Sosial şəbəkə hesablarının oğurlanmasının əsas səbəblərindən biri də çox sadə parollardan istifadə edilməsidir
Elə bir insan yoxdur ki, sosial şəbəkələrdən, məktub poçtlarından, müxtəlif proqramlardan istifadə etməsin. Eləcə də şəxsi telefonlar, kompüterlər, sənədlər yerləşən qovluqlara və s. sahib olmasın. Hətta heç kimdən heç bir şeyi gizlətməyənlər belə, mütləq ki, gizli saxladığı nələrisə qorumaq istəyindədirlər.
Texnikanın inkişafı, zamanla məxfiliyi qorumaq üçün müxtəlif proqramların yaranması bu gün insanları şifrəli insanlar olaraq yetişdirir. Belə ki, hətta məktəbli uşaqların belə özlərinə məxsus şifrəli dəftərləri, telefonları, sosial şəbəkə ünvanları var. Şifrələrin qorunması isə hər kəs üçün vacibdir. Silinməsi qadağan olan yazılar, oxunması istənilməyən poçt məktubları, eləcə də şəxsə özəl olan sosial şəbəkə şifrələrini isə hər kəs istəyinə görə seçir. Kimisi adını yazır, kimisi isə özünün belə yadda saxlamağa çətinlik çəkdiyi rəqəm və hərf toplusunu.
İnternet üzərindən axtarış edildikdə kifayət qədər şifrə qırma proqramları təqdim olunur. Bu cür proqramların böyük bir qismi saxtadır və heç bir şifrə qırılması üçün gərəkli olmur. Xüsusən gənclərin həmyaşıdlarının həyatına göstərdikləri maraqdan dolayı bu cür proqramlara da tələb böyük olur. Aylar və illərlə özünü bu yolda təkmilləşdirib haker olmaq istəyində olanlar da az deyil. Hətta yalançı hakerlərə inanıb uduzanlar da kifayət qədərdir. Əslində isə çox dəqiq və möhkəm qurulmuş məxfilik şifrələrini qırmaq və şəxsi məlumatlara yiyələnmək asan deyil, əksinə cinayətdir.
"SplashData" şirkəti ən populyar şifrələrin reytinqini təşkil edib. "Password" sözü reytinqdə birinci yerdə qərarlaşıb. "123456" və "12345678" simvol yığımları isə müvafiq olaraq ikinci və üçüncü yerdə qərarlaşıblar. Populyar şifrələr əksər hallarda adi sözlərdən ibarət olur. Bu isə təhlükəsizlik üzrə mütəxəssislərin tövsiyələrinə ziddir. "Monkey" sözü reytinqdə altıncı, sonrakı yerlərdə "letmein", "dragon" və "111111" şifrələri qərarlaşıb. Qeyd etməyə dəyər ki, statistika ingilis dilində danışan istifadəçiləri əhatə edir. "password1", "welcome", "ninja", "mustang" və "jesus" sözləri siyahıya ilk dəfə daxil edilib.
Proqramçı Tale Əzimovun sözlərinə görə, bu gün e-mail şifrələrinə qarşı hədsiz maraq var və şifrə qırılması olduqca çox yayılmış bir haldır. e-poçt və sosial şəbəkə hesablarının oğurlanmasının əsas səbəblərindən biri də çox sadə parollardan istifadə edilməsidir: "Ümumən vəziyyət belədir ki, istifadəçilər öz şifrələrini unutmamaları üçün ya 12345 kimi olduqca sadə şifrələrdən, telefon nömrələrindən və ya təvəllüdlərindən istifadə edirlər. Bu da onların yaxından tanıya bilən adamlara asanlıqla onların hesablarına ələ keçirməyə imkan yaradır. Çox hallarda şifrəni çətin qoyan insanlar şifrə unudulduğu halda tələb olunan məlumatları çox asan qoyurlar. Məsələn, ən yaxın dostunuzun şifrəsi olduqca çətindir və "şifrəmi unutdum" əməliyyatı ilə ikinci mərhələyə keçid edilir. İkinci mərhələdə artıq siz dostunuzun xobbisindən tutmuş qohumlarına kimi bildiyiniz və bilmədiyiniz sözləri yazaraq açar sözü axtarırsınız. Elə poçt ünvanları var ki, onların qırılması olduqca çətin olur və əksər hallarda insanı ələ verən sadə açar söz və standart şifrə olur. Şifrələrin qorunması təbii ki vacibdir. Hətta heç bir itirilməsi qorxulan sənədlər, məlumatlar olmasa belə şəxsə özəl açılan adreslər başqa məqsədlər üçün də istifadə oluna bilər. Əgər şəxs adına ya e-poçt, ya sosial şəbəkədə ünvan açırsa, ən az 1 dəfə olsa belə istifadə edirsə ya şifrəsini qorumalı, ya da səhifəni yandırmalı, dondurmalıdır".
