Bu məqalədə sizin diqqətinizi rus dilini öyrənməyinizlə əlaqədar olaraq, bəzi mühüm məsələlərə cəlb etmək istəyirəm.
Birincisi, bəzən СЊ və СЉ hərflərini düzgün işlətmir və həmin hərflərin olduğu sözləri düzgün tələffüz etmirlər.
Məsələn: шью yerinə шиу (bəzən də шииу), съел əvəzinə sel və ya, siyРµl, syРµl işlədirlər və s.
Ikincisi, sözlərin hansında СЊ və hansında СЉ yazmaqda çətinlik çəkirlər.
Misal üçün, подъезд sözünü подезд, подииезд kimi yazırlar.
Üçüncüsü, sonu СЊ, ilə bitən isimlərin bir qismi kişi cinsinə, digərləri isə qadın cinsinə aid olduğu üçün həmin isimlərin cümlədəki başqa sözlərlə uzlaşmasında səhvə yol verirlər.
Məsələn, день kişi cinsə aid olduğu halda, тень sözü qadın cinsli isimdir. Теплый день—düzgündür, lakin пробежал тень desək və yazsaq səhvə yol vermiş olarıq. Пробежала тень deyilməli və yazılmalıdır. Bu qayda РєРѕРЅСЊ (kişi cinsi), лошадь (qadın cinsi) isimlərinə də aiddir. Dördüncüsü, fel formalarında СЊ müxtəlif hallarda yazılır. Misal üçün: РћРЅ трудится.—Ему надо трудиться.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələlərlə əlaqədar olaraq aşağıdakıları bilmək lazımdır:
1. Əgər СЊ səsi saitlə samit səs arasında tələffüz edilirsə (məsələn: şyu, syel, muravyi), bu halda yazıda hər üç səsin birləşməsi xüsusi qayda ilə təsvir olunur: samit hərfdən sonra Рµ, С‘, СЋ, СЏ, Рё-dən əvvəl СЊ və ya СЉ yazılır. Onlar da (yəni СЊ və СЉ) bölüşdürücü işarələr (hərflər) (разделительные) adlanır. СЉ hərfi, Рµ, С‘, СЋ, СЏ-dan əvvəl iki halda yazılır: a) sonu samit səslə bitən pristavkaların (sözönlərin) axırında: подъем, предъюбилейный, объявление, подъезд; b) РґРІСѓС…, трех, четырех saylarından düzəlmiş mürəkkəb sözlərdə: двухъярусный və s.
2. Sozün qalan hissəsində СЊ, Рµ, С‘, СЋ, СЏ və habelə Рё hərflərin-dən əvvəl yazılır. Məsələn: шьёт, обезьяна, РІРѕСЂРѕР±СЊРё, вышьёт. Başqa dillərdən alınma sözlərin əvvəlində və axırında saitdən sonra Рє (СЏ) əvəzinə СЊСЋ yazılır: РіРѕСЂ. РќСЊСЋ-Йорк, Рµ (С‘) əvəzinə isə alınma sozlərin çoxunda СЊo yazılır: батальон, бульон, медальон və s. Ay adlarından düzəlmiş aşağıdakı sifətlərdə СЃРє suffiksindən qabaq da СЊ (РјСЏРіРєРёР№ знак) yazılır: (сентябрьский, РЅРѕСЏР±СЂСЊСЃРєРёР№, декабрьский, РёСЋРЅСЊСЃРєРёР№, июльский, февральский, апрельский, habelə деньской (день—деньской—bütün günü), январский sözü СЊ-sız yazılır.
Felin məsdər forması (инфинитив) əksər hallarda СЊ-la bitir; читать, беречь, течь, рассказать, уважать, рисовать, одеваться və s. Saitlərdən sonra qayıdış fellərində СЊ yazılır: одевать, радуюсь və s. Indiki və sadə gələcək zamanın ikinci şəxsin təki də СЊ-la yazılır: рассказываешь, читаешь, напишешь, принесешь və s. Felin üçüncü şəxsinin təki və cəmi qalın tələffüz olunur və СЊ-sız yazılır.
Məsələn: РђСЂР·Сѓ читает Рё смотрит. Полад умывается. Lakin məsdər formanı felin üçüncü şəxsindən fərqləndirmək lazımdır. Fel məsdər formada что делать? və что сделать? suallarına cavab olur və СЊ-la yazılır.
Müqayisə edək: Расим трудится Рё Расиму надо трудиться. РћРЅ пишет Рё Ему надо писать və s. Fel üçüncü şəxsdə что делает? və что сделает? suallarına cavab verir, özü də СЊ-sız yazılır. Əgər felin əmr forması samit səslə bitərsə bu samitdən sonra СЊ yazılır: РєРёРЅСЊ, киньте (at, tulla, atın, tullayın), Р±СЂРѕСЃСЊ, бросьте və s.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Sevgi alimin ağlını aldı
Aslı Murad haqqında danışdı
Tarkan qızı üçün mahnı yazdı-FOTO
Dərs ili qısaldıla bilərmi?
Azərbaycan əhalisinin son sayı açıqlandı
Neslihandan Fahriyenin artıq çəkilərinə dair AÇIQLAMA
Menstruasiya haqqında bilməli olduqlarınız
Azərbaycan Ordusu mülki əhalini heç vaxt hədəf almır - RƏSMİ
Beyonsdan kababçı Nüsrətə şok təklif
Google-un lobbiçiləri zəifləyəcək
Hər kəs təyyarə sürə biləcək
Gülməli anlar
Yataq üstü rəflər
Millət vəkili oğluna 1500 nəfərlik toy etdi - FOTO/VİDEO
Türkiyəli ulduz "Ay qız"ı oxudu - VİDEO
Portağallı kokostar qurabiyəsi (foto-resept)
Hadisənin son FOTOsu narazılıq yaratdı
Pensiyalarla bağlı YENİ MƏLUMAT
Merlin Monronun öldüyü ev rekord qiymətə satıldı
İstirahət gününün havası
Günün ulduz falı
Feil - 1
Skype-da gözlənilən yenilik gerçəkləşdi
Azərbaycanda evdə təhsil alanlara müjdə
Yay geyimləri
Bakı kəndlərində sel köçü
Albalı keksi (foto resept)
Putindən dünyanı ayağa qaldıran həmlə
Koronavirusu ən çox yayan mahnı məlum oldu
Danışa bilməsə də, milyonlar onu seçdi-FOTO
Müəllimlər üçün İKT-dən istifadə təlimləri keçirilir
Hava necə olacaq?
Əl işləri
Hicablı xanımlar üçün ziyafət geyimləri
Britni Spirs pəhrizi
Xəyanətin ölçüsünü orada axtarın
Bir günə 20 min artdı - Əcnəbilərin “Qarabağ” marağı...
Dolu bədənli xanımlar üçün
Şahzadələrin cazibədarlıq sirləri
Övlad sahibi olmaq istəyənlər
Berkay tənqid olundu - FOTO
"Uşaqlar və qadınlar zorla bu xoşagəlməz vərdişlərə məcbur edilirlər"
Vanqanın Qarabağla bağlı PROQNOZU
Nəvələri Heydər Əliyevin məzarında
Ay tutulması baş verəcək - Dəqiq vaxt açıqlandı
HAVA necə olacaq?
Hava haqqında
İstirahət günlərində Bakıda bu yol bağlı olacaq
Ramil Səfərov ata oldu
Bergüzar Korel çətin hamiləliyindən danışdı – FOTO
- ŞƏRHLƏR