Niyə arıqlaya və ya kökələ bilmirik?-3
13 173
26
Bu sualın cavablarından biri arıq insanların fikirləşdiklərindən daha aktiv olmalarıdır. Aparılan tədqiqatda gecələrini TV qarşısında uzanaraq keçirən arıq insanların eyni formada davranan daha kilolu olanlara nisbətən 2,5 saat daha az yatdıqları müəyyən olunub. Bu da gündə 350 kaloriyə bərabərdir; sonra bu vaxt keçdikcə öz fərqini göstərir. Bir digər səbəb də bəzi insanların çəki almağa daha meyilli olmalarıdır. Louisianada Baton Rougedakı Pennington Biotibbi yoxlanış mərkəzindən Claude Bouchard, 12 nəfər üzərində apardığı təcrübələrə görə çəki artımında ən böyük səbəbin həddindən çox qidalanmaqda görmüşdü. Amma ilk əvvəllər iki həftə müddətində kökəlməyəcək formada normal rutinlərini davam etdiriblər. Daha sonra Bouchard 14 həftə müddətində təcrübədə iştirak edən insanlara gündə əlavə olaraq 1000 kalori dəyərində həddindən artıq yemək yedirmişdi. Bir kq yağın yerinə bir kq əzələyə sahib olmaq istəyənlər gündə 9 kalori daha çox yeməlidirlər. Bu da kişilərin qadınlara görə gün içində nə üçün daha çox kaloriyə ehtiyacı olduğunu izah edir.
Maddələr müdaliləsinin sürəti necə artırılır?
Bu işlər genetik faktorların çəki artırma meylinə nəzarət etdiyini ortaya çıxarır. Bəs bu mexanizm necə işləyir? Son iyirmi ildir Bouchard və həmkarları bunun cavabını axtarırlar. İşlərinin nəticəsində 5 faktorun çəki artırma meylinə təsirini ortaya çıxarıblar.
• Aşağı əzələ kütləsi.
• Ümumi olaraq yetərsiz formada olmaq.
• Aşağı testosteron səviyyəsi.
• Toxluq hormonu olan leptinə qarşı aşağı həssaslıq.
• Alınan qidalardakı yağları daha az yandırmaq.
Bocuharda görə bu faktorları göz qarşısında tutaraq çəkini azaltmaq bəs etmir, ancaq bəzilərinə nəzarət edə bilsək, fayda qazanmaq mümkündür. İnsanların yedikləri yağları kifayət qədər yandıra bilməmələri bu faktorların içində ən çox narahatçılıq yaradanıdır. Məsələn, biri kökəlməyə meyilli olmayan, digəri isə tam əksi iki adam eyni yeməyi yediyi zaman kökəlməyə meyilli olan adam enerjisini daha çox glükozadan alır.
Genetik faktorlar
Bostondakı Mərkəzi Hospitaldan Lee Kaplan bu mövzuda belə deyir: "Mikrofloranı bir orqan olaraq düşünməliyik. Bunlar bədənin hər tərəfinə siqnal göndərməklə yanaşı, qidanın bədənə daxil olduğu ilk saniyədən söz haqqına sahib olurlar. "Bu gün maddələr mübadiləsi haqqında cavabsız qalan çox sayda sual var. Bundan əlavə arıqlamaq istəyənlər üçün maddələr mübadiləsini sürətləndirib tezləşdirməyəcəyi ilə əlaqədar sual yaranır. Bir də "oxyntomodulin" adı ilə tanınan bir hormon var. Bu, yemək yediyimiz vaxt təbii olaraq istehsal olunan, maddələr mübadiləsini sürətləndirən, iştahı azaldan bir hormondur. Az sayda aparılan tədqiqatlar bu hormonun nizamlı olaraq işləməsi halında, dolu bədənli insanların arıqladığı görüldü. Blooma görə bu hormonun klinik təcrübələrdən keçməsi 10 ilə başa gələr.