T.Əzimov bildirir ki, şifrələrin qorunmaması şəxs üçün çox böyük problemlərə səbəb olar. Bundan sığortalanmaq üçün isə e-poçtlara və sosial şəbəkə ünvanlarına qarşı diqqətli olmaq lazımdır. Azyaşlıların açdıqları şifrəli ünvanlara isə xüsusi nəzarət etmək lazımdır: "Çətin şifrə qoymaq uzun ad yazmaq demək deyil. Hətta cümlə yazılsa belə bu çox asan qırıla bilən şifrə olur. Bütöv sözlərdən ümumiyyətlə istifadə edilməməlidir. Sözü hecaya bölüb hər hecadan sonra rəqəm əlavə etmək şifrəni ən üst səviyyəyə qədər möhkəm edir. Ən az 8 simvoldan ibarət olan şifrələrdə simvollardan istifadə etmək də şifrəni möhkəm edir. Qoyulan uzun və hərfli- rəqəmli şifrələri digər insanların yanında yığmaq onların da göz yanılmasına səbəb olur və nəticə olaraq şifrə yadda saxlanıla bilmir. Əgər şəxsin 1-dən çox şifrə ilə qorunan hesabı varsa, o zaman bu şifrələr də mütləq fərqli olmalıdır. Ən azından qırıldıqda bir hesab nəzarətdən çıxmış olur. Edilən ən böyük səhvlərdən biri də şifrə unudulmasın deyə birdən çox hesaba eyni şifrənin qoyulmasıdır. Bu, eyni anda bütün hesabların ələ keçirilməsi deməkdir".
Sosial şəbəkə istifadəçilərinin özlərinin keçirdikləri sorğunun yekununa əsasən, rusiyalı istifadəçilər şifrə seçimində daha diqqətlidirlər. Rusdilli respondentlərin yalnız 12%-i bildirib ki, onlar bir neçə hesab üçün eyni şifrədən istifadə edirlər. Araşdırmaya əsasən, istifadəçilər əsasən öz yaddaşlarına güvənirlər. Respondentlərin 71%-i şifrəni başında saxlayır, Rusiyada bu göstərici 53%-dir. Lakin istifadəçilərin əksər hissəsi heç də ağılla hərəkət etmir. Dünya üzrə rəyi soruşulanların 23%-i şifrəni bloknota yazdıqlarını deyiblər.
Respondentlərin 13%-i şifrələri kompüterdə saxlayır, 12%-i onları telefonun yaddaşına yazır və yalnız 7%-i şifrələrin saxlanılması üçün xüsusi proqram və xidmətlərdən istifadə edir.
XƏBƏR LENTİ
Bel bölgəsini incəldən yaşıl ayran detoksu
Hündür daban ayaqqabılar
Yubiley sikkələri buraxılacaq
Uşaq dənizdə çimərkən su udarsa... - ÖLÜMCÜL FƏSADLAR
Rusiyadan Ermənistana "qardaş"lıq
Avropanın ən yaxşı oyunçusu Ronaldo oldu
2020-ci ilin bürclər üzrə PROQNOZU
Bakının bu ərazisində qaz olmayacaq
Şəhidlərin məzarları fərqli olacaq
Leyla Əliyeva - deputatlığa namizəd
ABŞ Azərbaycan millisinə 2 verdi
Saçlar üçün
"Məzarıma bir cüt ayaqqabı qoyun"
Tək qaş dəbi
Yeni Trend: "Monokrom"
Prezidentə maşınına görə 1 mln təklif etdilər
“Qəbələ” jurnalistin ölümü ilə bağlı bəyanat yaydı
Akın sevgilisinə EVLƏNMƏ Təklifi etdi-FOTO
Rusiya Suriyaya lazımi texnika verəcək
Ancelina Coliyə iki mükafat verildi
Ən paxıl və qısqanc bürclər hansılardır?
Uşaqlara bezi tərgitmənin 8 qızıl qaydası
Cennifer Enistonu ölümlə hədələdi-FOTO
22879 nəfər Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçısına pul verildi
Keyt Middletonun geyimi səs-küy yartdı-FOTO
Türkiyədə dördgünlük komendant saatı tətbiq ediləcək
Kağız halva (5)
Rusiya vətəndaşlığı almaq istəyənlərə bəd xəbər
Koronavirus xəstəsinə cinayət işi açıldı-SƏBƏB
Yulaflı qara tut kokteyli (foto-resept)
Azərbaycanda 660 valideyn məsuliyyətə cəlb edilib
Pişiyi araq içizdirməklə sağaltdılar
Bu sosial şəbəkədə ŞƏXSİ İSMARICLAR OXUNUR
Bu ölkədə işçi qırtlığı var-SƏBƏB
"Günəşli" yatağındakı quyu əsaslı təmirdən sonra istismara verilib
“Ayfon” pasportu əvəz edə bilər
Aldadan bir daha aldadar mı?
Günün ulduz falı
İynə ilə rəsm çəkən tibb bacısı
Üz dərinizi məhv edən təhlükəli düşmənlər
Azərbaycanda Kürdən tilovla tutulan balıq hamını mat qoyub - FOTO
Seroloji testlər bu yaş qruplarındakı şəxslərdən götürüləcək - TƏBİB
Sabah qaz olmayacaq
Ermənilərin başı yeni dərdə girib
Əcnəbi şəxslərlə nigah bağlamanın qayda və şərtləri
"Yaşlı" görünən gənc Sara-FOTO
İşçilər hansı halda intizam məsuliyyətinə cəlb edilə bilərlər?
Zirəddin Rzayevdən dəhşətli proqnoz
Aprelin 27-dən bu iş və xidmət sahələrində fəaliyyət bərpa olunur - SİYAHI
"Hər bəlamda günahkar sənsən!"
- ŞƏRHLƏR