Bu məqalədə sizin diqqətinizi rus dilini öyrənməyinizlə əlaqədar olaraq, bəzi mühüm məsələlərə cəlb etmək istəyirəm.
Birincisi, bəzən СЊ və СЉ hərflərini düzgün işlətmir və həmin hərflərin olduğu sözləri düzgün tələffüz etmirlər.
Məsələn: шью yerinə шиу (bəzən də шииу), съел əvəzinə sel və ya, siyРµl, syРµl işlədirlər və s.
Ikincisi, sözlərin hansında СЊ və hansında СЉ yazmaqda çətinlik çəkirlər.
Misal üçün, подъезд sözünü подезд, подииезд kimi yazırlar.
Üçüncüsü, sonu СЊ, ilə bitən isimlərin bir qismi kişi cinsinə, digərləri isə qadın cinsinə aid olduğu üçün həmin isimlərin cümlədəki başqa sözlərlə uzlaşmasında səhvə yol verirlər.
Məsələn, день kişi cinsə aid olduğu halda, тень sözü qadın cinsli isimdir. Теплый день—düzgündür, lakin пробежал тень desək və yazsaq səhvə yol vermiş olarıq. Пробежала тень deyilməli və yazılmalıdır. Bu qayda РєРѕРЅСЊ (kişi cinsi), лошадь (qadın cinsi) isimlərinə də aiddir. Dördüncüsü, fel formalarında СЊ müxtəlif hallarda yazılır. Misal üçün: РћРЅ трудится.—Ему надо трудиться.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələlərlə əlaqədar olaraq aşağıdakıları bilmək lazımdır:
1. Əgər СЊ səsi saitlə samit səs arasında tələffüz edilirsə (məsələn: şyu, syel, muravyi), bu halda yazıda hər üç səsin birləşməsi xüsusi qayda ilə təsvir olunur: samit hərfdən sonra Рµ, С‘, СЋ, СЏ, Рё-dən əvvəl СЊ və ya СЉ yazılır. Onlar da (yəni СЊ və СЉ) bölüşdürücü işarələr (hərflər) (разделительные) adlanır. СЉ hərfi, Рµ, С‘, СЋ, СЏ-dan əvvəl iki halda yazılır: a) sonu samit səslə bitən pristavkaların (sözönlərin) axırında: подъем, предъюбилейный, объявление, подъезд; b) РґРІСѓС…, трех, четырех saylarından düzəlmiş mürəkkəb sözlərdə: двухъярусный və s.
2. Sozün qalan hissəsində СЊ, Рµ, С‘, СЋ, СЏ və habelə Рё hərflərin-dən əvvəl yazılır. Məsələn: шьёт, обезьяна, РІРѕСЂРѕР±СЊРё, вышьёт. Başqa dillərdən alınma sözlərin əvvəlində və axırında saitdən sonra Рє (СЏ) əvəzinə СЊСЋ yazılır: РіРѕСЂ. РќСЊСЋ-Йорк, Рµ (С‘) əvəzinə isə alınma sozlərin çoxunda СЊo yazılır: батальон, бульон, медальон və s. Ay adlarından düzəlmiş aşağıdakı sifətlərdə СЃРє suffiksindən qabaq da СЊ (РјСЏРіРєРёР№ знак) yazılır: (сентябрьский, РЅРѕСЏР±СЂСЊСЃРєРёР№, декабрьский, РёСЋРЅСЊСЃРєРёР№, июльский, февральский, апрельский, habelə деньской (день—деньской—bütün günü), январский sözü СЊ-sız yazılır.
Felin məsdər forması (инфинитив) əksər hallarda СЊ-la bitir; читать, беречь, течь, рассказать, уважать, рисовать, одеваться və s. Saitlərdən sonra qayıdış fellərində СЊ yazılır: одевать, радуюсь və s. Indiki və sadə gələcək zamanın ikinci şəxsin təki də СЊ-la yazılır: рассказываешь, читаешь, напишешь, принесешь və s. Felin üçüncü şəxsinin təki və cəmi qalın tələffüz olunur və СЊ-sız yazılır.