9) Vitaminlər maddələr müdadiləsinin sürətini artırır: Bəlkə, qidanın bir çoxu fitneslə məşğul olan insanlar tərəfindən çox da kalorili sayılmır, yağı tez əritdikləri üçün belə düşünülə bilər. Ancaq bir çoxu bunu öz üzərində hiss etmir. Kafein, kreatin, balıq yağı və qırmızı çuğundur suyunun məşq performansınız üzərində təsiri olduğu düşünülür. Mütəxəssislər çərəz yerinə gündəlik qida rejiminin qaydaya salınmasının daha əhəmiyyətli olduğunu deyirlər.
10) Tez-tez yemək maddələr mübadiləsini sürətləndirir fikri səhvdir. Tez-tez yemək maddələr mübadiləsinin sürətini artırsa da bədənin insulin reaksiyasına təsir edər. İnsulin, qandakı qlükoza səviyyəsini təşkil edən bir hormondur. Ən son aparılan tədqiqatda kişilərə eyni yeməklərdən verildi. Ancaq bir qisiminə üç pay, digərlərinə 14 ara pay yedirildi. Sayca az pay yeyənlərin maddələr mübadiləsi sürətlərinin daha yüksək olduğu görüldü. Həm də üç pay yeyənlərin daha az acdığı və qandakı qlükoza dəyərlərinin daha idarəli seyr etdiyi müşahidə edildi.
11) Bəzi yeməklər kökəlməyə səbəb olur: Bəlkə də, bu inancın əksini deyək. Kafein və yaşıl çay yağların yandırılmasını fitnes qədər sürətləndirmir, ancaq ağrını azaldır. Beləcə daha uzun zaman məşq etmənizi təmin edir. Greypurdun ehtiva etdiyi bir maddə də bədənin insulin reaksiyasını gücləndirə bilər. Son tədqiqatlar liflərin də iştahı azaltdığını göstərir.
12) Yağ yeyərək yağların yandırılmasını artıra bilərsiz fikri də səhvdir. Son illərdə aparılan 10 tədqiqatda fərqli miqdarlarda yağ yemək insanların maddələr mübadiləsi sürətində çox kiçik bir fərq olduğunu ortaya çıxartdılar. Ancaq zülal fərq yarada bilər. Çox miqdarda zülal yeyərək, karbonhidrat səviyyəsini salanların gündə 60120 kalori daha çox yağ yandırdığı müəyyən olundu. Bunun səbəbi zülallar yandırılarkən daha çox enerjiyə ehtiyacı olduğu ola bilər. Zülal həm də toxluq hissini daha uzun müddət qoruya bilir.
13) Qaçaraq daha çox kalori itiririk fikri də səhvdir. 6 kilometr qaçmaqla 6 kilometr getmək arasında itirilən kalori miqdarının heç bir fərqi yoxdur. Burada əhəmiyyətli olan güclü olmaqdır. Məsələn 73 kq ağırlığında bir insan saatda 11 km sürətlə qaçaraq kilometr başına 74 kalori yandırarkən, bu sürətin yarısı qədər bir sürətlə kilometr başına 52 kalori yandırar. İnsanlar 2 km getdiklərini 1 km-lik qaçış əsnasında yandırdıqlarından 30 kalori daha çox itirərlər.
14) Gecə gec saatda yemək insanı kökəldir fikri bəlkə də, həqiqətdir. Fransız həkim Karine Spiegel bu mövzuda bunları deyir: "Əgər ürəyiniz şəkər və ya karbohidrat yemək istəyirsə bunları səhərlər yeməlisiniz. Bunları gecə gec saatda yesəniz yağ yığmış olarsınız. "Bu fikir yüksək kalorili nahar və aşağı kalorili axşam yeməyinin neçə kilo atmağa kömək etdiyini açıqlayır.
- ŞƏRHLƏR