3
Yuxudan gec oyandım, günəş artıq pəncərədən boylanırdı. Bütün gecəni küçələri gəzmişdim. Evə haçan qayıdıb haçan yatdığım yadımda deyil.
O dalandan çıxanda Xuaya çox oxşayan bir qız gördüm. Xeyli dalınca gəzdim, bir neçə dəfə çağırmaq istədim, amma səsim sözümə baxmadı. Özüm də bilirdim ki, bu qız Xua ola bilməz. Yuyun sözlərini xatırladım: “Qorxuram daha hər şey qurtarıb”. Amma Xuanı xatırladan qızı görməyim məni bir az sakitləşdirdi. O qızı keçidlərdən birində maşınlar yolumu kəsdiyi üçün itirdim, sonra daha tapmadım. O da Xua kimi yoxa çıxdı.
Yavaş-yavaş hafizəm təzələnirdi. Başımı pəncərədən çıxardıb günəşə boylandım, dünənki gecəni yadıma salmağa çalışdım. Bəlkə o qız doğrudan da Xua idi? Amma bu fikir daha məni sakitləşdirə bilməzdi. Yuyun məsləhətini xatırlayırdım, amma hər kəsdən qaçıb gizlənə bilməzdim axı.
Dayanmadan papiros çəkirdim, amma bu da kömək etmirdi. Nazik dumanın içində qara gözləri görürdüm, öskürək səsi eşidirdim. Bu əzabın heç vaxt qurtarmayacağını anlayırdım. Dəli olmamaq üçün nəsə eləməli idim.
Saat ikidə Yuy gəldi. Gözləri şişib qızarmışdı, ağladığı bəlli idi. Onu gözləyirdim və nə deyəcəyini də bilirdim.
Nəzərlərimiz toqquşdu. Birinci o danışdı:
– Xalanı yola saldım. Qatar tərpənəndə o ağlamırdı, mən ağlayırdım. O qızı ilə həmişəlik vidalaşırdı. Mənə Xua haqqında öyrənməyi tapşırdı, dedi ki, zərbə necə güclü olur olsun dözəcək. Amma mən buna inanmadım. Bu bir neçə gün ərzində o elə sınıxmışdı ki. Elə bil ağır xəstəlik keçirtmişdi. Bərk öskürürdü, arıqlamışdı. Özümü günahkar sayırdım, ona görə də ağlayırdım…
Səsi titrədi, yenə ağlamağa başladı.
Mənə çox ağır idi: bütün olanlardan sonra Yuyun da dərdi mənə yüklənmişdi. Dünya böyükdür, amma Yuy ancaq bu otaqda yüngülləşirdi. Onun gəlişini elə səbirsizliklə gözləyirdim ki. Amma o sadəcə ağlayıb ürəyimi daha da qubarladırdı.
– Nə üçün ağlayırsan, Yuy? Heç Xuanın anası ağlamırdı! O qədər göz yaşı axıdılıb ki – dəryacan. Nə xeyri? Özünü ələ al.
Yuyu sakitləşdirmək yox, dərdimizi yüngülləşdirmək istəyirdim. O qədər dərd çəkmişdik ki. Indi onları unutmaq vaxtı çatmışdı.
Yuy mənə nə olduğunu anlamayaraq baxırdı. Ancaq ağlamağı saxlayıb gözlərini sildi:
– Mən ağlamıram… ağlamıram… amma Xua artıq yoxdur…
O cibindən əzik-üzük olmuş kağızı çıxartıb mənə uzatdı.
Titrəyən əllərimlə kağızı aldım. Karandaşla yazılmışdı:
“Vəziyyətim ümidsizdir. Düzdür, başqa cür də ola bilər, amma axırımın çatdığını düşünürəm; təəccüblənmək lazım deyil. Tez-tez keçmişi xatırlayıram. Amma üzülmürəm, hətta sevinirəm və sizi ömür boyu xatırlayacağam. Anama yaxşı baxın. O məni çox sevir və bu zərbəyə dözməyə bilər. Birdən-birə deməsəniz daha yaxşı olar, hazırlayın əvvəlcə. Məni unutmayın, ehtiyyatlı olun.
Xua”
Məktubu sözlər içimdə əks-səda verənəcən təkrar-təkrar oxudum. Elə bilirdim Xua yanımdadır və mənimlə söhbət edir.
– Məktubu gətirən adam dedi ki, Xua artıq həyatda yoxdur. – Yuyun səsi kilsə zənginə oxşayırdı. – Xalaya demədim, Xuanın göstərişinə əməl etdim. Axırıncı dəfə yalan danışdım.
Yuy sakitcə ağlayırdı. Ürəyim bir az qabaq sakitləşsə də indi yenə bərk-bərk döyünməyə başlamışdı. Xuanın səsi gəlirdi: “Keçmişi tez-tez xatırlayıram!” Bu səsi axırıncı dəfə eşidirdim. Bəyəm indi Xuanı dala qaytarıb deyə bilərdimmi ki, keçmişi mən də xatrlayıram?! Artıq gec idi! Onunla mənim aramda bir dünya var idi. Ürəyim yenə sancılandı. Günəş də tutqunlaşdı, yağış hazırlaşırdı. Ətrafdakı hər şey sönük, bezdirici, ümidsiz idi.
Yuyun səsini daha eşitmirdim. Qoy o və başqaları mənə ehtiyyatlı olmağı tapşırsınlar. Amma mən daha gizlənməyəcəyəm. Küçəyə çıxmalıyam, nəsə etməliyəm. Sonra çox gec olar!
– Yuy, gəl Çengilə gedək.
– Yağış yağır axı. – Yuy gözlərini sildi.
Pəncərəyə baxdım. Yağışın ilk damcıları şüşəyə çırpılıb süzülürdü. Dodağıma acı gülüş qondu. Sakitlik idi. Inad etdim. Yağış bizə neyləyəcək? Getdik!
1936
* Gül adı
Tərcümə etdi: Həmid Piriyev
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR