Bu məqalədə sizin diqqətinizi rus dilini öyrənməyinizlə əlaqədar olaraq, bəzi mühüm məsələlərə cəlb etmək istəyirəm.
Birincisi, bəzən СЊ və СЉ hərflərini düzgün işlətmir və həmin hərflərin olduğu sözləri düzgün tələffüz etmirlər.
Məsələn: шью yerinə шиу (bəzən də шииу), съел əvəzinə sel və ya, siyРµl, syРµl işlədirlər və s.
Ikincisi, sözlərin hansında СЊ və hansında СЉ yazmaqda çətinlik çəkirlər.
Misal üçün, подъезд sözünü подезд, подииезд kimi yazırlar.
Üçüncüsü, sonu СЊ, ilə bitən isimlərin bir qismi kişi cinsinə, digərləri isə qadın cinsinə aid olduğu üçün həmin isimlərin cümlədəki başqa sözlərlə uzlaşmasında səhvə yol verirlər.
Məsələn, день kişi cinsə aid olduğu halda, тень sözü qadın cinsli isimdir. Теплый день—düzgündür, lakin пробежал тень desək və yazsaq səhvə yol vermiş olarıq. Пробежала тень deyilməli və yazılmalıdır. Bu qayda РєРѕРЅСЊ (kişi cinsi), лошадь (qadın cinsi) isimlərinə də aiddir. Dördüncüsü, fel formalarında СЊ müxtəlif hallarda yazılır. Misal üçün: РћРЅ трудится.—Ему надо трудиться.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələlərlə əlaqədar olaraq aşağıdakıları bilmək lazımdır:
1. Əgər СЊ səsi saitlə samit səs arasında tələffüz edilirsə (məsələn: şyu, syel, muravyi), bu halda yazıda hər üç səsin birləşməsi xüsusi qayda ilə təsvir olunur: samit hərfdən sonra Рµ, С‘, СЋ, СЏ, Рё-dən əvvəl СЊ və ya СЉ yazılır. Onlar da (yəni СЊ və СЉ) bölüşdürücü işarələr (hərflər) (разделительные) adlanır. СЉ hərfi, Рµ, С‘, СЋ, СЏ-dan əvvəl iki halda yazılır: a) sonu samit səslə bitən pristavkaların (sözönlərin) axırında: подъем, предъюбилейный, объявление, подъезд; b) РґРІСѓС…, трех, четырех saylarından düzəlmiş mürəkkəb sözlərdə: двухъярусный və s.
2. Sozün qalan hissəsində СЊ, Рµ, С‘, СЋ, СЏ və habelə Рё hərflərin-dən əvvəl yazılır. Məsələn: шьёт, обезьяна, РІРѕСЂРѕР±СЊРё, вышьёт. Başqa dillərdən alınma sözlərin əvvəlində və axırında saitdən sonra Рє (СЏ) əvəzinə СЊСЋ yazılır: РіРѕСЂ. РќСЊСЋ-Йорк, Рµ (С‘) əvəzinə isə alınma sozlərin çoxunda СЊo yazılır: батальон, бульон, медальон və s. Ay adlarından düzəlmiş aşağıdakı sifətlərdə СЃРє suffiksindən qabaq da СЊ (РјСЏРіРєРёР№ знак) yazılır: (сентябрьский, РЅРѕСЏР±СЂСЊСЃРєРёР№, декабрьский, РёСЋРЅСЊСЃРєРёР№, июльский, февральский, апрельский, habelə деньской (день—деньской—bütün günü), январский sözü СЊ-sız yazılır.
Felin məsdər forması (инфинитив) əksər hallarda СЊ-la bitir; читать, беречь, течь, рассказать, уважать, рисовать, одеваться və s. Saitlərdən sonra qayıdış fellərində СЊ yazılır: одевать, радуюсь və s. Indiki və sadə gələcək zamanın ikinci şəxsin təki də СЊ-la yazılır: рассказываешь, читаешь, напишешь, принесешь və s. Felin üçüncü şəxsinin təki və cəmi qalın tələffüz olunur və СЊ-sız yazılır.
