ndakı Raviki çox xatırlatdı. Ravik kimi humanist,anlayışlı və elə onun qədər soyuqqanlı bir insan...
Həkim Ryö və dostları xəstəliyə qarşı mübarizə apardılar və qalib gəldilər. Ancaq həkim Ryö bu uğurun keçici olduğunu və taunun bir gün yenidən qayıda biləcəyini bilir... Və o daha bir şeyin fərqindədir: bir gün ölümlə birlikdə yox olacağımız halda yaşadığımız müddətcə pisliklərə qarşı mübarizə aparmalı olduğumuzu.
" Yad "ın qəhrəmanı ilə Ryö arasında müqayisə aparsaq onların analarına olan münasibətini nümunə göstərmək olar. Ryö anasına qarşı laqeyd deyildi və dilə gətirməsə də onu sevirdi. Bundan başqa o qeydlərində taunun dost olmağa imkan tapmadan Tarunu onun əlindən aldığı üçün ona heç vaxt sevgisini göstərə bilməyəcəyini deyib təəssüflənir... Bu da onun ana sevgisi, dostluq kimi mənəvi dəyərlərə sahib olduğunu göstərir ...
Əsəri " Yad "dan fərqləndirən başqa bir cəhət isə roman boyu hər zaman ümid qığılcımının olması idi. Bu ümid heç vaxt sönmədi...
Roman axıcı və bir o qədər də təsirlidir... Ən çox müstəntiq Ottonun balaca oğlunun və Tarunun ölüm səhnəsində təsirləndim birdə Qranın oyuncaq mağazasının qarşısında dayanıb keçmiş arvadını xatırlayaraq ağladığı səhnədə...
Bu romana mən verilə biləcək ən yüksək balı verərdim. Çox həm də çox bəyəndim. Qeyd edim ki, bu əsər haqqında yazmaq mənim üçün olduqca çətin oldu. Uğurlu alınmayacağından qorxurdum. Bilmirəm nə dərəcədə yaxşı yaza bilmişəm. Əsərin gözəlliyi qarşısında yazım çox sönük təsir bağışlaya bilər. Hər kəsə xoş mütaliələr.
Aybəniz Həsənova
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Ebola virusu qadağaya səbəb oldu
Övliya kimdir?
Putin Qarabağla bağlı Rusiya XİN-ə taşırıq verdi
Toyuqlu-qaysılı piramida (foto resept)
Alimlərin yeni iddiası: Buzlaşma dövrü 2020-də başlayacaq
Bakı sakinləri, gözünüz aydın!
Saçların tez yağlanmasının səbəbləri
Qaraciyər xərçənginin müalicəsində yeni üsul tapıldı
Radio və televiziya işçilərinin peşə bayramıdır
NASA-dan XƏBƏRDARLIQ ETDİ
2018-ci ildə üçüncü analoji hadisə olacaq
Əl işlərim
Armudlu kekslər (foto resept)
"Milli Atlas" qeydə alındı
Builki abituriyentlərə ŞAD XƏBƏR
Avtobusların marşrutu dəyişir
Barmaq boyda çantalar təqdim olundu-FOTO
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?- 3 Dekabr
Zəmzəm suyunun faydaları
Türkiyədə futbol dayandı
Ərdoğan rekorda irəliləyir
Mozaika ilə ev dekorasiyası
Sızanaq izləri üçün bal və alma
İtaliya sahillərində 311 miqrant ölüb
Telefonu bu orqanlardan uzaq tutun
Facebook Messenger-dən MÖHTƏŞƏM YENİLİK
Bal pətəklərinin sirri açılır
Mayın 13-ü PARK BULVAR-da “MÖCÜZƏ” yaşanacaq!
Facebook yeni layihə hazırlayır
Məşhur aktrisa illər sonra etiraf etdi-FOTO
Google robot şirkəti aldı
Hadise anasını belə təbrik etdi-FOTO
Ərdoğan Hakan Şükürü millət vəkilliyindən istefa verməyə çağırdı
Enerji içkiləri bu şəxslərə SATILMAYACAQ
Günün qoroskopu: şəxsi həyatınızdakı problemlər...
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 4 MART
Günün qoroskopu: ləyaqətsiz insanlara inanmayın
Evdə düzəldilən maskalar
Onkoloji xəstəliklə doğulan uşaqlar və ya normal keçməyən hamiləliyin fəsadı...
İnsan ayaqdan, at dırnaqdan xəstələnər
Milyader olmadan əvvəl necə görünürdülər?
Səkkiz il yeyib içməyən yoq öldü
Günün ulduz falı
Tramp dünyanın ən böyük problemini açıqladı
Jurnalistlərin işinə artıq prokurorluq baxmayacaq
Əvvəlcə qadın, sonra "Barbie" gəlinciyi oldu- FOTO
İslam müqəddəsləri Ramazan ayı və oruc haqqında
Qışda kökəlməyə mane olan 3 təsirli vərdiş
Pəhləvanımız Məşhəddən qızıl gətirdi
Ən gözəl dəvə seçildi
- ŞƏRHLƏR