Məsələn: РђСЂР·Сѓ читает Рё смотрит. Полад умывается. Lakin məsdər formanı felin üçüncü şəxsindən fərqləndirmək lazımdır. Fel məsdər formada что делать? və что сделать? suallarına cavab olur və СЊ-la yazılır.
Müqayisə edək: Расим трудится Рё Расиму надо трудиться. РћРЅ пишет Рё Ему надо писать və s. Fel üçüncü şəxsdə что делает? və что сделает? suallarına cavab verir, özü də СЊ-sız yazılır. Əgər felin əmr forması samit səslə bitərsə bu samitdən sonra СЊ yazılır: РєРёРЅСЊ, киньте (at, tulla, atın, tullayın), Р±СЂРѕСЃСЊ, бросьте və s.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Bədii ədəbiyyata maraq niyə azalıb?
Bakıda qeyri-maddi mədəni irsin qorunması üzrə beynəlxalq QHT forumu keçirilir
Alimlər koronavirusu öldürən qoruyucu maska hazırladılar
Buraxılış imtahanlarının nəticələri yaxın günlərdə elan ediəcək
Rusiyada quş qripi yayıldı
Başın ağrılı bəlası
Regionlara gedən marşrutların qiyməti qalxıbmı?
Ayaqqabı asılqanı özümüz hazırlayaq
''Balaca çoban''
Azərbaycanda hansı mobil telefon dəbdədir?
Nazirlə görüşmək istəyənlərin nəzərinə!
“Marvel” filmlərinin ən güclü superqəhrəmanı gəlir - VİDEO
Beren Saatın “Netflix”dəki serialı
Balıq şorbası (foto resept)
Yanan binanın aqibəti necə olacaq?
Boşanmaq qadınlar üçün xeyirlidir?
Uşaqları çox təmiz saxlamaq niyə təhlükəlidir?
Döş xərçənginin əlamətləri
Ermənilər Rusiya prezidentinə çox pis sataşdılar
Rahat ev geyimləri
Günün ulduz falı - 11.03.2014
Uşağım məktəbə hazırdırmı?
Səhər oyana bilməyənlər üçün günlük kombinlər
Saçın gözəlliyə təsirini göstərən şəkillər
Tarkan səhnədə olduğu hər dəqiqə üçün 16 min alacaq
Qol saatları
Yeni, daha mükəmməl sifət
İlham Əliyev Azərbaycan xalqına müraciət edir - CANLI YAYIM
Türk qırıcıları 400 hədəfi yerlə bir etdi
Əsgər yolu gözləyənlər
Nişan üzüyü şayiələrə səbəb oldu - FOTO
Yanvar ayının qalibləri!
Yararlı məsləhətlər (4)
Dadlı tort
Gəlin toya atını da apardı - FOTO
İş xanımlarının nəzərinə
Dondurmanı necə seçək?
Parisdə Nizami Gəncəvi ilə bağlı sərginin açılması Azərbaycan mədəniyyətinin təbliği istiqamətində önəmli hadisə kimi dəyərləndirilib
Polad Həşimovun yaşadığı bina təmir edilir - FOTO
Amerikalı həmsədr Xocalı soyqırımından danışdı
Özge küçəyə skuterlə çıxdı, lağa qoyuldu - FOTO
Atəşkəs 22 dəfə pozuldu
Seda Sayan ideal bəyən quruluşunun SİRRİNİ Açdı
Metronun fəaliyyətinin bərpası ilə bağlı AÇIQLAMA
Gülşen geyimi ilə diqqət çəkdi-FOTO
Mervenin FOTOsu hər kəsin diqqətini çəkdi
Kişilər üçün üz maskaları
İstirahət günü Azərbaycanda hava necə olacaq?
Şəkər xəstələrinə müjdə - YENİ DƏRMAN KƏŞF EDİLDİ
Cazibədar xanımlar üçün
- ŞƏRHLƏR