Məsələn: РђСЂР·Сѓ читает Рё смотрит. Полад умывается. Lakin məsdər formanı felin üçüncü şəxsindən fərqləndirmək lazımdır. Fel məsdər formada что делать? və что сделать? suallarına cavab olur və СЊ-la yazılır.
Müqayisə edək: Расим трудится Рё Расиму надо трудиться. РћРЅ пишет Рё Ему надо писать və s. Fel üçüncü şəxsdə что делает? və что сделает? suallarına cavab verir, özü də СЊ-sız yazılır. Əgər felin əmr forması samit səslə bitərsə bu samitdən sonra СЊ yazılır: РєРёРЅСЊ, киньте (at, tulla, atın, tullayın), Р±СЂРѕСЃСЊ, бросьте və s.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Naringinin xassələri alimləri heyrətə salıb
53 yaşlı aktrisa gözəlliyi ilə heyran etdi-FOTO
Əsl sevgi və "sevgi"
Attestat ala bilməyən məzunların nəzərinə!
Yüzə yaxın məhbusun əfvi gözlənilir
Dağlıq Qarabağa yadplanetlilər gəlib? - İNANILMAZ FOTOLAR
Disney qəhrəmanları məşhur rəsmlərdə
Bakıda daşınmaz əmlak bazarında qiymətlərlə bağlı proqnoz
Hamiləlik haqqında maraqlı məlumatlar
Mehriban Əliyevaya həsr olunmuş miniatür kitabın təqdimatı keçirilib - FOTO
Ətli kartof kotleti (foto-resept)
Dünya bu əkizlərdən danışır - FOTO
İlham Əliyevdən Heydər Əliyevlə bağlı paylaşım
Dünənki qoxu ilə bağlı analizlərin nəticəsi məlum oldu
Azərbaycanda poliklinikaların sayı artırılır
Azərbaycan dili dünyanın ən çətin dillərindən biri seçildi
Tarkandan bayram təbriki
Həkim 53 nəfəri koronavirusa yoluxdurmaqda ittiham edilir
Rəqsdə eşq
Azərbaycanda banklardan kredit almaq çətinləşəcək
Qaxda hind narı yetişdirilib - VİDEO
Tatlısəs Hiltonu Bodruma dəvət etdi
Dünya futbolunun yeni 16 yaşlı ulduzu
Xarakterin necədir?
Karpov erməniləri rüsvay etdi
Engin Öztürk plastik əməliyyat etdirib?
Günün ulduz falı
Dövlət Fondu mənzilləri alıb kirayəyə verəcək
Vətən Müharibəsində şəhid olan tibb işçilərinin sayı AÇIQLANDI
İngiltərədə Roma dövrünə aid nadir sikkələr tapıldı
Şaxta Amerikanı dondurdu
Azərbaycanın dövlət siyasətinə zidd açıqlamasına görə deputata töhmət verildi - VİDEO
Azərbaycandan sərt etiraz
İskender kababı (foto resept)
Özümüzü tanımaq üçün 11 addım
Türkiyə hökumətində istefa
Nazir yarmarkaya gəldi
Keçmiş pilot gizli 51-ci Zonanın ağılalmaz sirlərini açdı
Çiyələkli dondurma (foto resept)
Azərbaycanda daha altı nəfər koronavirusdan öldü: 279 yeni yoluxma
Bərdədə erməni təcavüzü ilə bağlı brifinq keçirilib - VİDEO
“Android”in yeni versiyasının adı məlum oldu
Qələbə günü ilə bağlı Stalinin- müəmmalı qərarı
В«Rusiyanın bu addımı sabitliyi poza bilər
Azərbaycanda həssas əhali qruplarından olan abituriyentlərlə bağlı YENİLİK
Koronavirus xəstələrinin saç tökülməsi əslində...
Qırmızı pomada seçərkən diqqət edin
Saç çubuqları
ÜST bütün dövlətlərə məktub göndərdi
Azərbaycanlı zəvvarlar hacı olublar
- ŞƏRHLƏR